Kolonie (staotkundeg): Versjèl tösje versies

← Gank nao de veurige diff Gank nao de volgende diff →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie op 24 jul 2021 15:38

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

'n Kolonie^[1] of Colonie^[2] is 'nen term dee in de polletieke weitesjappe zoeväöl meint es 'n territorium wat door boetelenders weurt geregeerd.^[3] 't Stiechte vaan kolonies steit bekind es kolonisatie. 't Veurstendersjap veur 't opriechte en/of behawwe vaan kolonies weurt kolonialisme geneump. Dees ideologie weurt euver 't algemein gezien es deil vaan 't modern imperialisme. Iemes dee oet 'n kolonie kump weurt op 't Limbörgs ouch-wel 'nen oosgenger geneump.^[4] De formelen term is 'ne koloniaol.^[5] Door moyen vaan dominantie vaan koloniserende len blieve kolonies administratief gesjeie vaan 't koloniserend land (wat ouch-wel de metropolitaonse staot genump weurt en informeel ouch 't "mojersland").^[6] Dit is dus gaans aanders es de situatie boe-in Nederlands Limbörg deil woort vaan Nederland en dus gans en al, ouch in terme vaan börgerrechte, Nederlands gebeed woort (gein kolonie dus).

D'n term "kolonie" kump vaan 't Latien, um percies te zien oet 't Roemeins Riek, boe d'n term colonia woort gebruuk veur nui groondgebeed. Colonia kaom daan weer vaan 't Aajdgrieks apoikia, wat "wied eweg vaan hoes" meint.^[7]

De gebeede die allewijl door de Vereinegde Naties (VN) weure erkènd es kolonies weure officieel soeverein gebede zoonder zelfbestèl geneump. Dezen term lieket op 't ierste geziech 'ne groete paradox. Soeveiniteit rös naomelek op 't ideaal tot 'ne staot zien eige bestèl heet. 't Idee hei is evels tot dees gebede wel zelfbestèl zawwe kènne höbbe mer tot zie dit (nog) neet höbbe gekrege. Op dees lies staon neet alle euverziese gebeede. Zoe weurt beveurbeeld Curaçao neet es kolonie gezien. Allewel 't eilaand deil oetmaak vaan 't Keuninkriek vaan de Nederlen heet 't väöl autonomie en maag 't dat op eder momint oetbreie. Frans-Polynesië, beveurbeeld, weurt evels wel es kolonie bestömpeld umtot 't gans en al oonder mach vaan de Franse hoofstad Paries vilt.^[8]

Op force vaan de VN gief 't nog vief len die wèrkelek kolonies höbbe: Fraankriek, Nui-Zieland, Spanje, 't Vereineg Keuninkriek (VK) en de Vereinegde Staote (VS). Dees vief len zien óf zelf Wes-Europees (Fraankriek, Spanje, 't VK) of zien zelf oets kolonies vaan Wes-Europa gewees boe allewijl demografisch gezien es groetsen ethnische gróp witte Wes-Europeane (Nui-Zieland en de VS) hojze.

Rifferenties

[1] r op 't Nederlands en Duits

[2] r op 't Frans

[3] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Colony

[4] ttps://www.mestreechtertaol.nl/dictionair/nld/koloniaal/3/

[5] ttps://www.mestreechtertaol.nl/dictionair/nld/koloniaal/2/

[6] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Colony

[7] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Colony

[8] ttps://de.wikipedia.org/wiki/Hoheitsgebiete_ohne_Selbstregierung

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Tekslien 4: / Tekslien 4: @@
 D'n term "kolonie" kump vaan 't [[Latien]], um percies te zien oet 't [[Roemeins Riek]], boe d'n term ''colonia'' woort gebruuk veur nui groondgebeed. ''Colonia'' kaom daan weer vaan 't [[Aajdgrieks]] ''apoikia'', wat "wied eweg vaan hoes" meint.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Colony</ref>
-De gebeede die allewijl door de [[Vereinegde Naties]] weure erkènd es kolonies weure officieel [[soeverein gebede zoonder zelfbestèl]] geneump. Dezen term lieket op 't ierste geziech 'ne groete [[paradox]]. [[Soeveiniteit]] rös naomelek op 't ideaal tot 'ne staot zien eige [[bestèl]] heet. 't Idee hei is evels tot dees gebede wel zelfbestèl zawwe kènne höbbe mer tot zie dit (nog) neet höbbe gekrege. Op dees [[lies]] staon neet alle euverziese gebeede. Zoe weurt beveurbeeld [[Curaçao]] neet es kolonie gezien. Allewel 't [[eilaand]] deil oetmaak vaan 't [[Keuninkriek vaan de Nederlen]] heet 't väöl [[autonomie]] en maag 't dat op eder momint oetbreie. [[Frans-Polynesië]], beveurbeeld, weurt evels wel es kolonie bestömpeld umtot 't gans en al oonder mach vaan de [[Fraankriek|Franse]] [[hoofstad]] [[Paries]] vilt.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Hoheitsgebiete_ohne_Selbstregierung</ref>
+De gebeede die allewijl door de [[Vereinegde Naties]] (VN) weure erkènd es kolonies weure officieel [[soeverein gebede zoonder zelfbestèl]] geneump. Dezen term lieket op 't ierste geziech 'ne groete [[paradox]]. [[Soeveiniteit]] rös naomelek op 't ideaal tot 'ne staot zien eige [[bestèl]] heet. 't Idee hei is evels tot dees gebede wel zelfbestèl zawwe kènne höbbe mer tot zie dit (nog) neet höbbe gekrege. Op dees [[lies]] staon neet alle euverziese gebeede. Zoe weurt beveurbeeld [[Curaçao]] neet es kolonie gezien. Allewel 't [[eilaand]] deil oetmaak vaan 't [[Keuninkriek vaan de Nederlen]] heet 't väöl [[autonomie]] en maag 't dat op eder momint oetbreie. [[Frans-Polynesië]], beveurbeeld, weurt evels wel es kolonie bestömpeld umtot 't gans en al oonder mach vaan de [[Fraankriek|Franse]] [[hoofstad]] [[Paries]] vilt.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Hoheitsgebiete_ohne_Selbstregierung</ref>
+Op force vaan de VN gief 't nog vief len die wèrkelek kolonies höbbe: [[Fraankriek]], [[Nui-Zieland]], [[Spanje]], 't [[Vereineg Keuninkriek]] (VK) en de [[Vereinegde Staote]] (VS). Dees vief len zien óf zelf [[Wes-Europa|Wes-Europees]] (Fraankriek, Spanje, 't VK) of zien zelf oets kolonies vaan Wes-Europa gewees boe allewijl demografisch gezien es groetsen [[ethniciteit|ethnische]] gróp [[witte lui|witte]] Wes-Europeane (Nui-Zieland en de VS) hojze.
 ==Rifferenties==