Witten oejevaar
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De witten oejevaar of witte s(j)tork (Ciconia ciconia) is 'ne vogel oet de femilie Storke dee in Nederland en 't Belsj vaan dees femilie 't mies algemein is. Heer leef in dees gebede es zomergas; in de winterperiode vertrèk heer nao Afrika. 't Is e groet slaank bies, mèt e wit lief en groetendeils zwarte vleugele. Heer nèstelt gewuunlek hoeg en maak groete nèste. Heer leef veural vaan kwakkers en groete insekte; muis en herdisse stoon ouch op zie menu.
E kwaart vaan de winterpopulatie leef in Pole. In Nederland waor 't bies hendeg sterk in verval, tot ze nao besjermingsprogramma's in de jaore zeventeg weer in aontal touwnumme. Allewijl kinne ze op väöl plaotse in polders gezeen weure.
Oejevare in de volkscultuur
[bewirk | brón bewèrke]De witten oejevaar is 't waopedier vaan D'n Haog en de nationale vogel vaan Denemarke. Ziene naom beteikent "gelökbringer"; in 't bijgeluif heet deze vogel 'n veurnaom functie es bringer vaan gelök en veurspood. Vaanajds weurt heer ouch mèt 't kriege vaan kinder geassocieerd; in vreuger tije woorte discussies euver de herkoms vaan kinder tegeneuver kinder dèks aofgekap mèt "geer zeet door d'n oejevaar gebrach". Noe nog is 'nen oejevaar vaan hout in d'n hoof e teike vaan 'n geboorte.