Turkije: Versjèl tösje versies
K →Brónne |
KGeen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 25: | Tekslien 25: | ||
== Demografie == |
== Demografie == |
||
Turkije heet 'n rilletief joonk bevólking en gilt same mit [[Ierland]], [[ |
Turkije heet 'n rilletief joonk bevólking en gilt same mit [[Ierland]], [[Iesland]], [[Cyprus]], [[Kosovo]] en [[Luxemburg]] es ein vaan de weinege (gedeiltelek) Europese len mèt 'nen hoegen bevolkingsgreuj. Zoen 80% vaan de bevolking is etnisch Törks, dewiel de twiede groetste etnische gróp besteit oet Koerde. De Koerde leve veural in 't zuidooste vaan 't land. |
||
Vaan |
Vaan oersprunk waor 't Anatolisch Sjiereiland ouch bewoend door Grieke, Armene en Assyriërs, meh nao de [[genocide]]s op dees |
||
christeleke volkere vaanaof 't ind vaan de [[negetiende iew]] sloonk hun aontal hendeg. Ouch culturele assimilatie en d'n bevolkingstoesj tösse [[Griekeland]] en Turkije nao d'n [[Ierste Wereldoorlog]] heet heibij 'ne rol gespäöld.<ref>[http://www.niod.nl/sites/niod.nl/files/Armeense%20genocide.pdf NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies - De Armeense genocide, 1915]</ref> 't Verdraag vaan Lausanne in [[1923]] beteikende 't begin vaan 't |
christeleke volkere vaanaof 't ind vaan de [[negetiende iew]] sloonk hun aontal hendeg. Ouch culturele assimilatie en d'n bevolkingstoesj tösse [[Griekeland]] en Turkije nao d'n [[Ierste Wereldoorlog]] heet heibij 'ne rol gespäöld.<ref>[http://www.niod.nl/sites/niod.nl/files/Armeense%20genocide.pdf NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies - De Armeense genocide, 1915]</ref> 't Verdraag vaan Lausanne in [[1923]] beteikende 't begin vaan 't modern Turkije. Heibij woorte de Grieke, Armene en Assyriërs officieel es bevolkingsgróp in 't nui Turkije erkind. Daodoor genete dees allewiel marginaal minderhede officieel speciaole minderheidsrechte. |
||
Door d'n oorlog in Irak en Syrië gief 't groete aontalle [[vlöchteling]]e in Turkije |
Door d'n oorlog in Irak en Syrië gief 't groete aontalle [[vlöchteling]]e in Turkije. |
||
=== Relizjie === |
=== Relizjie === |
||
Volges de lèste sjattinge is 95,6% vaan de bevolking moslim, allewel de Törkse regering beweert dat mier es 99% vaan de bevolking d'n [[islam]] aonhingk. Zoen 70% vaan de moslims hingk 't soennisme aon, meh 'n rilletief groet minderheid vaan 25% hingk 't alevisme aon, 'n spiritische strouming binne 't sjiisme. 't Gief wijers väöl klein christeleke gemeinsjappe, good veur zoeget 160.000 luuj. Vaan aajdsheer zien de Armeens Apostolische Kèrk, de Grieks-Orthodoxe Kèrk, de [[Roems-Kathelieke Kèrk]] en versjeie Oosters-Kathelieke en -Orthodoxe kèrke vaan de Assyrische etnische gemeinsjap vertegewoordig. Ouch gief 't 'n protestantse gemeinsjap vaan viefdoezend luuj, boe-in veural etnisch Törkse bekierlinge de mierderheid vörme. In |
Volges de lèste sjattinge is 95,6% vaan de bevolking moslim, allewel de Törkse regering beweert dat mier es 99% vaan de bevolking d'n [[islam]] aonhingk. Zoen 70% vaan de moslims hingk 't soennisme aon, meh 'n rilletief groet minderheid vaan 25% hingk 't alevisme aon, 'n spiritische strouming binne 't sjiisme. 't Gief wijers väöl klein christeleke gemeinsjappe, good veur zoeget 160.000 luuj. Vaan aajdsheer zien de Armeens Apostolische Kèrk, de Grieks-Orthodoxe Kèrk, de [[Roems-Kathelieke Kèrk]] en versjeie Oosters-Kathelieke en -Orthodoxe kèrke vaan de Assyrische etnische gemeinsjap vertegewoordig. Ouch gief 't 'n protestantse gemeinsjap vaan viefdoezend luuj, boe-in veural etnisch Törkse bekierlinge de mierderheid vörme. In sommege Grieks-Orthodoxe kèrke gief 't ouch etnische Törke. [[Istanbul]] weurt allewiel gezeen es 't Törkse centrum vaan 't christedom. |
