Bekiek brón van Almere

{{dialek|Mestreechs}}
{{gemeinteNL|
| naam = Almere
| vaan = [[Plaetje:Almere vlag.svg|120px|Veendel vaan Almere]]
| waope = [[Plaetje:Almere wapen.svg|120px|Waope vaan Almere]]
| locatie = [[Plaetje:Map - NL - Municipality code 0034 (2009).svg|280px|Gemeinte Almere in Flevoland]]
| provincie = [[Flevoland]]
| hoofplaats = Almere-stad
| lies = Lies vaan börgemeisters vaan Almere
| börgemeister = [[Hein van der Loo]]
| km2 = 248,77
| water = 118,44
| inwoeners = 198.823 <small>(1-4-2016)</small>
| deechde = 1.526
}}
'''Almere''' is 'n stad en gemeinte in 't zuidweste vaan de provincie [[Flevoland]], in de [[polder]] ''[[Zudelek Flevoland|Zuidelek Flevoland]]''. Börgemeister is sinds 2015 [[Franc Weerwind]] ([[D66]]). 't Groondgebeed beslaot 130,33 km<sup>2</sup>; mèt 198.000 inwoeners in 2016 is 't inmiddels de achste stad vaan [[Nederland]]. 't Is ouch de joongste stad, gestiech in [[1976]]. De stad ligk aon de rieksweeg A6 en aon 't spoor vaan [[Lelystad]] nao [[Amsterdam]]. Ze besteit oet vief hoofkerne: [[Almere-Haven]], [[Almere-Stad]], [[Almere-Buiten]], [[Almeerderhout]] en [[Almere-Poort]] (in de volgorde vaan bouwe). Oersprunkelek waore die (de ierste drei: Hout en Poort pas later gepland en gebouwd) gedach es min of mie losstoonde stadskerne, later is dat beleid losgelaote en heet me hun bebouwing opein laote aonslete.

Almere is geneump nao de gelieknaomege binnezie, die de [[vreug middeliewe|vreugmiddeliewse]] veurluiper waor vaan de later [[Zuiderzie]].

==Insignes==
't Waope vaan Almere (zuug de tabel) liet ziech es volg [[heraldiek|besjrieve]]: gegeerd vaan sabel en keel, mèt e hartsjèld golvend doorsnoje; 't boveste deil vaan goud mèt e koggesjeep in natuurleke kleur mèt e zeil vaan azuur boe-op 'n lelie vaan zèlver; 't oonderste deil vaan golvende ban azuur en zèlver; 't sjèld gehawwe door twie (heraldische) ziepeerd vaan zèlver, gevind en gehoof vaan keel.

't Sjeep stèlt 't beutsje veur boemèt Sinte-[[Bonifatius]] in d'n [[achsten iew]] 't Almere euverstaok; umtot me neet wèt wie zoe beutsje heet oetgezeen, heet me voor e koggesjeep gekoze, boemèt later in de middeliewe op de Zuiderzie handel woort gedreve. De lelie in 't zeil is 'n verwiezing nao ir. [[Cornelis Lely]], dee 't plan tot inpoldering vaan de Zuiderzie maakde en aon wee Almere en de polder dus hun bestoon daanke. De 'ziepeerd' beelde, wie de 'zieliewe' in de waopes vaan Lelystad en Flevoland, de oet de zie opriezende plaots oet. De roej en zwarte gere zien mesjiens e verwiezing nao 't stadswaope vaan Amsterdam, zoewie tot 't beutsje ouch kin zien oontliend aon 't aajd [[zegel]] vaan die stad. D'n oontwerper spraok dat evels tege.<ref>Hubert de Vries, ''Wapens in de Nederlanden'', Amsterdam 1995: p. 187</ref>

't Waope waor oersprunkelek in gebruuk bij 't [[Opebaar Liechaam Zuieleke IJsselmeerpolders]], wat 't op 16 miert 1981 bij [[Keuninklek Besluut]] kraog. In dat KB waor al vasgelag tot de gemeinte Almere, zoe gaw es ze woort ingestèld, dit waope zouw euvernumme.<ref>De Vries (1995): p. 90</ref>

