Wilhelmus: Versjèl tösje versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
PahlesBot (Euverlèk | biedrages)
K Robot: autematis teks vervange (-laanger +langer)
PahlesBot (Euverlèk | biedrages)
K Robot: autematis teks vervange (-mier es +mie es)
 
Tekslien 9: Tekslien 9:
Pas in de [[jaore 1830]] begóste de aw versies weer bove te drieve. Me waor neet gans ketint mèt 't nui volksleed ''[[Wien Neêrlands bloed]]'' en voont de teks vaan 't Wilhelmus zoewel geïnspireerder es beter passend (um de calvinistischen inhaajd). In [[1871]] verzörgde theoloog A.D. Loman sr. de heroetgaaf vaan de ''Gedenck-clanck'' vaan [[Valerius]], 'n op ziech vrij wèllekäörege geuzeleedbundel (in dee zin tot 't diverse aander, dèks oetgebreider beuk vaan dat soort gief). De bundel kaom oonder de aondach vaan d'n Oosterieker [[Eduard Kremser]], dee zès leedsjes droet, boe-oonder 't Wilhelmus, tot 'ne cyclus maakde. Zoe woort de melodische variant in de laankzaam, [[koraol]]echtege zètting vaan Kremser de standaard.
Pas in de [[jaore 1830]] begóste de aw versies weer bove te drieve. Me waor neet gans ketint mèt 't nui volksleed ''[[Wien Neêrlands bloed]]'' en voont de teks vaan 't Wilhelmus zoewel geïnspireerder es beter passend (um de calvinistischen inhaajd). In [[1871]] verzörgde theoloog A.D. Loman sr. de heroetgaaf vaan de ''Gedenck-clanck'' vaan [[Valerius]], 'n op ziech vrij wèllekäörege geuzeleedbundel (in dee zin tot 't diverse aander, dèks oetgebreider beuk vaan dat soort gief). De bundel kaom oonder de aondach vaan d'n Oosterieker [[Eduard Kremser]], dee zès leedsjes droet, boe-oonder 't Wilhelmus, tot 'ne cyclus maakde. Zoe woort de melodische variant in de laankzaam, [[koraol]]echtege zètting vaan Kremser de standaard.


In deze vörm maakde 't Wilhelmus in raozeteg tempo 'nen opmarsj. 't ''Wien Neêrlands bloed'' bleef gespäöld weure, zjus wie de Prinsemarsj, meh allebei móste ummer mie terrein priesgeve. Bij de inhöldeging vaan [[Wilhelmina vaan de Nederlen|Wilhelmina]] in [[1898]] späölde [[Willem Mengelberg]] mèt 't [[Concertgebouworkes]] de Valerius-Kremserversie. De jaore dao-op oontstoont nog consternatie wie me oontdèkde tot ouch de melodie vaan Valerius neet de oersprunkeleke waor; Wilhelmina bleef de veurkäör geve aon de versie die ze in 1898 had gehuurd. In de jaore die volgde greujde 't Wilhelmus oet tot officieus volksleed; de wètsverandering vaan 1932 waor neet mier es 'n formaliteit.
In deze vörm maakde 't Wilhelmus in raozeteg tempo 'nen opmarsj. 't ''Wien Neêrlands bloed'' bleef gespäöld weure, zjus wie de Prinsemarsj, meh allebei móste ummer mie terrein priesgeve. Bij de inhöldeging vaan [[Wilhelmina vaan de Nederlen|Wilhelmina]] in [[1898]] späölde [[Willem Mengelberg]] mèt 't [[Concertgebouworkes]] de Valerius-Kremserversie. De jaore dao-op oontstoont nog consternatie wie me oontdèkde tot ouch de melodie vaan Valerius neet de oersprunkeleke waor; Wilhelmina bleef de veurkäör geve aon de versie die ze in 1898 had gehuurd. In de jaore die volgde greujde 't Wilhelmus oet tot officieus volksleed; de wètsverandering vaan 1932 waor neet mie es 'n formaliteit.


