Andorra: Versjèl tösje versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K sp
Tekslien 20: Tekslien 20:
}}
}}


'''Andorra''' (''Principat d'Andorra'') is e lendsje in de [[Pyreneeë]], op de grèns vaan [[Fraankriek]] en [[Spanje]]. Hoofstad is [[Andorra la Vella]]. 't Land is welvarend es toeristecentrum en [[belastingparadies]].
'''Andorra''' (''Principat d'Andorra'') is e lendsje in de [[Pyreneeë]], op de grens vaan [[Fraankriek]] en [[Spanje]]. Hoofstad is [[Andorra la Vella]]. 't Land is welvarend es toeristecentrum en [[belastingparadies]].


== Bestuurleke indeiling ==
== Bestuurleke indeiling ==
Tekslien 37: Tekslien 37:


== Historie ==
== Historie ==
Volges de traditie kós [[Sjarel de Groete]] 'ne [[charter]] touw aon de Andorreze es wierdering veur hun verzèt tege de [[More (volk)|More]]. Lienhier vaan 't territorium woort de plaotseleke graof vaan [[Urgell]] en later de bisjop vaan 't bisdom Urgell. In de laten [[èlfden iew]] staok e conflik tösse de bisjop en ziene naober Fraankriek op euver Andorra.
Volges de traditie kinde [[Sjarel de Groete]] 'ne [[charter]] touw aon de Andorreze es apprèciërin veur hun verzèt tege de [[More (volk)|More]]. Lienhier vaan 't territorium woort de plaotseleke graof vaan [[Urgell]] en later de bisjop vaan 't bisdom Urgell. In de laten [[èlfden iew]] staok e conflik tösse de bisjop en ziene naober Fraankriek op euver Andorra.


In [[1278]] woort 't conflik opgelos door 't teikene vaan e tractaot tot 't soevereinsjap vaan Andorra tösse de Franse graaf vaan [[Foix]] en de Catalaanse bisjop vaan Urgell verdeild zouw weure. Zoe kaom 't klein prinsdom aon zie territorium en ziene politieke vörm. Later kaom de titel aon de keuninge vaan [[Navarra]] en keuning [[Hendrik IV van Frankriek]] bestumde in [[1607]] tot de bisjop vaan Urgell en de Franse keuning co-prinse vaan Andorra waore.
In [[1278]] woort 't conflik opgelos door 't teikene vaan e tractaot tot 't soevereinsjap vaan Andorra tösse de Franse graaf vaan [[Foix]] en de Catalaanse bisjop vaan Urgell verdeild zouw weure. Zoe kaom 't klein prinsdom aon zie territorium en ziene politieke vörm. Later kaom de titel aon de keuninge vaan [[Navarra]] en keuning [[Hendrik IV van Frankriek]] bestumde in [[1607]] tot de bisjop vaan Urgell en de Franse keuning co-prinse vaan Andorra waore.
Tekslien 43: Tekslien 43:
Vaan [[1812]] tot [[1814]] bezat 't Frans Keizerriek gans Catalonië en verdeilde 't in veer [[departemint]]e. Andorra kaom in 't departemint vaan de Segre te ligke.
Vaan [[1812]] tot [[1814]] bezat 't Frans Keizerriek gans Catalonië en verdeilde 't in veer [[departemint]]e. Andorra kaom in 't departemint vaan de Segre te ligke.


Vaan [[8 augustus]] tot [[9 oktober]] [[1933]] bezatte de Franse Andorra vaanwege sociaal oonrös bij verkezinge. Op [[6 juli]] [[1934]] reep de Andorrese regering de Rus [[Boris Skossyrev]] oet tot keuning. Evels woort heer op ach dage later door de Spaonse ''Guardia Civil'' gearresteerd en nao [[Portugal]] verbanne. Vaan juli [[1936]] tot de Fransen euvergaaf in juni [[1940]] waor e Frans detachemint in Andorra gelegerd veur invleuje vaan [[Francisco Franco]] boete de deur te hawwe. Op [[25 september]] [[1939]] teikende Andorra de vrei mèt [[Duitsland]], umtot 't land bij de [[Vree vaan Versailles]] sömpelweeg vergete waor. In d'n [[Twieden Wereldoorlog]] bleef 't neutraal.
Vaan [[8 augustus]] tot [[9 oktober]] [[1933]] bezatte de Franse Andorra vaanwege sociaal oonrös bij verkezinge. Op [[6 juli]] [[1934]] reep de Andorrese regering de Rus [[Boris Skossyrev]] oet tot keuning. Evels woort heer ach daog later door de Spaonse ''Guardia Civil'' gearresteerd en nao [[Portugal]] verbanne. Vaan juli [[1936]] tot de Fransen euvergaaf in juni [[1940]] waor e Frans detachemint in Andorra gelegerd veur invleuje vaan [[Francisco Franco]] boete de deur te hawwe. Op [[25 september]] [[1939]] teikende Andorra de vrei mèt [[Duitsland]], umtot 't land bij de [[Vree vaan Versailles]] sömpelweeg vergete waor. In d'n [[Twieden Wereldoorlog]] bleef 't neutraal.


