Nieuw-Genks
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Nieuw-Genks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Niew-Genks of Cités iz de djalek van de jeug van eiglik zowa heel s'ntraal Limburg.
De djalek 'z ontsjtaan uit e mix van algmeen Nederlands, de echte djalek va Gènk en Iteljaanse en Turkse accènte.
Spesifieke dinge
[bewirk | brón bewèrke]Die/da: In Nuuw-Genks wor dar nooit "da" gabruik om ta verwijze na iets. Alles wor dus gesjchreva en gezeg as "die kinsja" (kindje), "die bos" en "die hout" bv
De/het: Der wor nooit "het" gabruik. Dus in da zellafde vorbeel ès da dus "de meisje", "de kinsje", "de bos"
S/Sj: Elka s die an begin van e woor kom, of an begin van e deel uit e samegesjtel woor, ès vervange dor sj
Zw/Zjw: Zellafde regel ès voor zw. Die z veranner dan in zjw, mè zj glijk Franse J
Eind-T: Die T op de eind van e woor wor weggelate
Doffe E: Die doffe E wor fellar uitgesjproke, die klink bekan as ne korte A.
Vervloejing van wore
[bewirk | brón bewèrke]Bij nuuw-Genks is et gewoon om de laatsta letter van e woor van klank an te passe an die eerste letter(s) of klanke van die derna.
- Bij lidwore allèn voo zelfsjtandge naamwore
- E sjtèl ding / Ne stèle
- E groot ding / Neng grote
- E blow ding / Nem blowe
- N'oranje ding / Nen oranje
- Bij beklemmèng van zinne. (+eh)
- 'k Ga lope [kcha loo-pa] / 'k Ga loop'eh [kcha loo phê]
- Da ès simpel [Das sim-pal] / Da ès simpl'eh [Das sim plêh]
Hier wor telkas die laatste lettergrip samegevoeg met 'eh', de vorlaatste krijg mè 'eh' wor dan wel verleng (dubbal dzo lang gezeg)
Inkortènge
[bewirk | brón bewèrke]Vel zinne worre fel ingekor wardor die soms kapot of "onvolmaak" overkome vor die mense die die sor van spreke ni gewoon zin. Zie voral die uitspraak, die vies fel wor ingekor in aantal lettergrépe.
- Èk ga Mastrich [Kcha Mas-trèch] = Ik ga naar Maastricht
- Wa ès die an doen ? [Waz di doen ?] = Wat is hij aan het doen ?
- Ès da ech of wa ? [Zjdech of fa ?]/ zweer? = Is dat echt waar of hoe zit dat ?
- 'k Weet't ni [Kwee-ge(t)-ni] = Ik weet het niet.
- Oe kan da nu? [Oekandanu?] = Hoe kan dat nu?
- Wasjebezig? [Washjebeezig] = Wat ben je aan het doen?
- Nie sjpele he! [Nie shpeele hè] = Niet met mn kl*ten rammelen!
- Vies bom! [Zoals het er staat""] = Te gek!
- Houw op enzo he!? [Houwop enzo hè] = Zowel in positieve als negatieve vorm te gebruiken als een soort "What the fuck?" zin
D'uitspraka kunna soms fel afwijke van de sjchrijfwijze, zeekêr dor de konstanta samevoegèng van lettergrépe. Da's reedlik uniek op dees schaal.
Externe link
[bewirk | brón bewèrke]- "Wa make" vaan Don Luca, e leedsje in 't Cités