Bekiek brón van Goerees

{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Zealandic_dialects.PNG|thumb|Ziewse dialekte in breie zin. 't Goerees in nommer 2 op dit keertsje.]]
't '''Goerees''' is 't dialek wat me sprik op 't veurmaoleg eiland [[Goeree]], in 't dörp [[Ouddorp]] en 't stedsje [[Goedereede]]. Allewel tot dit gebeed, wie gans 't eiland [[Goeree-Overflakkee]], bij [[Zuid-Holland]] huurt, vèlt de taol oonder 't [[Ziews]].

==Kinmerke==
't Goerees heet väöl gemein mèt 't [[Flakkees]], al wiek 't op e paar opvallende punte aof. In väöl kinmerke, veural de tyisch zuieleke, doen 't Goerees en 't Flakkees neet mèt de aander Ziewse dialekte mèt.

===Klaanklier===
't Goerees heet, wie de mieste Ziewse dialekte, de aw [[Middelnederlands]]e ''ae'' umhoeggebrach tot {{IPA|ɛː}}, meh 't gief e paar oetzunderinge. Die betrèffe de [[athematisch werkwoord|athematische werkwäörd]] ''gao'', ''slao'' en ''stao''. Die weure mèt 'ne sterk geroonde achterklinker oetgesproke. Goereenere weure dao op Flakkee um bespot mèt 't [[Lies vaan sjibbolette|zinneke]] ''Gao je weig of ik slao je weig!''<ref>Lo van Driel, ''Taal in stad en land - Zeeuws''. Sdu Uitgevers, D'n Haag, 2004: p. 33</ref> De spèlling bij väöl dialeksjrievers is ''ôô'', ''oa'' um dit te benaodrökke. De korte ''[[a]]'' veraandert veur 'n ''-[[l]]'' in ofwel 'n lang gerunde achterklinker (''vaolle'') ofwel in 'n korte haafope gerunde achterklinker (''volle''). Dit is veur gans 't Ziews neet oongewoen meh vèlt wel op neven 't Flakkees, boe me ''valle'' zeet.<ref>Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), ''Woordenboek der Zeeuwse dialecten.'' Van Velzen, [[Krabbendijke]], ¹⁰1998: kaart V</ref> De oersprunkeleke ''[[o]]'' in e woord wie ''jonk'' blijf 'n o en weurt dus neet wijer geslote tot ''oe'', wie dat in väöl aander dialekte wel gebäört.<ref>Ghijsen ¹⁰1998: kaart XI</ref> Wie dat normaal is in de noordeleke dialekte, kint 't Goerees twie soorte [[sjerplang oo]]. Veur 'n ''-t'' weurt dit 'ne centrerenden diftong mèt naoslaag, op aander plaotse is 't 'nen ope monoftong. Me kint daorum ''groôt'' en ''boam''.<ref>Ghijsen ¹⁰1998: kaarte IX en X</ref>

Zjus wie op Overflakkee vèlt de ''[[h]]''- neet oet: me kint hei ''huus'' boe 't in Zieland ummer ''’uus'' is.<ref>Ghijsen ¹⁰1998: p. ix</ref> Dit heet ouch tot gevolg tot de ''[[g]]'' noets häör weike, h-echtege oetspraok kint die in de res vaan 't Ziews zoe dèks veurkump. 'n Aander kinmerk is tot de ''-[[r]]-'' veur 'n ''-s'' neet oetvèlt, wie dat in Zieland (gemeinelek) wel gebäört: ''worst'' 'weurs' tegeneuver ''wost(e)''.<ref>Ghijsen ¹⁰1998: kaart XV</ref>

===Grammair===
't Voltoejd deilwoord vörmp ziech mèt de prefix ''e-'', dewijl dat op Flakkee mèt ''ge-'' gebäört. 't Ziews taolgebeed is dao sterk in verdeild.

Zjus wie de mieste Ziewse dialekte (en 't [[Fries]], boe dit systeem oersprunkelek vaandan kump) kint 't Goerees twie [[infinitief|infinitieve]], eine gewoene en eine nao ''te'' of wienie 't werkwoord zelfstendeg weurt gebruuk. Typisch aon 't Goerees is tot deen twiede extra weurt verzwoerd: ''Ze sting 'n haolfuur te praetene''. (In de res vaan 't Ziews geit d'n infinitief daan oet op ''-en''.)

Verwarring tösse ''kunne'' en ''kenne'', algemein in 't [[Hollands]], kump op Goeree veur.<ref>Ghijsen ¹⁰1998: pp. 420, 508</ref>

===Vocabulair===
't Vocabulair vaan Goeree en Overflakkee is Hollandser, minder zuielek, es dat vaan aander Ziewse dialekte. Me kint dao oonder mie 't woord ''veer'' neve ''pluum/plume'' wat in de res vaan 't taolgebeed algemein is.<ref>Ghijsen ¹⁰1998: p. 1036</ref>

==Dialekgebruuk==
't Ziews weurt nog algemein gesproke en waor tot veur kort oonbedreig. Allewel tot ouch hei de jäög väölal in 't Nederlands weurt groetgebrach, gief 't hei gein groete migrantegemeinsjappe. Ouch de koms vaan väöl badgaste in Ouddorp bringk 't dialek neet in accuut gevaor.

==Rifferenties==
<references/>

[[Categorie:Goeree-Overflakkee]]
[[Categorie:Tale in Zuud-Hollandj]]
[[Categorie:Ziews]]