Modertaal: Versjèl tösje versies
K robot Erbij: ast, br, cs, da, de, en, eo, es, eu, fa, fi, fr, fy, gl, he, hu, id, it, ja, lt, nl, nn, no, pl, pt, qu, ro, roa-rup, ru, simple, sl, sv, sw, th, zh, zh-min-nan |
|||
| Tekslien 17: | Tekslien 17: | ||
[[21 februari]] is d'r ''Internationale Daag van de Moedertale''. |
[[21 februari]] is d'r ''Internationale Daag van de Moedertale''. |
||
[[categorie:tale]] |
[[categorie:tale]] |
||
[[ast:Llingua materna]] |
|||
[[br:Yezh vamm]] |
|||
[[cs:Mateřský jazyk]] |
|||
[[da:Modersmål]] |
|||
[[de:Muttersprache]] |
|||
[[en:First language]] |
|||
[[eo:Gepatra lingvo]] |
|||
[[es:Lengua materna]] |
|||
[[eu:Ama hizkuntza]] |
|||
[[fa:زبان مادری]] |
|||
[[fi:Äidinkieli]] |
|||
[[fr:Langue maternelle]] |
|||
[[fy:Memmetaal]] |
|||
[[gl:Lingua materna]] |
|||
[[he:שפת אם]] |
|||
[[hu:Anyanyelv]] |
|||
[[id:Bahasa ibu]] |
|||
[[it:Madrelingua]] |
|||
[[ja:母語]] |
|||
[[lt:Gimtoji kalba]] |
|||
[[nl:Moedertaal]] |
|||
[[nn:Morsmål]] |
|||
[[no:Morsmål]] |
|||
[[pl:Język ojczysty]] |
|||
[[pt:Língua materna]] |
|||
[[qu:Mama simi]] |
|||
[[ro:Limba maternă]] |
|||
[[roa-rup:Limba di dadã]] |
|||
[[ru:Родной язык]] |
|||
[[simple:First language]] |
|||
[[sl:Materni jezik]] |
|||
[[sv:Modersmål]] |
|||
[[sw:Lugha ya kwanza]] |
|||
[[th:ภาษาแม่]] |
|||
[[zh:母語]] |
|||
[[zh-min-nan:Bó-gí]] |
|||
Versie op 31 jul 2007 20:19
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Modertaal (of L1) is 'n taal die in de jeugd, zoonder formeel oonderwies, wert verworve. Kenmerkend väör modertaalsjpraeëkers is dat zie wete wat in de taal waal en neet gezag kan waeëre.
Bie voldoende gelegenhèèd um in d'r keendertied mèt tale in kontakt te kaome, kan 'ne miensj 'n groeët aantal L1's verwerve. Twieë- en mieërtalèghèèd is in groeëte dele van de waelt d'r norm. In Westerse leng tendeert de bevolking, oonder druk van de nationaal sjtandaardtale, evvel nao èèntalèghèèd.
't Vermoge um 'n taal zoonder oonderrich op 'n hoeëg niveau te verwerve zow, mèt 't aafnaeme van 't vermoge tut global laerning en de wieërgaonde, ooch däör 't oonderwies gesjtimuleerde differentiëring, nao 't tieënde jaor mètstens beginne aaf te naeme. In de modern taalkunde wert 't begin van de pubertèèt aagezieë es de aafsjleting van de zoegeneumde kritische periode, oeë-in modertaalverwerving mäögelek is.
Twiede taal
'n Taal die me neet op modertaalniveau verworve haat, wert mètstens 'n twiede taal (of L2) geneumd. 't Aa-lieëre van L2's gèèt väöl laestèger es wie van L1's en väör 't op niveau haowe van de kènnis is mètstens 't väöl gebroeke van de taal nuëdèg. Oonder taalkundège is 't gebrukelek bie L1's va taalverwerving en bie L2's va lieëre of aa-lieëre te kalle. Bie L2's die verwaant zeunt mèt de modertaal is de passief kènnis, 't begriepe, mètstens baeëter wie de actief kènnis, 't èèges gebroeke van de taal. Ooch al kan ieëmes 'n L2 perfect en zoonder meute kalle, da nog is an 't vraem accaent te maerke dat 't neet z'n modertaal is.
Taalbad
't Verwerve van L2's op latere laeftied is evvel mäögelek volges de methode van 't taalbad, 'n methode die in d'r mieërtalège Euregio al mènstens 100 jaor bekaand is. In de jaore twintèg van d'r vörrige ieëw gonge Limburgse maedsjes van d'r gegoede boeresjtaand um 't Fraans te lieëre op wissel mèt maedsjes oet 't Luukse. De Luukse maedsjes kieëme da hie in de familie wonne en lieërde 't Plat en 't Nederlands. Later gong me op wissel goeë ooch wal au pair neume. In Spa bevindt zich 'n waeltberoemd taalbadcentrum oeë me väör väöl gaeld volges die methode 'n L2 op modertaalniveau kan verwerve in korte tied.
21 februari is d'r Internationale Daag van de Moedertale.