't Gemaak
't Gemaak ('t privaat of toilet) woort vreuger bie kesjteële gebruuk en hóng boete de kesjteëlmoer (zuuch plaetje). De oetwerpsele vele zoa in de grach. Dat waas bie nate grachte 'n relatief hygiënische oplossing ómdat 't grachwater vaak continu woort vervaesjt door ’n aangesjlaote baek of revier. Bie nate grachte woort ouch waal van 'n 'plónsjplee' gesjpraoke. Ein veurbeeld hievan is te vènje bie Kesjteël Ammersoyen.
D'r wirt veróngersjtèld dat 't gemaak 'n dooróntwikkeling is van de mezekouw die in vredestied ouch waal deende es 'gemaak', en dan woort veurzeen van 'n plank mèt dao-in 'n gaat. Nao de Middeleëuwe woort dit princiep ouch toegepas bie door nate grachte ómgaeve vestinge. 'n Houte boewsel baove de vestinggrach dat via 'n loupbrök vanaaf de vestingwalle waas te bereike, fungeerde es toilet. Veurbeelde hievan zin te zeen bie de vesting van Bourtange.
Bron
[bewirk | brón bewèrke]- Euvergezat oet Wikipedia NL-Kasteel