Bekiek brón van James Webb-ruimtetelescoop

{{dialek|Mestreechs}}
{{wrapper}}
|-
|[[Plaetje:James Webb Space Telescope.jpg|thumb|right|200px|De James Webb ruimtetelescoop]]
|-
|[[Plaetje:JWST people.jpg|thumb|right|200px|'t Oontwikkelteam en 'n model op volledige sjoal]]
|-
|[[Plaetje:Lagrange very massive.svg|thumb|200px|De 5 Lagrange-punte. JWST zal weure geplaots in punt L2, zoetot de Eerd en de Zon altied achter d'n telescoop ligke]]
|-
|[[Plaetje:JWST-HST-primary-mirrors.jpg|thumb|right|200px|Vergelieking tösse de spiegels vaan de Hubble en de JWST]]
|}
De '''James Webb Ruimtetelescoop''' ('''James Webb Space Telescope''' of JWST) is 'ne [[infraroed]]telescoop dee in december 2021 gelanceerd woort. Heer zal gedeiltelek de [[Hubble ruimtetelescoop]] vervaange. Gedeiltelek umtot de JWST neet dezelfde golflengdes wie de Hubble kint woernumme. 't Doel vaan de JWST is um de wiedste objekte in 't [[universum]] te observere, die boete 't bereik vaan op de Eerd gebaseerde telescope of de Hubbletelescoop ligke. 

== Naom ==
De naom vaan d'n telescoop waor oersprunkelek '''Next Generation Space Telescope (NGST)''', mer woort in 2002 herneump nao d'n twiede baas vaan de [[NASA]], [[James E. Webb]] (1906-1992). Webb waor de baas tijdens alle bemande vlöchte vaanaof 't [[Mercury-program|Mercury]] tot 't [[Gemini-program|Gemini]]-program, tot zjus veur de ierste bemande vlöchte in 't [[Apollo-program]].

== Missie ==

De missie vaan de JWST besteit oet de volgende doele:
# 't Opvaange vaan [[leech]] vaan de [[ster|stare]] en [[starestèlsel]]s die kort nao d'n [[oerknal]] gevörmp zien.
# Bepaole wie die ajdste starestèlsels zien geëvolueerd.
# De vörming vaan nui [[mèlkweegstèlsel]]s observere.
# De [[fysica|fysische]] en [[chemie|chemische]] samestèlling vaan starestèlsels wied eweg mete en de meugelekheid vaan 't bestoon vaan leve oonderzeuke.

Dees doele kin 't bès bereik weure door te observere in 't infraroedspectrum (in dit geval 0,6 tot 28 [[micrometer]]).

De missie geit oet vaan 'nen door van 5 jaor, meh me hoop tot dit wel 10 jaor kin weure.

== Baon ==

Um te zörge veur gooj observeringe moot deveur gezörg weure tot de instruminte besjermp weure tege 't leech vaan de [[Zon]], en de straoling vaan de [[Eerd]] en de [[Maon]], die deveur kinne zörge tot de instruminte te werm weure. De JWST krijg daoveur e groet zonnesjèld, wat besteit oet 5 laoge vaan 'n polymeer wat mer zoe dik is wie 'n minsehaor. 't Gaans sjèld is zoe groet wie 'n tennisbaon. Daoneve weurt de JWST gezat in 't [[Lagrangepunt]] L2. Dit punt ligk op 'nen aofstand vaan 1,51 miljoen kilometer vaan de Eerd, bekaans 4 kier zoe wied es de Maon. Dit beteikent ouch tot oonderhaajd zoewie dat bij de Hubble kós weure oetgevoerd oonmeugelek is. De plaotsing in 't L2-punt zörg deveur tot de baon um de zon ein jaor zal dore, zjus wie de Eerd.

== Spiegel ==
De spiegel vaan de JWST heet 'ne diameter vaan 6,5 meter, wat zörg tot 't oppervlak bekaans 6 kier zoe groet is wie dee vaan de Hubble. Dit is väöl groeter es gelanceerd kin weure, daorum besteit de spiegel oet 18 [[hexagon]]aal segminte, die ziech oetvawwe nao de lancering.

== Externe link ==
* [http://www.jwst.nasa.gov/ De website van de JWST bij NASA]

{{commonscat|James Webb Space Telescope}}

[[Categorie:Ruumdetelescope]]