Bilabiale nasaal
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De bilabiale nasaal of bilabiaal naasklank is 'ne mitklinker dae in bekans al gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [m].
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]De kènmirke vanne bilabiale nasaal zeen:
- De meneer van oetspraok is occlusief, det mèntj det t'r wuuertj gemaak doordet de lóchstroum in 't spraokkenaal wuuertj toegepaotj. Ómdet deze mitklinker ouch nasaal is, wuuertj de geblokkeerdje lóchstroum ómgelèdj dore naas en is t'r 'ne nasaal;
- De oetspraokplaats is bilabiaal, det inhèltj det t'r mit bei luppe wuuertj oetgespraoke;
- De artikulaasje is gewuuenlik stumhöbbendj, waat mèntj det de stumbenj trille bieje oetspraok;
- Hae is 'ne nasale mitklinker, waat mèntj det de lóch eweg kan kómme dore naas, zowaal ech allein dore naas (nasaal oetsjeijing) of dore naas en ouch de móndj;
- Ómdet dees klank neet wuuertj gemaak door lóchstroum euvere tóng, geldj de dichotomie van centraal taenge lateraal mitklinkers neet;
- 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump de bilabiale nasaal väöl veur, in alle dialekte. Wie bieje anger sonoranten in 't Limbörgs kan d'r verlingk waere wen de veuropkómmendje klinker 'ne klinker mit sleiptoean is ennen opvolgendje mitklinker 'nen obstruent is, wie in kamp [kɑ́m̥:p] (hie is t'r ouch door auslautverhärtung vannen obstruent döks stumloeas), of wiejer geine mitklinker völg, wie in óm [ʊ́m:]. De bilabiale nasaal is in 't Limbörgs 'n nasaal oetsjeijing. Gewuuenlik is de bilabiale nasaal stumhöbbendj in 't Limbörgs, behauve allofoon in stumloeas ómgaevinge.
Inne beginposiesje kan de bilabiale nasaal in 't Limbörgs noeatj waere gekómbineerdj mit anger mitklinkers; kómbinaasjes wie mr-, mp- en dergelike kómmen in gewuuen Limbörgse wäörd dus noeatj veur ane begin van e waord.
| Oetspraok nao posiesje | ||
|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling |
| begin | ['mó:dər] | moder |
| tösse twieë klinkers | ['ʏmər] | ummer |
| allein anen ènj | [ʊ́m:] | óm |
| [brʏ̀m] | brum | |
| ènjcluster | [kl̥ʊ́m̥:p] | klómp |
| [zβ̞ʏ̀m̥p] | zwump | |
De labiodentale nasaal, [ɱ], kump marginaal veur in 't Limbörgs es allofoon veur de bilabiale nasaal; aevel lang neet door alle spraekers. Zoea kan me kómbinaasjes wie mf in e wäörd wie symfonie op drie versjillige meneren oetspraeke: [mf], [mɸ] of [ɱf]. 't Zelvendje geldj ouch veur de kómbinaasjes nf en stumhöbbendj veur mv en nv. In taengestèlling toet 't Nederlandjs kump 't neet zoväöl veur det d'n alveolaire nasaal, [n], zich aanpas nao [m] in 'ne bilabiale kónteks; me zaet dus ónbehuuerlik [ón:b(ə)'ɦʉ̀ərlɪk], en neet ómbehuuerlik [óm:b(ə)'ɦʉ̀ərlɪk]. Wo det waal gebeurtj is döks spraok van invlood vanne standerdspraok. Me kan den ouch keze veur dees mutaasje oet te sjrieve, wie bie ómploeffe (vanoet ontploffen).
Juus wie bie de anger nasalen in 't Limbörgs wuuertj döks 'ne (zaachte) plosief oetgespraoke wen de nasaal wuuertj opgevolg door 'ne sibilant of fricatief.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||