In 't nuujs - Archief 2008

Aw nuutsberichte waere nao e tiedje gerarsjiveerd in de jaorartikele; zuug daoveur 2005 en 2006.

November

3 november

• Taal: 't Woord SOS es noadsignaal in Morsecode besjteit vandaag officieel 100 jaor; de aafkorting save our souls ies d'r later bie bedach.

5 november

• Midde-Oeste: Saddam Hoessein weurt tot d'n doed aan de galg veroordeild vanwaege misdaode taege de minsj(elik)heid.

6 november

• Turkije: De sjtreng wètgaeving roond 't respekt väör de Turkse identiteet kint volges d'r Turkse presidaent mäögelek, op groond van 't rech op vriej mieningsuiting, versoepeld werre. Turkse burgers zowwe dan, och in Turkije, de Armeense kwestie 'n genocide maoge neume.
• Nederland: De PvdA sjtilt dat 't concept genocide 'n juridische oonderboewing nuëdig haat. In de Armeense kwestie oontbrikt die bies noe. 't CDA blieft bie d'r term genocide, wat de Armeense kwestie aa-geet.
• Midde-Oeste: De EU sjprikt zich oet taege de oetveuring van de doeëdsjtraof van Saddam Hoessein vermits die in de Westerse besjaving is aafgesjaft.

7 november

• Vereinigde Sjtaote: De Democratische Partij wint de mierderheid in 't Hoes van Aafgevaerdigde en in de Senaat. De Sanfranciscaanse Nancy Pelosi weurt 't ierste vrouwlik hoof van 't Hoes oet de Amerikaanse historie.

8 november

• Nederlandj: 't Opebaar Ministerie begintj procedures óm alle Hells Angels-clubs in 't landj te verbeje.
• Vereinegde Sjtaote: Minister van Defensie Donald Rumsfeld sjtap op nao haevege kritiek op de kreeg in Irak en 't verkezingsverlees van zien Republikeinse Partie.

9 november

• Turkije: De EU eist dat bote en vleegmesjienger vertrokke oet 't Grieks-Cypriotisch deel van Cyprus kinne aanmere en lande in Turkije.

14 november

• Europa: De goeverneure van Belsj en Nederlands Limburg, resp. Steve Stevaert en Leon Frissen, plaatsje tussje Libeek (Mergraote) en 's Gravenvoeren (Voere) 'ne verdwene grenspaol truuk. Burgemeester Huub Broers va Voere en d'r loco-burgemeester Jos Custers va Mergraote waore dis noon roond haof veer och van de partiej.

18/19 november

• Europa: De Internationaal Organisaasje ter besjerming van Minderheeds Tale en Bedreigde Minderhede, kortweg de IOMTBM geneumd, keurt 'n resolutie good die o.m. vrugt dat de Verdrage van d'r Europese Raod däör Belsj geratificeerd waeëre um 'n ing te make an de discriminatie en administratief paesterieje, die in 't bezoonder opgelag werre an de Franstalige va Voere.

21 november

• Zuud-Azië: In Nepal injig de börgerkreeg tösje 't regeringslaeger en de maoïstische rebelle.

22 november

• Nederlandj: Bie de verkezinge veur de Twiede Kamer verlere de PvdA en de VVD. Groete wins is dao veur de SP en de Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders.

December

2 december

• Muziek: Zengeres Mariska Veres (Shocking Blue) sjtörf op 59-jäörege laeftied aan kanker.

4 december

• Zuud-Amerika: De linkse politicus Hugo Chavez weurt obbenuujts tot president van Venezuela gekoze.

10 december

• Zuud-Amerika: Ex-dictator Augusto Pinochet van Chili sjtörf op 91-jäörege laeftied.

13 december

• Belsj: De Waalse rezjionale zender RTBF zörg veur väöl behej naodat ze in 'n gefingeerd nuujsberich "bekind maak" dat Vlaandere zich ónaafhenkelik verklaord heet.
• Nederlandj: Nao 'n motie van aafkäöring taege minister Rita Verdonk besjluut 't al demissionair kabinet-Balkenende III Verdonk häör take ómtrènt vraemdelingezake te óntnumme. Hiemit geit de Twiede Kamer akkaord.
• Muziek: De Nederlandstalige zenger Robert Long sjtörf op 63-jäörege laeftied aan kanker.

