Judicieel mach versjèl tösje versies

De '''judiciëlejudicieel''', '''justitiëlejustitieel''', '''juridische''' of '''rechterleke mach''' (vaan 't [[Frans]]e '' pouvoir judiciaire'') riffereert nao de [[mach]] vaan de persoene en institute die euver 't [[rech]] gaon in 'ne [[rechsstaot]]. Centraol in zoe'ne rechsstaot is 't idee tot de rechterleke mach oonaofhaankelek is vaan de [[polletiek]]. De rechterleke mach weurt daomèt dèks in modern staote, väölal modern [[democratie]]ë, geplaots in de konteks vaan de [[sjeiing vaan machte]], ouch wel de [[Trias Politica]] geneump: 'n theorie vaan [[Montesquieu]] ([[1689]] - [[1755]]) die allewijl weurt umermp door de ganse [[politicologie]] en [[rechsgelierdheid]]. De aander twie machte in dees dreihooksverhawwing zien de [[executieve mach|executieve of oetveurende mach]] (meistes de [[regiering]]) en de [[legislatieve mach|legislatieve of wètgevende mach]] (dèks 't [[Parlemint]] en de [[Senaot]]).

De jucidiëlejucidieel mach is in 't allewijl Westers dinke e systeem vaan [[rechbaank]]e wat de wet in naom vaan de staot interpreteerd, verdeideg en touwpas. Ze kin ouch wie'e mechanisme veur rechterleke oplossinge of ooneinegheie weure gezien. Oonder de doctrine vaan de sjeiing vaan machte kin de jucidiëlejucidieel mach wette tege hawwe die door de executieve of legislatieve machte weure opgedrage. Dit deit 'ne rechter daan op basis vaan al bestaonde wètte die al daan neet in contradictie staon mèt de nui veurgestèlde wèt.