==Stadsfuncties==
De stad is gein hoofstad vaan Flevoland en is veural es euverloupgebeed vaan en slaopstad veur Amsterdam in gebruuk - 't dialek vaan Almere is daan ouch gliek aon dat vaan Amsterdam. In recinte tije zien poginge gedoon - soms mèt minder, daan mèt mie succès - veur 't publiek leve vaan Almere te verlevendege, beveurbeeld door 't Metropole-theater en e supporteringsplan veur nui kaffees. Sinds 2005 kump de voetbalclub FC Omniworld - vaanaof 2010 oonder de naom [[Almere City FC]] -  in de [[Ierste Divisie]] vaan 't betaold [[voetbal]] oet.

==Stadsbeeld==
[[Plaetje:De nieuwe bibliotheek - Library Almere NL 001.jpg|thumb|De nui bibliotheek vaan Almere, opgelieverd in 2010]]
Almere heet es nui stad nog gein echte monuminte. In 't centrum en in Almere-Haven weurt al eint en aandert gesloop, wat twinteg tot daarteg jaor geleie nog es ideaal gol. Markante gebouwe zien 't theater De Glasbak (vrueger officieel Metropole-theater, meh in de volksmoond al ieder ''Glasbak'' geneump) en 'ne stellaasj op de Merret, dee es mobiel podium deensdeit. In Almere-Buiten, 't nuier deil, zien de markantste hoezer te vinde: zoe höbbe in de Regenboogbuurt alle hoezer de kleur vaan de betreffende straotnaom. De recinten trend um mie liechtelek oonconventioneel gebouwe neer te zètte heet es doel de einvörmegheid vaan de nuibouw oet ieder decennia tege te goon en de stad aontrèkkelek te make.

Door zien ligking aon 't [[Markermeer]], 't [[IJmeer]] en 't [[Gooimeer]] aon de wes- en zuidkant, späölt water 'n groete rol in de stad en lègke väöl [[jach (sjeep)|jachte]] dao aon.

==Historie==
In de jaore viefteg, wie mèt 't werk aon Zuidelek Flevoland begonne woort, plande me veur 't iers 'n stad in de polder, die de veurloupege naom ''Zuidweststad'' kraog. Laoter woort de naom ''Almere'' bedach. In [[1976]] woorte de ierste hoezer opgeleverd, en wel in Almere-Haven. De stad waor daan veural 'n euverloupgebeed veur Amsterdam. In [[1980]] kaome de ierste bewoeners in Almere-Stad en later nog Almere-Buiten. Vaanaof [[1984]] vörmp de stad 'n zelfstandege [[gemeinte]], die sinds [[1986]] deil oetmaak vaan de provincie Flevoland. In de bebouwing vèlt 'nen trend te zien vaan sociaal nao mie exclusief bebouwing: in de jaore tachteg en negenteg zien mie hoezer veur rieker lui gebouwd. In [[1987]] woort de stad op 't spoorwegenèt aongeslote.

Almere greujt nog ummertouw door, mèt de snelheid vaan e paar doezend lui per jaor. Anno 2016 is 't de achste stad vaan Nederland (nao [[Groninge]], meh veur [[Breda]]); 't zouw oetindelek de vijfde mote of kinne weure (nog veur Eindhove);

==Cultuur==
===Cultureel leve===
't Bove geneump theater De Glasbak heet in 2007 gezelsjap gekrege vaan de groeter Schouwburg Almere en 't Kunstecentrum de Kunstlinie.

===Taol===
E groet deil vaan de bewoeners sprik [[Amsterdams]], wat me feitelek es de volkstaol vaan Almere kin zien.

==Rifferenties==
<references/>

==Extern links==
* [https://www.almere.nl/ Officieel website vaan de gemeinte]
* [https://web.archive.org/web/20050209063010/http://www.almerevandaag.nl/ Almere Vandaag] - euver de actualiteit in de stad

{{commonskl|Category:Almere}}
{{GemeintesFlevoland}}

[[Categorie:Sjtaej in Flevolandj]]
[[Categorie:Gemeintes in Flevolandj]]
[[Categorie:Geplande plaatse in Nederlandj]]