Jules Frère

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Tungers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Jules Frère (Tóngere, 19 juni 1881 - zelfde plàk, 6 óggüstës 1937) wôs ënë Túngërsë dichter, sjraivër, zjüusj én folklëris. Hè studièrdë rêëchtë én Laaik.

Frère wôs dê zôon van në Tùngërsë bänkier (Théophile Frère) én Virginie de Fastré. Pa Frère stôrf jónk én Jules kreech Hypolite Vandenrijdt (Vandërait) as moemmër. Vandërait wôs dirékteur ôn dën aizërwêech én wuônt lôttêr prëfêssër ôn de ünnëvérsêtait én Brüssëlt. In dën attënné van Tóngërë leerdë Jules Frère "Volkenkunde" én "Volkse Litteratuur" kénnë ondër énvloed van twee van zën prëfêssërs, Medart Verkest en Maurits Basse (publïsjèerdë literair-historische essays én wuônt tërnuô prëfêssër én Gent). Zainë béstë kàmmërôot wôs Leo Steppenbach- wô as schraivër bètër bëkaant stoent ôndër de nôom van Camille Baillien. Frère wôs vënaof 1919 tot wai tër stôrf kéndërrêchtër. En zënë vraaiê tait hoel tër zich bézich mèt de Vlômsë, vúral Limburgse, volkscultuur, bô tër 'n draaideilige studie (Limburgsche Volkskunde, 1926-28) jeuvër sjreef. In zaain eige familjëarchief vôont 'r ë haandsjrif van dë zésteendë-eewse Túngërsë rederijker Arnold Bierses, bô ondër aandërë Vlômsë gëdichte mèt 'n lichtë Túngërsë kleuréng tússë zôotë. Tëgëlaik mèt dë Mezeikënèr Jan Gessler publicièrdë tër én 1925 dees gedichtë én 'në búndël.

Frère és ouk bëkaant gëwuoinë mèt twee dichbúndëls, Kollebloemen én 1912 én 't Druvig Bukske, gepublicièerd én 1917, hélëmuoil én hët Túngërs dialek gësjéëvë(45 gedichtë, meistal sonnette). Dë spelling és, aofgezin van details wai hët autsjraivë van de -n bô dai nôrmôol nie autgëspruoke wiènt, veur dèë tait ongewôon fonétisch, en hôo én Bélgisch Limburg, én zelfs én heel Bëlgiek, nog geine vúrgangër. Mèt húm begós de dialékliteratuur on de Bélgisch-Limburgsë kaant. Buovëdien és dë búndel van ën zjèkërë literairë kwalitaiit: ironisch en muotsjëppaikritisch. En dë hérdrúk van 1982 stún gedichtë én 'n sôrt Middëlnederlands.

Stäölke

Gëdich aut hët Druvig Bukske (1917)

Och! Dichtë- és mèr liegë!

Më kénd, dat wis ich lang,

Mer 't kan os drüfhét wiegë,

Wai zuut mëziek én zang.