Kassel (Fraankriek)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Kassel (Frans: Cassel) is e stedsje in Frans Vlaondere, in 't Frans Noorderdepartemint, in 't arrondissemint Duinkerke, hoofplaots vaan 't gelieknaomeg kanton. De plattelandsstad had in 2020 2.249 inwoeners, vergeleke mèt 2.287 in 2010, en vervölt 'n verzörgingsfunctie veur de direkte umgeving. 't Beziensweerdeg pläötske weurt gedomineerd door de Kasselberg.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]Veur de Romeinsen tied waor Kassel 'nen oppidum (stad) vaan de Morini, 'ne Gallische stam dee tot de Belzje hoort. In de Gallische zoewie in de Romeinsen tied waor Kassel 'n vesting; daorum woort ze in 't Latien Castellum Morinorum, later Castellum Menapiorum ('börg vaan de Menapiërs') geneump. D'n huiege naom (middeliews Vlaoms veur 'kasteel') liet ziech vaan dat castellum aofleie. Vaanoet dees plaots lepe neet minder es zeve heerweeg, oonder mie nao Gesoriacum (Bonen/Boulogne-sur-Mer), Turnacum (Doornik/Tournai) en Atrebatum (Atrecht/Arras).
Nao de Groete Volksverhuizinge woort Kassel Germaanssprekend, wat 't tot in d'n twintegsten iew bleef. In de loup vaan de middeliewe kaom 't in 't graofsjap Vlaondere te ligke; de Vlaomse graove maakde Kassel tot de zedel vaan 'n kasselrij (börggraofsjap). Al in de negenden iew kraog 't pläötske merretrech vaan graof Boudewijn III vaan Vlaondere. In zien historie waor de militair belaankrieke plaots versjèllende kiere de buun vaan 'ne veldslaag; ouch is ze dèks geplunderd en verweus. D'n ierste Slaag bij Kassel waor in 1071 tösse Robrecht I vaan Vlaondere en Arnulf III d'n Oongelökkege, die vochte um d'n titel Graof vaan Vlaondere. In 1297 deeg Robert II vaan Artesië 'n mislökde poging um de börg te vereuvere, boebij de stad zwoer mós lije. In 1328 gaof 't hei nog 'ne veldslaag, deeskier tösse de Vlaomse börgers oonder leiing vaan Nicolaes Zannekin en de Franse oonder Filips VI. De Franse wonne en verweusde maordde de stad oet.
Wie gans Vlaondere kaom Kassel in de Vreugmodernen Tied aon de Habsbörgers; nao d'n Tachtegjaoregen Oorlog kaom 't in de Spaonse Nederlen te ligke. In de jaore 1670 perbeerde Lowie XIV vaan Fraankriek dit gebeed gans te oonderwerpe, wat mislökde. Kassel naom heer, nao de Slaag bij Kassel vaan 1677, evels wel in; bij de Vrei vaan Nimwege (1678) woort häöm dit gebeed gegönd. Sindsdeen ligk Kassel, wie gans Frans-Vlaondere, in Fraankriek.
In 1792 woort vaanoet Kassel 't Frans leger geleid in de Slaag bij Hondschote. Ouch in d'n Ierste Wereldoorlog deende 't es militair hoofkerteer, deeskier veur generaol Ferdinand Foch dee vaan heioet 't noordelek deil vaan 't Wesfroont leide. In 1940, in d'n Twiede Wereldoorlog, bombardeerde de Duitsers Kassel, boe ziech Ingelse soldaote ophele.
Historische inwoenertalle
[bewirk | brón bewèrke]| jaor | aontal | jaor | aontal | jaor | aontal | jaor | aontal | jaor | aontal | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1793 | 5.030 | 1851 | 4.334 | 1891 | 3.931 | 1936 | 2.725 | 1999 | 2.290 | ||||
| 1800 | 3.601 | 1856 | 4.180 | 1896 | 3.562 | 1946 | 2.429 | 2006 | 2.322 | ||||
| 1806 | 3.809 | 1861 | 4.260 | 1901 | 3.222 | 1954 | 2.680 | 2010 | 2.287 | ||||
| 1821 | 4.241 | 1866 | 4.242 | 1906 | 3.091 | 1962 | 2.479 | ||||||
| 1831 | 4.234 | 1872 | 4.258 | 1911 | 2.721 | 1968 | 2.621 | ||||||
| 1836 | 4.495 | 1876 | 4.291 | 1921 | 2.725 | 1975 | 2.340 | ||||||
| 1841 | 4.410 | 1881 | 4.276 | 1926 | 2.429 | 1982 | 2.223 | ||||||
| 1846 | 4.231 | 1886 | 3.839 | 1931 | 2.680 | 1990 | 2.177 |
Ligking en infrastructuur
[bewirk | brón bewèrke]Kassel ligk op de zjus al geneumde Kasselberg. Dezen heuvel is 176 meter hoeg en vörmp daomèt 't hoegste punt vaan Frans-Vlaondere. De wij umgeving is zeker 100 meter lieger; 't liegste punt vaan de gemeinte ligk zelfs op mer 32 meter. Tege de Kasselberg aon ligk ouch nog de Wouwenberg, dee 144 haolt.