== De teks ==
== De teks ==

Hujige versie per 29 aug 2016 18:54

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Ierste couplèt vaan 't Wilhelmus.

't Wilhelmus is 't volksleed vaan Nederland. 't Dreug die functie sinds 10 mei 1932, meh heet 'n väöl langer historie es nationalistisch leed achter de rögk.

D'n oersprunk vaan 't Wilhelmus ligk in de zèstienden iew. D'n teks weurt vaanajds touwgesjreve aon Marnix van Sint-Aldegonde, meh dit weurt algemein betwis. Algoritmische stijlanalyse wijs op Pieter Datheen es oteur, dee veural bekind is es vertaoler-berijmer vaan 't Geneefs Psalter.[1] 't Is 'n acrostichon op de naom Willem van Nassou (sic). Vaan die vieftien couplètte zien allewijl allein 't ierste en zèsde officieel. Heer bezingk de waopefeite vaan de prins in d'n daan weujenden Tachtegjaoregen Oorlog, zoewie diverse calvinistische däögde. De melodie is awwer en aofkumsteg oet Fraankriek. 't Leed kaom in diverse geuzeleedbeukskes terech, dèks in versjèllende versies.

Nao de Vrei vaan Munster bleef 't Wilhelmus populair, meh ummer mie raakde de teks vergete en veranderde ouch de melodie. In de loup vaan d'n achtienden iew waor 't veranderd in 'nen instrumentale marsj, bekind es de Prinsemarsj. Deze vörm vaan 't Wilhelmus waor tot roond 1900 vrij populair en laangen tied d'n insegste vörm dee me kós. Alternatief vörm mèt teks bleve es volksleedsje bestoon; nog in de jaore 1960 kós zoe'n versie op Terschelling weure opgeteikend.

Pas in de jaore 1830 begóste de aw versies weer bove te drieve. Me waor neet gans ketint mèt 't nui volksleed Wien Neêrlands bloed en voont de teks vaan 't Wilhelmus zoewel geïnspireerder es beter passend (um de calvinistischen inhaajd). In 1871 verzörgde theoloog A.D. Loman sr. de heroetgaaf vaan de Gedenck-clanck vaan Valerius, 'n op ziech vrij wèllekäörege geuzeleedbundel (in dee zin tot 't diverse aander, dèks oetgebreider beuk vaan dat soort gief). De bundel kaom oonder de aondach vaan d'n Oosterieker Eduard Kremser, dee zès leedsjes droet, boe-oonder 't Wilhelmus, tot 'ne cyclus maakde. Zoe woort de melodische variant in de laankzaam, koraolechtege zètting vaan Kremser de standaard.

In deze vörm maakde 't Wilhelmus in raozeteg tempo 'nen opmarsj. 't Wien Neêrlands bloed bleef gespäöld weure, zjus wie de Prinsemarsj, meh allebei móste ummer mie terrein priesgeve. Bij de inhöldeging vaan Wilhelmina in 1898 späölde Willem Mengelberg mèt 't Concertgebouworkes de Valerius-Kremserversie. De jaore dao-op oontstoont nog consternatie wie me oontdèkde tot ouch de melodie vaan Valerius neet de oersprunkeleke waor; Wilhelmina bleef de veurkäör geve aon de versie die ze in 1898 had gehuurd. In de jaore die volgde greujde 't Wilhelmus oet tot officieus volksleed; de wètsverandering vaan 1932 waor neet mie es 'n formaliteit.

De teks[bewirk | brón bewèrke]

Meistens weurt allein 't ierste couplèt vaan 't leed gezonge. Es me alle ierste lètters vaan de couplètte achterein sjrijf steit d'r Willem van Nassov. Dao in is de v 'n Latiense u. Evels zien de wäörd die vaan originele mèt 'n s begóste in 't allewijl Nederlands veranderd in 'n z, boedoor d'r noe Willem van Nazzov steit.

