Bekiek brón van Amersfoort

{{dialek|Mestreechs}}
{{gemeinteNL|
| naam = Amersfoort
| vaan = [[Plaetje:Amersfoort flag outline.svg|120px|Veendel vaan Amersfoort]]
| waope = [[Plaetje:Amersfoort wapen.svg|120px|Waope vaan Amersfoort]]
| locatie = [[Plaetje:Map - NL - Municipality code 0307 (2009).svg|280px|Gemeinte Amersfoort in de provincie Utrech]]
| provincie = [[Utrech (provincie)|Utrech]]
| hoofplaats = Amersfoort
| lies = Lies vaan börgemeisters vaan Amersfoort
| börgemeister = [[Lucas Bolsius]] <small>([[CDA]])
| km2 = 63,78
| water = 0,95
| inwoeners = 149.653 <small>(2012)</small>
| deechde = 2338
}}
'''Amersfoort''' is 'n stad in 't midde vaan [[Nederland]] en aon de rand vaan de provincie [[Utrech (provincie)|Utrech]]. Ze ligk oostelek vaan d'n [[Utrechsen Heuvelrögk]]. Vaan de provincie Utrech is Amersfoort mèt 149.653 inwoeners per [[1 januari]] [[2012]] de twiede stad. Amersfoort ligk aon de [[Eem]].

== Kerne ==
De dörper [[Hoogland]] en [[Hooglanderveen]], tot 1974 kerne vaan de toen opgeheve gemeinte Hoogland, zien allewijl ieder stadswieke. Ouch de [[naobersjap]] Buurtsdijk is intösse ingebouwd. Zeldert en Stoutenburg Noord (deil vaan 't dörp [[Stoutenburg]], gooddeils gemeinte [[Leusden]]) ligke nog wel boete de stadsbebouwing.

== Stadsgeziech ==
De binnestad kint e groet aontal veural middeliewse monuminte. De veurnaomste zien de (losstoonde) Slevrouwetorie, de Joriskèrk en de [[Koppelpoort]], die vaanaof 't spoor nao [[Apeldoorn]] en [[Zwolle]] good te zien is.

[[Plaetje:Amersfoort2.JPG|thumb|left|Koppelpoort]]
== Historie ==
De plaots, oontstande bij 'n doortrèkbaar plaots (''voord'') in de Eem (''Amer'') weurt voor 't iers geneump in [[1028]]. Um häör ligking vestegde de bisjop vaan Utrei hei 'nen hoof, en trok arbeiers aon veur de [[Gelderse Vallei]] te oontginne. In [[1259]] kraog de plaots [[stadsrechte]]. Later in de [[middeliewe]] kaom de plaots door e [[mirakel]] es pelgrimsstad op, zoetot me in [[1444]] de Slevrouwekèrk mèt hoegen torie kós bouwe. De kèrk góng later verlore, d'n torie steit nog. Ouch had de stad in de late Middelieuwe 'n oetzunderlek groete [[beer]]industrie.

Nao d'n [[Tachtegjaoregen Oorlog]] kaom 't gebeed in 'n isolemint te ligke, boedoor de stad ummer mie verpauperde, zeker wie in de [[negentienden iew]] ouch de tabaksteelt aon de Veluwerand instortde. De koms vaan [[spoorweeg]] brach dao verandering in: door zien centraol ligking woort Amersfoort 't verkierskundeg hart vaan Nederland. Zoe greujde 't in d'n [[twintegsten iew]] hel door.

== Bekinde Amersfoorters ==
* [[Johannes Heesters]], operèttezenger
* [[Piet Mondriaan]], sjèlder
* [[Johan van Oldenbarneveld]], staotsmaan

== Externe link ==
* [http://www.amersfoort.nl Website vaan de gemeinte]
{{commons|Amersfoort}}
{{GemeintesUtrei}}

[[Categorie:Sjtaej in Utrech]]
[[Categorie:Gemeintes in Utrech]]