14 december

• Groet-Brittannië: In e fraudesjandaal, woebie versjillende regeringe adellike titels zouwe höbbe verlaend in ruul veur 'n leining, weurt ouch Tony Blair óngervraog.

15 december

• Vlaandere: Op aandringe van Johan Sauwens (CD&V, voorheen Volksunie) sjtimde de Vlamsje Regering 't väörsjtil van Marino Keulen (bevoegde Vlamsje Minister) um alle twieëtalige (NED/FR) plaatsjname in Vlaandere binnekort officieel te vervange dör ééntalig Nederlandstalige.

16 december

• Midde-Oeste: Temidde van e gewapend intern conflik sjrief de Palestiense presidènt Mahmoed Abbas nuuj verkezinge oet. Dit leit aevel tot nog mie geweld.

18 december

• Nederlands Limburg: twieë nuuj sjtrieëktaalfunktionarisse zeunt deeltieds aa-gesjtild: Ton van de Wijngaard en Mieke Steegs.

21 december

• Centraal Azië: Sapermurat Nijazov, dictator van Turkmenistan, sjtörf op 66-jäörige laeftied.

26 december

• Vereinigde Sjtate: Awd-presidènt Gerald Ford sjtörf op 93-jäörige laeftied.

28 december

• Oes-Afrika: Gecombineerde Ethiopische regeringstróppe en tróppe loyaal aan de Somalische regering a.i. verdrieve de islamistische milities oet de hoofstad Mogadishu.

30 december

Miede-oaste. De veurmalige Iraakse dictator Saddam Hoessein ies vandaag, 30 december 2006, opgehange. Hae sjtörf aan de galg.

2007

Januari

1 januari

• Nederlandj: In Nederlands Limburg, Noord-Hollandj en Zuud-Hollandj weure gemeintelike herindeilinge doorgeveurd.
• Europa: Bulgarije en Roemenië weure lid van de Europese Unie. Slovenië geit de euro gebruke.

8 januari

• Oos-Europa: De pieplien vanoet Ruslandj nao Pole en Duutsjlandj weurt bie Wit-Ruslandj aafgesjlote; Ruslandj en Wit-Ruslandj besjöldige zich óngerein.

9 januari

• Belsj (Limburg): Prins Laurent van 't Belsj weurt in Hasselt es getuge gehuurd in 'n fraudezaak róndj de marine.
• Nederlands Limburg: In Lankgraaf is 'ne verdachte aangehawte in de moordzaak-Nicky Verstappen.

10 januari

• Taalkundige van 't jaor 2006: De lede van Inttranet, 't internationaal netwaerk va professioneel tolke en vertalers haant de 216 in Irak gesjneuvelde tolke oetgerope es "Linguist of the year" vör 2006. Boete burgers en US-militaere vele in dizze kreeg 't mitste doeje oonder de tolke.

11 januari

• Sjport: D'n Ingelsje vootballer David Beckham zal veur de recordsóm van 250 miljón dollar nao d'n Amerikaanse club Los Angeles Galaxy euversjtappe.

17 januari

• Nederlands Limburg: In Mestreech weurt 't Grand Hôtel de l'Empereur óntruump naodat in 't zjwumbaad e chloorlaek vilt.

19 januari

• Turkije: D'n Armeense journalis Hrant Dink weurt in Constantinopel vermaord. Dit brèngk 'ne golf van protes tewaeg, ouch ónger Turke.

21 januari

• Abbé Pierre, de sjtiechter van de Emmaus-bewaeging, ies in de nach van 21 op 22 januari gesjtorve.

Februari

7 februari

• CDA, PvdA en ChristenUnie prizzentere hun definitief regeerakkaord. De coalitie zal 't Kabinèt-Balkenende IV goon oondersteune.