Allewijl teks:

Origineel teks:

Limbörgse vertaoling vaan allewijl teks veur e beter bezej:

Eerste couplet
Wilhelmus van Nassouwe
ben ik, van Duitsen bloed,
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij, onverveerd,
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.

Tweede couplet
In Godes vrees te leven
heb ik altijd betracht,
daarom ben ik verdreven,
om land, om luid gebracht.
Maar God zal mij regeren
als een goed instrument,
dat ik zal wederkeren
in mijnen regiment.

Derde couplet
Lijdt u, mijn onderzaten
die oprecht zijt van aard,
God zal u niet verlaten,
al zijt gij nu bezwaard.
Die vroom begeert te leven,
bidt God nacht ende dag,
dat Hij mij kracht zal geven,
dat ik u helpen mag.

Vierde couplet
Lijf en goed al te samen
heb ik u niet verschoond,
mijn broeders hoog van namen
hebben 't u ook vertoond:
Graaf Adolf is gebleven
in Friesland in den slag,
zijn ziel in 't eeuwig leven
verwacht den jongsten dag.

Vijfde couplet
Edel en hooggeboren,
van keizerlijken stam,
een vorst des rijks verkoren,
als een vroom christenman,
voor Godes woord geprezen,
heb ik, vrij onversaagd,
als een held zonder vrezen
mijn edel bloed gewaagd.

Zesde couplet
Mijn schild ende betrouwen
zijt Gij, o God mijn Heer,
op U zo wil ik bouwen,
Verlaat mij nimmermeer.
Dat ik doch vroom mag blijven,
uw dienaar t'aller stond,
de tirannie verdrijven
die mij mijn hart doorwondt.

Zevende couplet
Van al die mij bezwaren
en mijn vervolgers zijn,
mijn God, wil doch bewaren
den trouwen dienaar dijn,
dat zij mij niet verrassen
in hunnen bozen moed,
hun handen niet en wassen
in mijn onschuldig bloed.

Achtste couplet
Als David moeste vluchten
voor Sauel den tiran,
zo heb ik moeten zuchten
als menig edelman.
Maar God heeft hem verheven,
verlost uit alder nood,
een koninkrijk gegeven
in Israël zeer groot.

Negende couplet
Na 't zuur zal ik ontvangen
van God mijn Heer dat zoet,
daarna zo doet verlangen
mijn vorstelijk gemoed:
dat is, dat ik mag sterven
met eren in dat veld,
een eeuwig rijk verwerven
als een getrouwen held.

Tiende couplet
Niet doet mij meer erbarmen
in mijnen wederspoed
dan dat men ziet verarmen
des Konings landen goed.
Dat u de Spanjaards krenken,
o edel Neerland zoet,
als ik daaraan gedenke,
mijn edel hart dat bloedt.

Elfde couplet
Als een prins opgezeten
met mijner heires-kracht,
van den tiran vermeten
heb ik den slag verwacht,
die, bij Maastricht begraven,
bevreesde mijn geweld;
mijn ruiters zag men draven
zeer moedig door dat veld.

Twaalfde couplet
Zo het den wil des Heren
op dien tijd had geweest,
had ik geern willen keren
van u dit zwaar tempeest.
Maar de Heer van hierboven,
die alle ding regeert,
die men altijd moet loven,
en heeft het niet begeerd.

Dertiende couplet
Zeer christlijk was gedreven
mijn prinselijk gemoed,
standvastig is gebleven
mijn hart in tegenspoed.
Den Heer heb ik gebeden
uit mijnes harten grond,
dat Hij mijn zaak wil redden,
mijn onschuld maken kond.