||
Laank veurde 't [[Osmaans Riek]] e tolarant relizjieus beleid. In de vieftiende en de zestiende iew leide tot tot de vestiging van Sefardische joede oet [[Spanje]], boe zie vervolg woorte door de inquisitie. Allewiel gief 't nog ummer 'n joedse gemeinsjap vaan 20.000 lui, meh hun aontal geit hel achteroet, wat te verdutse is door de oprichting vaan de staot [[Israel]] en touwnummend antisemitisme in 't modern Turkije. |
Laank veurde 't [[Osmaans Riek]] e tolarant relizjieus beleid. In de vieftiende en de zestiende iew leide tot tot de vestiging van Sefardische joede oet [[Spanje]], boe zie vervolg woorte door de inquisitie. Allewiel gief 't nog ummer 'n joedse gemeinsjap vaan 20.000 lui, meh hun aontal geit hel achteroet, wat te verdutse is door de oprichting vaan de staot [[Israel]] en touwnummend antisemitisme in 't modern Turkije. |
||
Tekslien 42: | Tekslien 42: | ||
't Törks weurt 't door 85% vaan de bevolking gekald en is ouch de einegste officieel taol vaan 't land.<ref>[http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html Milliyet - Türkiye'nin yüzde 85'i 'anadilim Türkçe' diyor]</ref> 't Koerdisch is de twiede taol, en weurt veural in 't zuidooste gesproke, meh ouch in groete stei wie Ankara en Istanbul. De meiste Koerde kalle 't Kurmanci-dialek: 't Dialek van Noord-Koerdistan. E aander belaankriek dialek vaan 't Koerdisch is 't Zazaki. Aander taole zien 't [[Grieks]] (en 't Pontisch Grieks), 't [[Armeens]], 't [[Arabisch]], 't [[Azerbeidzjaans]], 't [[Abchazisch]], 't Assyrisch, 't Lazisch (verwant aon 't [[Georgisch]]), 't Tsjerkessisch en 't Ladino, 'n aon 't [[Spaons]] verwante [[Roemaanse taole|Roemaanse taol]] die gesproke weurt door sefardische joede. |
't Törks weurt 't door 85% vaan de bevolking gekald en is ouch de einegste officieel taol vaan 't land.<ref>[http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html Milliyet - Türkiye'nin yüzde 85'i 'anadilim Türkçe' diyor]</ref> 't Koerdisch is de twiede taol, en weurt veural in 't zuidooste gesproke, meh ouch in groete stei wie Ankara en Istanbul. De meiste Koerde kalle 't Kurmanci-dialek: 't Dialek van Noord-Koerdistan. E aander belaankriek dialek vaan 't Koerdisch is 't Zazaki. Aander taole zien 't [[Grieks]] (en 't Pontisch Grieks), 't [[Armeens]], 't [[Arabisch]], 't [[Azerbeidzjaans]], 't [[Abchazisch]], 't Assyrisch, 't Lazisch (verwant aon 't [[Georgisch]]), 't Tsjerkessisch en 't Ladino, 'n aon 't [[Spaons]] verwante [[Roemaanse taole|Roemaanse taol]] die gesproke weurt door sefardische joede. |
||
Allewel Törks |
Allewel Törks dus de einegste officieel taol is, weurt in 't basisoonderwies ouch lèsgegeve in immigrantetaole, zoewie 't Arabisch, 't Georgisch, 't [[Bosnisch]] en 't [[Albanees]]. |
||
== Brónne == |
== Brónne == |
Versie op 7 mei 2017 23:18
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Törkieë | |||
| |||
Basisgegaevens | |||
Officieel taal | Törks | ||
Huidsjtad | Ankara | ||
Sjtaotsvörm | Rippebliek | ||
Sjtaotshoof (lies) | Recep Tayyip Erdoğan (sinds 2014) | ||
Premier | Binali Yıldırım | ||
[[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