8 februari

• Voere: Grégorie Happart laet in 't Nederlands d'r Vlamsje eed aaf in de heng van de vörzitster van d'r gemènderaod. De aander mandatarisse dege dat al op 2 januari.

9 februari

• Communicatie: 't Ing van de telex in Nederland.

20 februari

• Bildende kuns: D'n Deense kunstenaer Carl-Henning Pedersen sjtörf op 93-jäörege laeftied.

22 februari

• Nederland: 't Kabinet-Balkenende IV weurt geïnstalleerd.
• Film: De Nederlandse filmrezjisseur Fons Rademakers sjtörf op 86-jäörege laeftied.
• Limburg, cultuur: Sjtart van de wekelikse (20) oetzendinge van de Limburgse TV-serie: De Hemelpaort

26 februari

• 't Internationaal Gerechshof in Den Haag oordeelde dat Servië neet sjuldig is an de genocide op de moslimbevolking in Bosnië en Herzegovina. Waal haat Servië verzuimd um d'r moord op de mieë dan 7000 moslimmanne in Srebrenica in juli 1995 te vörkaome en is och in gebreke blaeve bie 't arrestere van de sjuldige van d'r massamoord, m.n. generaal Mladic dae oetgelieverd mot waeëre an 't Joegoslavië-tribunaal.

28 februari

• Belsj: d'r verkeersregel, dat wens-te vörrang va rechs haas en sjtops, das-te da dae vörrang verluus, is aafgesjaft. Belsj waor 't ènige laand mit dae regel en dat leidde in grensgebiede, wie in ozze sjtrieëk, tut väöl bliksjaaj.

Miert

7 miert

• Nederlands Limburg Sjtaoteverkiezing: Totaal aantal sjtaotelede wert verlieëgt va 63 nao 47 zaeëtels. De opkoms waor 43,9%. 't CDA verluust mae blieft de groeëtste partiej (18 zaetels); de PvdA verluust och en keumt op 8 zaeëtels; de SP wint en wert mit 9 zaeëtels de twiede partiej; de VVD blieft geliek en kriet 7 zaeëtels; Groen Links: 2; D66: 1; PvdD: 1; PNL:1.
• Nederland: prognose Ierste Kamerverkiezinge is dat de regering de mieërheed behult.

8 miert

• Nederlands Limburg: Internationale vrowwe-daag mit versjnipperde acties dör gaans de Provins.

9 miert

• Nederland: 't Twiede Kamerlid Khadija Arib wert, boete de VVD en Geert Wilders, gesjteund dör de Kamer in häör waerk es expaert in 'n Marokkaanse commissie vör de miensjerechte.

• Zuud-Europa: De Grieks-Cypriote haant in de nach va 8 op 9 maart d'r grenspoos en 'n deel van d'r moeër aafgebraoëke dae Nicosia verdeeld in 'n Turks en 'n Grieks Cyprus. De Grieks-Cypriotische winkeliers eistten dat al lang. De Turks-Cypriote sjèmde in 2003 al in mit de äöepening va vief grens-uvvergange en is verheugd uvver dis toenadering.

13 miert

• Nederlands Limburg: De Mestreechse rechbaank lègk de constructäör B&S Constructies, dee verantwoordelik waor veur de bouw vaan de in 2003 ingestorde balkons in De Zjeramiek, 'n boete vaan 22.500 euro op [1].

18 miert

• Sjport: D'n Ingelse cricketcoach Bob Woolmer weurt tijens 't Wereldkampiónsjap Cricket op Jamaica - nao later bliek - vermaord.

22 miert

• Nederland: Minister Ella Vogelaar (Woene, Wieke en Integratie) kump mèt 'n lies vaan veerteg Nederlandse probleemwieke die extra geld vaan 't Riek zalle kriege. Dao-oonder valle oonder mie Mestreech-Noordoos (volges de gemeinte Mestreech is dat Ittere, Hare, Amie, Meerssenhoven, Wiekerpoort, 't Vrouweveld, Nazareth en de Beatrixhave) en Mezebroek in Heële.