Door Kassel heer löp d'n departemintaole weeg D933, dee vaanoet Sint-Omaars (Saint-Omer) kump en kort boete Kassel verandert in d'n D948 nao Steenvoorde. Aon de Steenvoordse kant is d'n D933 geplavejd mèt kinderköpkes (kasseie), wat deze weeg geleef maak bij fietserenners. Aander weeg zien de D916 (in 't noorde nao Duinkerke, in 't zuie riechting Hazebroek en Belle), d'n D53 (direk nao Hazebroek), d'n D52 (nao 't noorde, 't platteland op) en d'n D26 (westelek 't platteland op). 't Gief 'n statie Kassel, die evels bergaof ligk, op 't groondgebeed vaan Bavinkhove.
Cultuur
[bewirk | brón bewèrke]Beziensweerdeghede
[bewirk | brón bewèrke]'t Groetste monumint is de gotische hallekèrk Slevrouw vaan de Crypte. Dees kèrk woort oersprunkelek gestiech in 1290 en is versjèllende kiere verweus of versjendeleerd. Ouch noe ligk ze verwaorloes debij; me is mèt 'n restauratie bezeg. 't Örgel dateert oet de zeventienden iew en is in de negentienden iew oetgebouwd. 'n Aander kèrk is de zeventiendeniewse Jezuïetekèrk in barokstijl.
Wereldleke monuminte zien de Ariëpoort (riechting Ariën-aan-de-Leie/Aire-sur-Lys), 't zèstiendeniews Landshuys in renaissancestijl, de merret mèt versjèllende hoezer oet de zeventienden en achtienden iew en de Moulin de l'Étendard (Standaardmeule) bovenop de Kasselberg. Bij Kassel is ouch 'ne militaire begraofplaots, de Cassel Communal Cemetery Extension, boe zoe'n hoonderd Britse gesneuvelde oet d'n Twiede Wereldoorlog ligke.
Musea
[bewirk | brón bewèrke]In 't bove geneump Landshuys zit 'n historisch museum. Wijer gief 't e Vlaoms Museum (Musée de la Flandre) en e museum daan wel bezeukerscentrum gewijd aon de Slaag bij Kassel vaan 1677.
Taol
[bewirk | brón bewèrke]Wie in gans Frans-Vlaondere weurt in Kassel vaanajds e Wes-Vlaoms dialek gesproke; allewijl weurt dit ouch hei mer door 'nen inkeling gedoon, veural door awwere. Kassel is wel e centrum vaan de Vlaomse taol en cultuur; hei woort in 1978 d'n twietaolege radiozender Radio Uylenspieghel gestiech.
Reuzestoet
[bewirk | brón bewèrke]Wie in aander Vlaomse stei besteit in Kassel 't gebruuk vaan de reuzestoete. Twie kier per jaor, op vastelaovendszondag en op Twiede Paosdaag, weurt 'ne reuzepop roondgedrage (Reuze Papa), boebij me (in 't Vlaoms) 't Reuzelied zingk (Als de grote klokke luidt). Mèt de Paose bringk me ouch nog 'n Reuze Maman boete. De poppe zien gemaak in respectievelek 1827 en 1860. Sinds 2005 zien de stoete door d'n UNESCO erkind es immaterieel wereldèrfgood.
Waope
[bewirk | brón bewèrke]'t Waope vaan Kassel luit:
- In goud (geel) e zweerd aon beiskaante veurzeen vaan 'ne sleutel, alles vaan sabel (zwart).
In 'n aander versie vaan 't waope is 't veld vaan lazuur (blauw) en zien 't zweerd en de sleutele vaan goud.
Gebore in Kassel
[bewirk | brón bewèrke]- Pieter Datheen, berijmer vaan Nederlandse protestantse psalme
- Dominique Vandamme, generaol in de Napoleontische oorloge
Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is gebaseerd op de corresponderende Nederlandstaolege en Franstaolege artikele, en wel in de zoezjus gelinkde versies.