[[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
[[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
Religie | {{{religie}}} | ||
Opperflaakde – % water |
783.562 km² 1,3% | ||
Inwoeners – Deechde: |
79.814.871 (2017) 100/km² | ||
Biekómmende gegaeves | |||
Munteinheid | Lira (TRY )
| ||
Tiedzaone | UTC +2 | ||
Nationale fiesdaag | 29 oktober | ||
Vouksleed | İstiklâl Marşı | ||
Web | Code | Tel. | .tr | TUR | +90 |
Turkije (Turks: Türkiye; meiste Limburgse dialekte: Törkieë of Törkieje (mèt ie-klaank)) is 'n rippubliek op de grens vaan Europa en Azië, in geografisch opziech. In cultureel opziech vilt hei nog ummertouw euver de discussiere. Op polletiek gebeed weurt 't evels ummertouw mie gaans tot Europa gerekend. Volgens de dèks getrokke grenze tösse die twie continente vörmp de Bosporus de sjeislien en ligk 't groetste deil vaan Törkije in Azië. 't Europees deil hèt Thracië, 't Aziatisch Anatolië. De hoofstad is Ankara, allewel tot Istanbul väöl groeter is. 't Land grens aon Griekeland, Bulgarije, Georgië, Armenië, Azerbaidzjan, Iraan, Irak en Syrië. Törkije waor 't ierste islamitisch land boe de sjeiing tösse religie en staot gerealiseerd woort en is 't land boe dees sjeiing de facto 't bèste gelök is vaan alle Islamlen. Daoneve is 't ouch ein vaan de wienege len mèt 'n Islamitische cultuur, wat zien nationaol taol neet in Arabisch sjrif sjrijf.
Bestuurleke indeiling
Turkije is verdeild in 81 provincies, die iller (inkelvoud il) geneump weure. Ze zien ummer nao hun hoofstad verneump.
Demografie
Turkije heet 'n rilletief joonk bevólking en gilt same mit Ierland, Iesland, Cyprus, Kosovo en Luxemburg es ein vaan de weinege (gedeiltelek) Europese len mèt 'nen hoegen bevolkingsgreuj. Zoen 80% vaan de bevolking is etnisch Törks, dewiel de twiede groetste etnische gróp besteit oet Koerde. De Koerde leve veural in 't zuidooste vaan 't land. Vaan oersprunk waor 't Anatolisch Sjiereiland ouch bewoend door Grieke, Armene en Assyriërs, meh nao de genocides op dees christeleke volkere vaanaof 't ind vaan de negetiende iew sloonk hun aontal hendeg. Ouch culturele assimilatie en d'n bevolkingstoesj tösse Griekeland en Turkije nao d'n Ierste Wereldoorlog heet heibij 'ne rol gespäöld.[1] 't Verdraag vaan Lausanne in 1923 beteikende 't begin vaan 't modern Turkije. Heibij woorte de Grieke, Armene en Assyriërs officieel es bevolkingsgróp in 't nui Turkije erkind. Daodoor genete dees allewiel marginaal minderhede officieel speciaole minderheidsrechte.
Door d'n oorlog in Irak en Syrië gief 't groete aontalle vlöchtelinge in Turkije.
Relizjie
Volges de lèste sjattinge is 95,6% vaan de bevolking moslim, allewel de Törkse regering beweert dat mier es 99% vaan de bevolking d'n islam aonhingk. Zoen 70% vaan de moslims hingk 't soennisme aon, meh 'n rilletief groet minderheid vaan 25% hingk 't alevisme aon, 'n spiritische strouming binne 't sjiisme. 't Gief wijers väöl klein christeleke gemeinsjappe, good veur zoeget 160.000 luuj. Vaan aajdsheer zien de Armeens Apostolische Kèrk, de Grieks-Orthodoxe Kèrk, de Roems-Kathelieke Kèrk en versjeie Oosters-Kathelieke en -Orthodoxe kèrke vaan de Assyrische etnische gemeinsjap vertegewoordig. Ouch gief 't 'n protestantse gemeinsjap vaan viefdoezend luuj, boe-in veural etnisch Törkse bekierlinge de mierderheid vörme. In sommege Grieks-Orthodoxe kèrke gief 't ouch etnische Törke. Istanbul weurt allewiel gezeen es 't Törkse centrum vaan 't christedom.
