Bekiek brón van Häör

{{dialek|Häörs}}
{{ExGemeinteNL2
|naam=Häör (Horn)
|waope=[[Plaetje:Horn wapen.svg|150px]]
|begin=[[1800]] (gem.)
|ènj=[[1991]]
|nuuj=[[Hale]]
|provincie=[[Nederlands Limburg]]
|hoofplaats=Häör
|km2=11,59<ref name=vt71/>
|inwoeners=3.770 <small>(1971)</small>
|deechde=325<ref name=vt71/>
|lies=Lies van börgemeisters van Häör
}}
'''Häör''' (officiële naam: ''Horn'') is e dörp in [[ Nederlands Limburg]] inne gemeente [[Leudaal]]. De naom kump oet 't Germaans (alternatief spellinge: ''Hurnen'', ''Hornin'' of ''Horne'') en betiekent heuvel in moerassig landj.

==Waope==
{{dialeksec|Mestreechs}}
Op 23 oktober 1896 woort de gemeinte Häör door de [[Hoeg Raod vaan Adel]] bevèsteg in 't gebruuk vaan 't volgend [[heraldiek|waope]]:

:In goud (''geel'') drei posheures vaan keel (''roed''), mèt zèlvere (''wit'') beslaag.

Op 11 juni 1964 woort 'n kroen dropgezat; bij die gelegeheid veurde me direk get correcties door:

:In goud drei jachheures vaan keel, beslage, geopend en gemund vaan zèlver, gezat 2 en 1. 't Sjèld gedèk mèt 'n gouwe kroen vaan drei blaajer en twie perele.

't Waope is direk gebaseerd op 't aajd femiliewaope vaan de [[Van Hoorne]]s, wat ouch 't waope vaan 't graofsjap Häör waor. 't Is e sprekend waope (de naom vaan de plaots weurt oetgebeeld), wat oersprunkelek koojheures had en later jachheures. De versie mèt posheures berös dus op 'n vergissing; vaandao tot dat later is gecorrigeerd. Kroene op gemeintewaopes woorte in de loup vaan d'n twintegsten iew normaal; deen trend heet me dus ouch in Häör gevolg.

Umtot 't graofsjap Häör vreuger e groet deil vaan Midde-Limbörg besloog, zien de drei heures in versjèllende Limbörgse gemeintewaopes trök te vinde. Ouch kin me ze zien in waopes vaan plaotse wied daoboete, boe 't geslach Van Hoorne vreuger bezittinge had.<ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Horn_%28Limburg%29 Heraldrywiki - Horn (Limburg)]</ref> Wie Häör in 1991 mèt Hale fuseerde, naom de nui gemeinte Hale dit waope gooddeils oonveraanderd euver;<ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Haelen Heraldrywiki - Haelen]</ref> ouch de gemeinte Leudaal, boe Häör allewijl in ligk, weurt door de drei Häörse jachheures gedomineerd.<ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Leudal Heraldrywiki - Leudal]</ref>

==Historie==
Häör is geboedj rondom 't [[Kesjteël Häör|Kastieël Häör]], waat al in de elfde of twaolfde iew 'n belangrieke burcht waar aan de Maas, en waat laoter 't centrum van 't ''[[Graafsjap Häör]]'' zoj waere, tot 1568, toen de toenmaolige Graaf van Horne, [[Filips II van Montmorency]], oppe Grote Marktj in [[Brussel]] wèr onthoefdj, waat 't begin zoj blieke te zien vaan de Nederlandse Opstandj taege [[Spaanje]]. 't Graafsjap èges bekoom evvel saer die terechstèlling de besjerming van 't [[preensbisdom Luuk]] en waoërt pas 'n deel van 't Koninkriek Nederland in 1839. 

Tot [[1991]] waar Häör 'n zelfstenjige gemeinte, daonao hoort 't tot [[2007]] bie [[Hale]].

