Ampère
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Oeals. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
In de natuurkunde is de ampère (mit 't symbool A) ein eenheid van elektrische sjtroum. Elektrische sjtroum is ein van'ne zeve grondjeenhede van 't SI.
De ampère weurtj gebroektj om de greutte van eine elektrische sjtroum aan te gaeve. De ampère is genumpdj nao André-Marie Ampère, eine van'ne hoofontdekkers van 't elektromagnetisme.
Definitie
[bewirk | brón bewèrke]De ampère weurtj sins 1946 es volgtj gedefinieerdj:
- Eine ampère is de constante elektrische sjtroum, dae, wanneer deze luptj door twee parallelle geleiders van oneindige lengte en mit eine verwaarloosbare diameter, op 1 maeter van ein geplaatsj in vacuüm, ein lorentzkrach tösse dees geleiders produceertj van 2 × 10-7 newton per maeter lengte.
Ajer definities van de ampère beröste op 't bepale van'ne hoeväölheid neergesjlage zilver biej de elektrolyse van zilvernitraat es dao gedoerendje eine bepaoldje tied eine sjtroum van 1 ampère door weurtj geleidj.
De eenheid van elektrische lajing, de coulomb, is gedefinieerd op basis van'ne ampère: 1 coulomb is de hoeveelheid lajing die overeinkumptj mit eine sjtroum van 1 ampère gedoerendje 1 seconde. Dit kumptj euverein mit de volgendje formule: C = A×Δt.