Permafros

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Permafros (paars), gróndj dae mieër es 15 daag tiejes de wintjer is bevraore (blaw) en gróndj dae minder es 15 daag bevraoren is (raos).

Permafros of iesgróndj is 't versjiensel det d'n óngergróndj noeatj gans doeatj; dit kump veur in bepaoldje gebiede kórtbie de poeale. Inne geologie hantjeertj me de diffenisie det bie permafros de gróndj mieër es twieë op einanger volgendje jaore bevraore mót blieve. Permafros bevindj zich nao sjatting ónger 20% vanne aerdse landjmassa.

Inne wintjer is de gróndj toet op 'n groeate deepdje bevraoren en inne zomer óntdoeatj allein 't bäövelste läögske (inkel decimaeters toet inkel maeters). 't Water oet 't bäövelste läögske kan neet ewegzakke dore bevraore baom, wodoor 't zómpig wuuertj. Die laog die waal doeatj en den weer bevruus wuuertj de aktief laog geneump. Inne aktief laog kan plantjegreuj plaatsvinje; inne permafroslaog neet. De diekdje vanne aktief laog hingk aaf van 't waer en wusjeltj eder jaor, meh ligk meistes tösse 60 en 360 cm in. De diekdje vanne permafroslaog kan tieëntaal aan maeters bedraag (bie Barrow in Alaska haet me zoea mieër es 400 maeter gemaete).

Boewen oppe permafros is lestig, ómdet de wurmdje van 't geboew de laog duit smultje, wodoor verzakkinge dreige. Hieveur zeen drie leuzinge die me broek: 't boewen op houtere päöl, 't boewen op e grindjbèd van 1,20 toet 1,60 maeter diekdje of 't broeke van wurmdjegeleiendje buze mit watervriejen ammoniak.

De kómbinaasje van 'n permanent bevraore óngerlaog en 'n periodiek doeajendje baovelaog kan leie toet 't óntstaon van ieswigke, pingo's, palsa's en polygoonbäöm.

Zuuch ouch

• Toendra