Coulomb (einheid)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Oeals. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De coulomb is de eenheid van elektrische lajing. De eenheid is genumpdj nao Charles-Augustin de Coulomb. De aafkorting is de hoofletter C. Ziej is gedefinieerd in terme van ampère en seconden: 1 C is geliek aan 1 As (ampère-seconde), de hoeväölheid lajing die verveurdj weurdj door eine elektrische sjtroum van 1 ampère gedoerendje 1 seconde.
Eine coulomb is ouch 't product van sjpanning (in volt) en capaciteit (in farad).
1 coulomb is geliek aan'ne elektrische lajing in 6.241506×1018 protonen; ein proton haetj ein lajing van ongeveer 1,6022×10-19 coulomb, det is de elementaire lajing. (Meistal sjpriktj men neet van'ne lajing van ein proton, maar van ein elektron; det is 't taegegesjtelde daovan.)
Ein lajing van 1 coulomb is ein heel grote lajing. Es, in theorie, twee puntjladjngen van +1 C en -1 C op eine ongerlinge aafsjtandj van eine maeter waere geplaatsjtj, dan trekke ze mekaar aan mit ein krach van ongeveer 9 miljard Newton. Zoew se eine condensator van 1000 µF wille oplaje toet 1 C, den is daoveur ein sjpanning van 1000 V neudig. De meiste condensators mit zo'n capaciteit zeen dao neet taege besjtandj. In'ne praktijk weurtj daorom sjteeds gewerktj mit mC en µC.
Biej accu's weurtj de capaciteit (d.i. de maximaal lajing - neet te verwarre mit de capaciteit van eine condesator) opgegaeve in ampère-uur (Ah) of milliampère-uur (mAh); 1 Ah is geliek aan 3600 coulomb. Biej einmaolige batterieje zoew dit ouch kinne, maar dao weurtj zelde ein capaciteit vermeldj. De accu van eine auto haetj ein capaciteit van ongeveer 40 Ah. Det liektj heel väöl, maar die lajing is neet es zodanig in'ne accu opgesjlaage. In eine accu vindj ein chemisch proces plaats wo in de lajing weurtj omgezatj.
waarin geldt:
- is de lajing in C
- is de sjtroumsjterkte in A
- is de tied in s
Kiek ouch
[bewirk | brón bewèrke]Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is vertaaldj in 't Oeals vanoet de Hollandse Wikipedia