Vaanwege zien isolatie is Andorra boete de hoofstroum vaan de Europese historie gebleve, mèt wieneg ban mèt aander len es Frankriek en Spanje. Recintelek höbbe zien bleujende [[toerisme|toeristenindustrie]] en nui massamedia 't land oet zien isolatie gehaold. In [[1993]] woort 't land groondeg gemoderniseerd. Heibij woort 't land definitief oonaofhenkelek: de functie vaan de prinse woort ceremonieel en e gekoze parlemint mèt politieke partije woort geïnstalleerd.
Vaanwege zien isolatie is Andorra boete de hoofstroum vaan de Europese historie gebleve, mèt wieneg ban mèt aander len es Frankriek en Spanje. Recent höbbe zien bleujende [[toerisme|toeristenindustrie]] en nui massamedia 't land oet zien isolatie gehaold. In [[1993]] woort 't land gróndeg gemoderniseerd. Heibij woort 't land definitief oonaofhenkelek: de functie vaan de prinse woort ceremonieel en e gekoze parlemint mèt politieke partije woort geïnstalleerd.


{{Europa}}
{{Europa}}

Versie op 11 jul 2016 10:16

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Andorra

Vlag van Andorra

Waope van Andorra

Lokasie van Andorra

Basisgegaevens
Officieel taal Catalaans
Huidsjtad Andorra la Vella
Sjtaotsvörm Prinsdom
Sjtaotshoof (lies) François Hollande (sinds 2012)
Joan Enric Vives i Sicília (sinds 2003)
plaotsvervaanger Josep Maria Mauri
[[{{{titelhoofregering1}}}]] {{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]] {{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]] {{{naomhoofregering3}}}
Religie {{{religie}}}
Opperflaakde
– % water
468 km²
-%
Inwoeners
Deechde:
84.458 (2014)
149/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid Euro (EUR of €)
Tiedzaone UTC +1
Nationale fiesdaag 8 september
Vouksleed El Gran Carlemany, mon Pare
Web | Code | Tel. .ad | AND | +376

Andorra (Principat d'Andorra) is e lendsje in de Pyreneeë, op de grens vaan Fraankriek en Spanje. Hoofstad is Andorra la Vella. 't Land is welvarend es toeristecentrum en belastingparadies.

Bestuurleke indeiling

Andorra is ingedeild in zeve gemeintes/parochies (paroquias). 't Zien:

Taole

Catalaans is de taol vaan de echte Andorreze en de einege officieel taol. De bevolking sprik 'n euvergaanksdialek tösse Noord-Catalaans en Centraol Catalaans. Veur 1993 waor ouch 't Frans es officieel taol in gebruuk; me huurt 't nog ummer väöl spreke. Veural in de hoofstad weurt ouch Spaons, Portugees en Ingels gesproke.

Historie

Volges de traditie kinde Sjarel de Groete 'ne charter touw aon de Andorreze es apprèciërin veur hun verzèt tege de More. Lienhier vaan 't territorium woort de plaotseleke graof vaan Urgell en later de bisjop vaan 't bisdom Urgell. In de laten èlfden iew staok e conflik tösse de bisjop en ziene naober Fraankriek op euver Andorra.

In 1278 woort 't conflik opgelos door 't teikene vaan e tractaot tot 't soevereinsjap vaan Andorra tösse de Franse graaf vaan Foix en de Catalaanse bisjop vaan Urgell verdeild zouw weure. Zoe kaom 't klein prinsdom aon zie territorium en ziene politieke vörm. Later kaom de titel aon de keuninge vaan Navarra en keuning Hendrik IV van Frankriek bestumde in 1607 tot de bisjop vaan Urgell en de Franse keuning co-prinse vaan Andorra waore.

Vaan 1812 tot 1814 bezat 't Frans Keizerriek gans Catalonië en verdeilde 't in veer departeminte. Andorra kaom in 't departemint vaan de Segre te ligke.

Vaan 8 augustus tot 9 oktober 1933 bezatte de Franse Andorra vaanwege sociaal oonrös bij verkezinge. Op 6 juli 1934 reep de Andorrese regering de Rus Boris Skossyrev oet tot keuning. Evels woort heer ach daog later door de Spaonse Guardia Civil gearresteerd en nao Portugal verbanne. Vaan juli 1936 tot de Fransen euvergaaf in juni 1940 waor e Frans detachemint in Andorra gelegerd veur invleuje vaan Francisco Franco boete de deur te hawwe. Op 25 september 1939 teikende Andorra de vrei mèt Duitsland, umtot 't land bij de Vree vaan Versailles sömpelweeg vergete waor. In d'n Twieden Wereldoorlog bleef 't neutraal.

Vaanwege zien isolatie is Andorra boete de hoofstroum vaan de Europese historie gebleve, mèt wieneg ban mèt aander len es Frankriek en Spanje. Recent höbbe zien bleujende toeristenindustrie en nui massamedia 't land oet zien isolatie gehaold. In 1993 woort 't land gróndeg gemoderniseerd. Heibij woort 't land definitief oonaofhenkelek: de functie vaan de prinse woort ceremonieel en e gekoze parlemint mèt politieke partije woort geïnstalleerd.

Lenj in Europa
Albanië · Andorra · Armenië¹ · Azerbeidzjan¹ · Belsj · Bosnië en Herzegovina · Bulgarieë · Cyprus¹ · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Georgië¹ · Griekelandj · Hongarieë · Ierlandj · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Liechtenstein · Litouwe · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Oekraïne · Oesteriek · Pole · Portugal · Roemenië · Ruslandj¹ · San Marino · Servië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Turkieë¹ · Tsjechië · Vaticaansjtad · Vereineg Keuninkriek · Wit-Ruslandj · Zjwaede · Zjwitserland
Betwis of neet-erkèndj: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Kosovo · Naord-Cyprus¹ · Transnistrië · Zuud-Ossetië¹
Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia¹ · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Eilandj Man · Sjpitsberge
1. Dit landj lik gedeiltelik of gans in Azië meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Andorra&oldid=399824"