Sjteekoal: Versjèl tösje versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Gank nao de veurige diff

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Hujige versie per 18 okt 2017 22:39

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Gebeed, oeë koale woeëde gewónne, mit de vunnef nog producerentere koele in 2012

Sjteekaol (of einfach: koal, kaol) is e metamorf gesjteente dat gevörmt weëd durch aafzettinge va fossiel plantereste. 't Gesjteente besjteet oet loage koalsjtof, dat durch hoeëge druk, hoeëge temperatoer en 'ne lange tiedsdoer ómgevurmd weëd. Koal vurmt zich noa broenkoal; broenkoal óntsjteet noa turf. Metamorfische processe haote neet óp bei de vurming va koal. Oetintelig óntsjteet diamant. Koale weëde mieëstal óngergrónks gewónne. 't Gesjteente weëd döks gebroek es branksjtof vuur elektriciteetscentrales. Vreuger woeëd koal óch gebroek vuur hoeshaotelige activitete, wie koake of 't brenne va 'ne kachel. De ópkoms va de centraal verwerming óp basis va eëdgaas i de 70'er joare, beteëkende d'r sjloes van 't koalegebroek in 't hoeshaowe.

Koalewinning i Limburg[bewirk | brón bewèrke]

't Ewegvalle va de vroag noa koale hat es gevolg dat de sjleting va de koele i g'n Miensjtrieëk neet te vermiede woar. De letste koel woar de Oranje Nassau I i Heële. Ze woar in productie bis 1974. In 1965 kóndigde 't kabinet Cals (KVP, ARP, PvdA) al de sjletinge va de Limburgse koele aa, weil ze economich ónrendabel begóste te woeëde.

Zuud- en Midde-Limburg make deel oet va e groeëter sjteenkoaleveld, dat zich oetsjtrek va Ibbenbüren in 't noarde va Noardrien-Wesfale, bis i g'n ouw Noard-Franzuësisje regio Nord-Pas-de-Calais. Dit sjteenkoaleveld woeëd gevörmt in 't geologisch tieëdperk van 't Wesfalien (313-309,9 Ma), 'n deelperiode van 't Carboon (359,2-299 Ma). I d'r twelfde ieëw woeëd vuur 't ieësj koale gedolve i ge daal van 't revierke de Worm bei Kirkroa. In 1723 kreeg 't kloeëster va Rolduc 't rech óm 't sjteekoaleveld i g'n umgeëving va Kirkroa te exploitere. Dit gebeed sjtang sjpieëder bekank es de Domaniaal. Vanaaf 1901 woeëd 't gebeed va Kirkroa bis aa Zittert-Geling (de Oeëstelige en Westelige Miensjtreek) durch d'r Sjtaat geëxploiteerd.

Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle

@@ Tekslien 2: / Tekslien 2: @@
 [[File:Coal.jpg|thumb|Koal]]
 [[File:CoalDNLBF.png|thumb|'t Gebeed, oeë koale woeëde gewónne, mit de vunnef nog producerentere koele in 2012]]
-'''Sjteekaol''' (of einfach: ''koal'', ''kaol'') is e metamorf gesjteente dat gevörmt weëd durch aafzettinge va fossiel plantereste. 't Gesjteente besjteet oet loage [[koalsjtof]], dat durch hoeëge druk, hoeëge temperatoer en 'ne lange tiedsdoer ómgevurmd weëd. Koal vurmt zich noa [[broenkaol|broenkoal]]; broenkoal óntsjteet noa [[turf]]. Metamorfische processe haote neet óp bei de vurming va koal. Oetintelig óntsjteet [[diamant]]. Koale weëde mieëstal óngergrónks gewónne. 't Gesjteente weëd döks gebroek es branksjtof vuur elektriciteetscentrales. Vreuger woeëd koal óch gebroek vuur hoeshaotelige activitete, wie koake of 't brenne va 'ne kachel. De ópkoms va de [[centraal verwerming]] óp basis va [[eëdgaas]] i de 70'er joare, beteëkende d'r sjloes va koalegebroek in 't hoeshaowe.
+'''Sjteekaol''' (of einfach: ''koal'', ''kaol'') is e metamorf gesjteente dat gevörmt weëd durch aafzettinge va fossiel plantereste. 't Gesjteente besjteet oet loage [[koalsjtof]], dat durch hoeëge druk, hoeëge temperatoer en 'ne lange tiedsdoer ómgevurmd weëd. Koal vurmt zich noa [[broenkaol|broenkoal]]; broenkoal óntsjteet noa [[turf]]. Metamorfische processe haote neet óp bei de vurming va koal. Oetintelig óntsjteet [[diamant]]. Koale weëde mieëstal óngergrónks gewónne. 't Gesjteente weëd döks gebroek es branksjtof vuur elektriciteetscentrales. Vreuger woeëd koal óch gebroek vuur hoeshaotelige activitete, wie koake of 't brenne va 'ne kachel. De ópkoms va de [[centraal verwerming]] óp basis va [[eëdgaas]] i de 70'er joare, beteëkende d'r sjloes van 't koalegebroek in 't hoeshaowe.
 ==Koalewinning i Limburg==
-'t Ewegvalle va de vroag noa koale hat es gevolg dat de sjleting va de koele i g'n [[Miensjtrieëk]] neet te vermiede woar. De letste koel woar de [[Oranje Nassau I]] i [[Heële]]. Ze woar in productie bis 1974. In 1965 kondigde 't kabinet Cals ([[KVP]], ARP, [[PvdA]]) al de sjletinge va de Limburgse koele aa, weil ze economich ónrendabel begóste te woeëde.
+'t Ewegvalle va de vroag noa koale hat es gevolg dat de sjleting va de koele i g'n [[Miensjtrieëk]] neet te vermiede woar. De letste koel woar de [[Oranje Nassau I]] i [[Heële]]. Ze woar in productie bis 1974. In 1965 kóndigde 't kabinet Cals ([[KVP]], ARP, [[PvdA]]) al de sjletinge va de Limburgse koele aa, weil ze economich ónrendabel begóste te woeëde.
-[[Zuud-Limburg|Zuud-]] en [[Midde-Limburg]] make deel oet va e groeëter sjteenkoaleveld, dat zich oetsjtrek va [[Ibbenbüren]] in 't noarde va [[Noardrien-Wesfale]], bis i g'n ouw Noard-Franzuësisje regio [[Nord-Pas-de-Calais]]. Dit sjteenkoaleveld woeëd gevörmt in 't geologisch tieëdperk van 't [[Wesfalien]] (313-309,9 [[Mega-annum|Ma]]), 'n deelperiode van 't [[Carboon]] (359,2-299 Ma). I d'r [[twelfde iew|twelfde ieëw]] woeëd vuur 't ieësj koale gedolve i ge daal van 't revierke de [[Worm]] bei [[Kirkroa]]. In 1723 kreeg 't kloeëster va [[Rolduc]] 't rech óm 't sjteenkoaleveld i g'n umgeëving va Kirkroa te exploitere. Dit gebeed sjtang sjpieëder bekank es de [[Domaniaal]]. Vanaaf 1901 woeëd 't gebeed va Kirkroa bis aa Zittert-Geling (de Oeëstelige en Westelige Miensjtreek) durch d'r Sjtaat geëxploiteerd.
+[[Zuud-Limburg|Zuud-]] en [[Midde-Limburg]] make deel oet va e groeëter sjteenkoaleveld, dat zich oetsjtrek va [[Ibbenbüren]] in 't noarde va [[Noardrien-Wesfale]], bis i g'n ouw Noard-Franzuësisje regio [[Nord-Pas-de-Calais]]. Dit sjteenkoaleveld woeëd gevörmt in 't geologisch tieëdperk van 't [[Wesfalien]] (313-309,9 [[Mega-annum|Ma]]), 'n deelperiode van 't [[Carboon]] (359,2-299 Ma). I d'r [[twelfde iew|twelfde ieëw]] woeëd vuur 't ieësj koale gedolve i ge daal van 't revierke de [[Worm]] bei [[Kirkroa]]. In 1723 kreeg 't kloeëster va [[Rolduc]] 't rech óm 't sjteekoaleveld i g'n umgeëving va Kirkroa te exploitere. Dit gebeed sjtang sjpieëder bekank es de [[Domaniaal]]. Vanaaf 1901 woeëd 't gebeed va Kirkroa bis aa Zittert-Geling (de Oeëstelige en Westelige Miensjtreek) durch d'r Sjtaat geëxploiteerd.
 {{Sjtumpke}}