Bekiek brón van Goonsdag

{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Odin,_Sleipnir,_Geri,_Freki,_Huginn_and_Muninn_by_Frølich.jpg|thumb|Wodan op [[Sleipnir]]. Teikening oet 1895 vaan [[Lorenz Frølich]].]]
De '''goonsdag''', '''weunsdag''' of '''midwoch''' (zuug oonder) is 'nen [[daag]] vaan de [[week]]. Oersprunkelek is 't de veerden daag vaan de week, in de westerse werkweek is 't evels ieder d'n daarde daag.

==Naom en oersprunk==
D'n daag is geneump nao de [[Germaanse religie|Germaansen oppergod]] [[Wodan]]. De vörm ''goonsdag'' mèt ''g-'' vèlt te verklaore oet [[dissimilatie]] vaan de [w] en de [u] of [o];<ref name=sijs>Nicoline van der Sijs (red.), ''Dialectatlas van het Nederlands''. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, 2011: pp. 160-1</ref> de vörm ''Godan'' veur Wodan is hei en dao aongetroffe. In 't [[Latien]] hèt d'n daag ''Mercurii dies'', in 't [[Aajdgrieks]] ἡμέρα Ἕρμου (''hèmera Hermou''). Wodan woort in de [[interpretatio Germanica]] dus geliekgestèld mèt [[Mercurius (god)|Mercurius]]. Euveregens is d'n daag neet direk nao de god geneump, meh nao de [[Mercurius (planeet)|planeet Mercurius]], zoewie alle weekdaog nao hiemelliechame zien geneump. 't [[Astronomisch symbool]] veur de planeet Mercurius <big>☿</big> woort veural vreuger ouch es teike veur de goonsdag gebruuk.

Euver 't algemein zeet me in [[Belsj Limbörg]] en in 't midde en zuie vaan [[Nederlands Limbörg]] (tot aon [[Remunj|Remund]]) ''goonsdag'', dewijl me in noordelek Nederlands Limbörg sprik vaan ''weunsdag'' of ''woonsdag''. Oetzunderinge gief 't op allebei: ''goonsdag'' kump beveurbeeld ouch in [[Bree (Nederlands Limburg)|Bree]] veur, dewijl me in [[Tóngere]] vaan ''weunsdag'' sprik.<ref name=sijs/>

In 't uterste zuidooste vaan Nederlands Limbörg sprik me vaan ''midwoch''.<ref name=sijs/> Dee naom, dee ouch in 't [[Duits|Hoegduits]] algemein is (''Mittwoch'') kump vaan e [[taboe]] op 't neume vaan de Germaanse gode. Dit kump in mie taole veur (in oonder mie 't [[Portugees]] en 't [[Russisch]] weure op de zaoterdag nao alle weekdaog gewoen genommerd) meh in 't Duits vèlt op tot me d'n dinsdag, doonderdag en vriedag oongemeujd heet gelaote.

==Volksgeluif en gebruke==
'ne Belaankrieke kèrkeleke fiesdaag is d'n [[Asselegoonsdag]], 't begin vaan de [[vaste]]. [[Sjortelgoonsdag]] is de goonsdag vaan de [[Gooj Week]], d'n daag boe-op [[Judas]] ziech veurnaom um [[Zjezeke]] te verraoje. In 't volksgeluif is 't euver 't algemein 'nen oongelöksdaag, meh neet zier sterk.

In [[Nederland]] is de goonsdag de gebrukeleken daag veur verkezinge.

==Rifferenties==
<references/>

{{waek}}
[[Categorie:Kalender]]