Veertiende couplet
Oorlof, mijn arme schapen
die zijt in groten nood,
uw herder zal niet slapen,
al zijt gij nu verstrooid.
Tot God wilt u begeven,
zijn heilzaam woord neemt aan,
als vrome christen leven,-
't zal hier haast zijn gedaan.

Vijftiende couplet
Voor God wil ik belijden
en zijner groten macht,
dat ik tot genen tijden
den Koning heb veracht,
dan dat ik God den Heere,
der hoogsten Majesteit,
heb moeten obediëren
in der gerechtigheid.

Eerste couplet
Wilhelmus van Nassouwe
Ben ick van Duytschen Bloedt,
Den Vaderland ghetrouwe
Blijf ick tot inden doet;
Een Prince van Orangien
Ben ick vry onverveert.
Den Coninck van Hispangien
Heb ick altijt gheeert.

Tweede couplet
In Godes vrees te leven
Heb ick altijt betracht,
Daerom ben ick verdreven
Om Land, om Luyd ghebracht:
Maer Godt sal my regeren
Als een goet Instrument,
Dat ick sal wederkeeren
In mijnen Regiment.

Derde couplet
Lijdt U, mijn Ondersaten,
Die oprecht zijn van aert,
Godt sal u niet verlaten
Al zijt ghy nu beswaert:
Die vroom begheert te leven,
Bidt Godt nacht ende dach.
Dat Hy my cracht wil gheven
Dat ick u helpen mach.

Vierde couplet
Lijf ende goed al te samen
Heb ick u niet verschoont,
Mijn Broeders, hooch van Namen,
Hebbent u oock vertoont:
Graef Adolff is ghebleven,
In Vrieslandt in den Slach,
Sijn siel int eewich leven
Verwacht den jonghsten dach.

Vijfde couplet
Edel en Hooch gheboren
Van Keyserlicken stam:
Een Vorst des Rijcks vercoren,
Als een vroom Christen-man,
Voor Godes Woort ghepreesen,
Heb ick vrij onversaecht,
Als een helt zonder vreesen
Mijn edel bloet gewaecht.

Zesde couplet
Mijn schilt ende betrouwen
Zijt ghy, O Godt, mijn Heer.
Op U soo wil ick bouwen,
Verlaet my nimmermeer;
Dat ick doch vroom mag blijven
U dienaer t'aller stond
Die tyranny verdrijven,
Die my mijn hert doorwondt.

Zevende couplet
Val al die my beswaren,
End mijn vervolghers zijn,
Mijn Godt wilt doch bewaren
Den trouwen dienaer dijn:
Dat sy my niet verasschen
In haeren boosen moet,
Haer handen niet en wasschen
In mijn onschuldich bloet.

Achtste couplet
Als David moeste vluchten
Voor Saul den tyran:
Soo heb ick moeten suchten
Met menich edelman:
Maer Godt heeft hem verheven,
Verlost uit alder noot,
Een Coninckrijck ghegheven
In Israël, seer groot.

Negende couplet
Na tsuer sal ick ontfanghen
Van Godt, mijn Heer, dat soet,
Daer na so doet verlanghen
Mijn vorstelick ghemoet,
Dat is, dat ick mag sterven
Met eeren, in dat velt,
Een eeuwich rijk verwerven
Als een ghetrouwe helt.

Tiende couplet
Niets doet my meer erbarmen
In mijnen wederspoet,
Dan dat men siet verarmen
Des Conincks landen goet,
Dat ud de Spaengiaerts crencken,
O edel Neerlandt soet,
Als ick daeraen ghedencke,
Mijn edel hert dat bloet.

Elfde couplet
Als een Prins opgheseten
Met mijnes heyres cracht,
Van den tyran vermeten
Heb ick den slach verwacht,
Die, by Maestricht begraven,
Bevreesde mijn ghewelt;
Mijn ruyters sach men draven
Seer moedich door dat velt.

