Belfast

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Venloos. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Belfast (Iers: Beál Feirste; Schots Gaelic: Beul Feirste; Schots: Bilfawst/Bilfaust) is de groeëtste stad van Noord-Ierland, det ónderdeil is van 't Vereinig Keuninkriek. 't Is ouk 'n distrik. Belfast leejt aan de mónding van de reveer de Lagan. De mónding heit ter plaatse de Belfast Lough en is verbónde mit de Ierse Zieë. De stad is 'n wiechtige havestad en 't cultureel, toeristisch en economisch centrum van Noord-Ierland. In 2014 had de stad 333.000 inwoeëners. De agglomeratie haet mier es 500.000 inwoeëners.

Naamgaeving

De naam "Belfast" beteikent mónding van de Farset. Dit is de revier die door de stad struimt, mer huuj gedeiltelik euverkloes is.

Geschiedenis

Belfast woort al bewoeënd vanaaf d'n Bronstied, mer begós zich pas in de zaevetienden ieëw te óntwikkele tot 'n plaats van ennige betaekenis. De umgaeving róndum d'n bóch woort toen gekoloniseerd door Ingelse en Schotse protestante, dewiel de lokale bevólking Iers en katheliek waas. De plats kreeg in 1888 stadsrechte en greujde zier hel aan 't einde van Industriële Revolutie. Vanaaf 't einde van de neugetienden ieëw óntstonde de ierste etnische conflikte. De kathelieke laefde veural op 't platteland en veulde zich gediscrimineerd ten opzichte van de protestante in Belfast. In 1886 gaof 't groeëte relle tösse kathelieke en protestante.

In december 1921 woort 't Anglo-Iers Verdraag gesloeëte, waorin aan 't eind van d'n Iersen Ónaafhankelikheidsaorlog woort bepaald det 't eiland Ierland in twieë deile woort opgesplits: 'n ónaafhankelik republiek Ierland en Noord-Ierland, det groeëte deile van de historische regio Ulster umvatde en toekwaam aan 't Vereinig Keuninkriek. Dees verdeiling beheers de Noord-Ierse politiek tot op huuj. Conflikte tösse unioniste, veur aafhankelikheid van 't Vereinig Keuninkriek en de republikeine, taege de aafhankelikheid van 't Vereinig Keuninkriek, leide vanaaf 't einde van de jaore zestig tot de Troubles, 'n periode van relatieve etnisch-religieuze ónrös. De haaf van de doeëje veel in Belfast. 't Europa Hotel steit bekind es 't hotel mit de meiste bómaanslaeg. Dees periode doorde tot 1998, toen 't Akkoord van Belfast woort geteikend.

Huuj besteit d'r nog ummer etnisch-religieuze spanning tösse de kathelieke en protestante in Belfast. De Moer van Belfast of Peace Line scheid daorum wieke mit protestante en kathelieke vaneinander. Waal greujde de stad saer de vraej. Veural 't centrum woort ingriepend veranderd.

Wiejer is Belfast de stad wao de Titanic woort geboewd. De scheepswerf Harland & Wolff waas de groeëtste es 't de Titanic boewde. De krane Samson en Goliath, 106 en 96 maeter hoeëg, zien van wiedaaf te zeen. De bómbardemente van Prusische straoljaegers in d'n Twieëde Waereldaorlog koste aan mier es doezend luuj 't laeve. Daomit waas Belfast nao Lónde de hards getroffe stad van 't Vereinig Keuninkriek.

Demografie

De meiste inwoeëners oét 't weste van Belfast zien katheliek en Iers, dewiel de luuj in 't oeëste van de stad veural protestants zien en ennen Ingels-Schotsen achtergrónd höbbe. De stad is heejmit sterk gesegregeerd. Typisch zien de graffiti, moerschilderinge en vlagge die me beej de ingange van wieke kin zien. Daoraan kin me herkenne waotoe de mierderheid van 'n wiek of buurt behuurt. De meiste conflikzones ligge in de zoeëgeneumde "Interface Areas", 'n straok naeve de "Peace Line".

Sjineze zien de groeëtste neet-blanke bevólkingsgróp. Wiejer zien d'r ouk kleine moslim- en hindoegemeinschappe. Saer 't toetreije van vuul Oeës-Europese lande tot de Europese Unie zien d'r ouk vuul Pole.