===Historische inwoeënertalle===
{|
|- valign=top
|
{| class=wikitable
! Jaor !! Aantal !! Greuj (gans Limburg)
|-
| 1830 || 688<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1830_00_B.xls Volkstèlling 1830]</ref> || --
|-
| 1840 || 793<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1840_00_S11.xls Volkstèlling 1840 - Limbörg]</ref> || +15,3% ''(+5,6%)''
|-
| 1849 || 903<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1849_06_H2.xls Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie]</ref> || +13,9% ''(+4,3)''
|-
| 1859 || 934<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1859_01_H3A.xls Volkstèlling 1859 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +3,4% ''(+4,4%)''
|-
| 1869 || 947<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1869_01_H4A.xls Volkstèlling 1869 - Feiteleke of getèlde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek]</ref> || +1,4% ''(+4,5%)''
|-
| 1879 || 1.093<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1879_05_H1.xls Volkstèlling 1879 - Limbörg: plaotseleke indeiling]</ref> || +15,4% ''(+7.0%)''
|-
| 1889 || 1.243<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1889_13_H1.xls Volkstèlling 1889 - Limbörg]</ref> || +13,7% ''(+6,8%)''
|-
| 1899 || 1.253<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1899_11_H1.xls Volkstèlling 1899 - Limbörg]</ref> || +0,8% ''(+10,2%)''
|}
|
{| class=wikitable
! Jaor !! Aantal !! Greuj (gans Limburg)
|-
| 1909 || 1.258<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT190901T/index.html Volkstèlling 1909 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +0,4% ''(+17,8%)''
|-
| 1920 || 1.350<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT192001T/index.html Volkstèlling 1920 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +7,3% ''(+32,6%)''
|-
| 1930 || 1.672<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1930_01_T1.xls Volkstèlling 1930 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +23,9% ''(+32,6%)''
|-
| 1947 || 2.296<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1947_B1_T.xls Volkstèlling 1947 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +37,3% ''(+24,2%)''
|-
| 1956 || 2.802<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/WT_1956_B1_T.xls Woeningtèlling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte]</ref> || +22,0% ''(+27,3%)''
|-
| 1960 || 2.758<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT196002T1/index.html Volkstèlling 1960 - Bevolking vaan gemeintes en oonderdeile vaan gemeintes]</ref> || -1,6% ''(+7,4%)''
|-
| 1971 || 3.770<ref name=vt71>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/images/pdf/VT_1971_B1A_T.pdf/VT_1971_B1A_T.pdf Volkstèlling 1971 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +36,7% ''(+13,9%)''
|}
|}

;Opmerking
* 't Aantal van 1971 is op e gans vieftal aafgeróndj. [[significante ciefers|Gelèt]] op 't klein aantal inwoeëners van Häör zouw 't daorum neet gans percies kènne kloppe.

;[[Indexciefer|Rillatief oontwikkeling]] vaan 1830 tot 1971
(''v''<sub>1830</sub>=100)

<timeline>                                                
ImageSize  = width:755 height:330                        
PlotArea   = left:40 right:10 top:10 bottom:20            
TimeAxis   = orientation:horizontal                       
AlignBars  = justify                                       
Colors =                                                
  id:gray1 value:gray(0.9)                           
                                                  
DateFormat = yyyy                                 
Period     = from:1830 till:1971                 
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1830
                                    
PlotData =                          
  bar:600 color:gray1 width:1       
  from:start till:end             
  bar:500 color:gray1              
  from:start till:end            
  bar:400 color:gray1           
  from:start till:end         
  bar:300 color:gray1       
  from:start till:end
  bar:200 color:gray1
  from:start till:end
  bar:100 color:gray1
  from:start till:end
  bar:0 color:gray1                   
                    
LineData =       
  layer:front    
  points:(40,70)(90,73) color:blue  width:1 #1830-40 index 100-105,6
  points:(90,73)(135,75)    color:blue  width:1 #1840-49 index 105,6-110,2
  points:(135,75)(185,77)   color:blue  width:1 #1849-59 index 110,2-115,0 (nao bove aofgerund vaan 114,9...)
  points:(185,77)(235,80)   color:blue  width:1 #1859-69 index 115,0-120,2
  points:(235,80)(285,84)   color:blue  width:1 #1869-79 index 120,2-128,7
  points:(285,84)(335,89)   color:blue  width:1 #1879-89 index 128,7-137,1
  points:(335,89)(385,96)   color:blue  width:1 #1889-99 index 137,1-151,1
  points:(385,96)(435,109)  color:blue  width:1 #1899-1909 index 151,1-178,2
  points:(435,109)(490,138) color:blue  width:1 #1909-20 index 178,2-236,4
  points:(490,138)(540,168) color:blue  width:1 #1920-30 index 236,4-295,7
  points:(540,168)(625,204) color:blue  width:1 #1930-47 index 295,7-367,2
  points:(625,204)(670,242) color:blue  width:1 #1947-56 index 367,2-443,0
  points:(670,242)(690,258) color:blue  width:1 #1956-60 index 443,0-475,6
  points:(690,258)(745,291) color:blue  width:1 #1960-71 index 475,6-541,5
  points:(40,70)(90,78) color:green width:1
  points:(90,78)(135,86) color:green width:1
  points:(135,86)(185,88) color:green width:1
  points:(185,88)(235,89) color:green width:1
  points:(235,89)(285,99) color:green width:1
  points:(285,99)(335,110) color:green width:1 
  points:(335,110)(385,111) color:green width:1
  points:(385,111)(435,111) color:green width:1
  points:(435,111)(490,118) color:green width:1
  points:(490,118)(540,142) color:green width:1
  points:(540,142)(625,187) color:green width:1
  points:(625,187)(670,224) color:green width:1
  points:(670,224)(690,220) color:green width:1
  points:(690,220)(745,294) color:green width:1
  
</timeline>

Greun: Gemèndje Häör<br>
Blauw: Provincie Limburg

==Rifferenties==
<references/>

{{GemeinteLeudaal}}
{{sjtumpke}}
[[Categorie:Leudaal|Haor]]
[[Categorie:Dörper in Nederlands Limburg|Haor]]