Laank veurde 't Osmaans Riek e tolarant relizjieus beleid. In de vieftiende en de zestiende iew leide tot tot de vestiging van Sefardische joede oet Spanje, boe zie vervolg woorte door de inquisitie. Allewiel gief 't nog ummer 'n joedse gemeinsjap vaan 20.000 lui, meh hun aontal geit hel achteroet, wat te verdutse is door de oprichting vaan de staot Israel en touwnummend antisemitisme in 't modern Turkije.
Wijers weurt gesjat tot 1 tot 10% vaan de bevolking atheïstisch of agnostisch is. Daovaan zouw 85% joonger es 35 jaore zien.
Taole
't Törks weurt 't door 85% vaan de bevolking gekald en is ouch de einegste officieel taol vaan 't land.[2] 't Koerdisch is de twiede taol, en weurt veural in 't zuidooste gesproke, meh ouch in groete stei wie Ankara en Istanbul. De meiste Koerde kalle 't Kurmanci-dialek: 't Dialek van Noord-Koerdistan. E aander belaankriek dialek vaan 't Koerdisch is 't Zazaki. Aander taole zien 't Grieks (en 't Pontisch Grieks), 't Armeens, 't Arabisch, 't Azerbeidzjaans, 't Abchazisch, 't Assyrisch, 't Lazisch (verwant aon 't Georgisch), 't Tsjerkessisch en 't Ladino, 'n aon 't Spaons verwante Roemaanse taol die gesproke weurt door sefardische joede.
Allewel Törks dus de einegste officieel taol is, weurt in 't basisoonderwies ouch lèsgegeve in immigrantetaole, zoewie 't Arabisch, 't Georgisch, 't Bosnisch en 't Albanees.
Brónne
Deile vaan dit artikel zien 'n samevatting vaan deile vaan 't corresponderend artikel op de Ingelse Wikipedia, oonder 't köpke "Demographics".
- ↑ NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies - De Armeense genocide, 1915
- ↑ Milliyet - Türkiye'nin yüzde 85'i 'anadilim Türkçe' diyor
Lenj in Azië |
---|
Afghanistan · Armenië¹ · Azerbeidzjan · Bahrein · Bangladesh · Bhutan · Birma · Brunei · Cambodja · China · Cyprus¹ · Filipiene · Georgië¹ · India · Indonesië · Iran · Irak · Israël · Japan · Jeme · Jordanië · Kazachstan · Kirgizië · Koeweit · Laos · Libanon · Maledive · Maleisië · Mongolië · Nepal · Noord-Korea · Oezbekistan · Oman · Oos-Timor · Pakistan · Papoea-Nuuj-Guinea · Rusland¹ · Qatar · Saoedi-Arabië · Singapore · Sri Lanka · Syrië · Tadzjikistan · Thailand · Turkieë¹ · Turkmenistan · Vereinegde Arabische Emirate · Vietnam · Zuud-Korea |
Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia¹ · Gazasjtroek · Hong Kong · Macau · Westelike Jordaankantj |
Sjtatus betwis: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Palestiense Sjtaot · Naord-Cyprus¹ · Taiwan · Zuud-Ossetië¹ |
1. Dit land ligk gedeiltelik of gans in Azië, meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild. |
Lenj in Europa |
---|
Albanië · Andorra · Armenië¹ · Azerbeidzjan¹ · Belsj · Bosnië en Herzegovina · Bulgarieë · Cyprus¹ · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Georgië¹ · Griekelandj · Hongarieë · Ierlandj · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Liechtenstein · Litouwe · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Oekraïne · Oesteriek · Pole · Portugal · Roemenië · Ruslandj¹ · San Marino · Servië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Turkieë¹ · Tsjechië · Vaticaansjtad · Vereineg Keuninkriek · Wit-Ruslandj · Zjwaede · Zjwitserland |
Betwis of neet-erkèndj: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Kosovo · Naord-Cyprus¹ · Transnistrië · Zuud-Ossetië¹ |
Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia¹ · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Eilandj Man · Sjpitsberge |
1. Dit landj lik gedeiltelik of gans in Azië meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild. |