Twaalfde couplet
Soo het den wil des Heeren
Op die tijt had gheweest,
Had ick geern willen keeren
Van u dit swaer tempeest:
Maer de Heer van hier boven
Die alle dinck regeert,
Die men altijt moet loven,
En heeftet niet begeert.

Dertiende couplet
Seer Prinslick was ghedreven
Mijn princelick ghemoet,
Stantvastich is ghebleven
Mijn hert in teghenspoet,
Den Heer heb ick ghebeden
Van mijnes herten gront,
Dat Hy mijn saeck wil reden,
Mijn onschult doen oircont.

Veertiende couplet
Oorlof mijn arme schapen,
Die zijt in grooten noot.
U Herder sal niet slapen,
Al zijt ghy nu verstroit:
Tot Godt wilt u begheven,
Sijn heylsaem woort neemt aen,
Als vrome Christen leven,
Tsal hier haest zijn ghedaen.

Vijftiende couplet
Voor Godt wil ick belijden
End sijner grooter macht,
Dat ick tot gheenen tijden
Den Coninck heb veracht:
Dan dat ick Godt den Heere,
Der hoochster Majesteyt,
Heb moeten obedieren,
In der gherechticheyt.

Ierste couplet
Wilhelmus vaan Nassouwe
bin iech vaan Diets/Germaons blood*,
't vaojerland getrouw
blijf iech bis d'n doed.
'ne Prins vaan Oranje
bin iech, vrij, oonverierd
de Keuning vaan Spaanje
höb iech altied geierd.

Twiede couplet
In d'n Hier Zien vreis te leve
höb iech altied betrach,
daorum bin iech verdreve,
um land, um hel gebrach.
Mer d'n Hier zal miech regiere
wie e riechteg instrumint,
tot iech zal retournere
in mie regimint.

Daarde couplet
Lijt geer, mien oonderdaone
die rechsjaffe zien vaan natuur,
D'n Hier zal uuch neet verlaote,
al zeet geer noe bedreuf.
Die devoot begiert te leve,
beit d'n Hier in de nach en d'n daag,
tot Heer miech force zal geve,
tot iech uuch bijstoon maag.

Veerde couplet
Lief en good al tezame
höb iech uuch noets vergeujelek,
mien breurs zawwe dat koelek numme
(zie) höbbe 't (ouch) noets vertoend:
Graof Adolf is gebleve
in Friesland in de petej,
zien ziel verwach 't ieweg leve
op d'n daag vaan 't oordeil.

Viefde couplet


Zèsde couplet


Zevede couplet


Achsde couplet


Neugede couplet


Tiende couplet


Èlfde couplet


Twelfde couplet


Daartiende couplet


Veertiende couplet


Vieftiende couplet


*Diets en Duits (in väöl Limbörgse dialekte Duutsj) woorte bis veurkort dèks doordereint gebruuk. Pas nao de Ierste en veural de Twiede Wereldoorlog is Duits en Duutsj oet de volksmoond vedreve um es definitie te gebruke veur Nederlands, Vlaoms, Limbörgs of hiel erg in 't algemein Continentaol-Germaons. In deezelfden tied is ouch de benaoming veur de nationaal taol veranderd vaan Nederduits nao Nederlands. Meiste historici geve es groetse reie de opzètteleke culturele isolatie vaan de nationale cultuur contra Pruusje, nao de traumaotische gebäörtenisse in de oorlog, aon. Duitsen bloed sleit dus neet op Pruusj blood mer op Diets/Germaons/Nederlands blood.

Bron[bewirk | brón bewèrke]

Louis Peter Grijp, "De dynamiek van Nederlands nationale hymnen" in: Een muziekgeschiedenis der Nederlanden. Amsterdam, Amsterdam University Press-Salomé, 2001: pp. 532-7

Rifferenties[bewirk | brón bewèrke]

  1. Nu.nl - 'Vermoedelijke schrijver Wilhelmus ontdekt'
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Wilhelmus&oldid=409006"