Welte: Versjèl tösje versies

← Gank nao de veurige diff Gank nao de volgende diff →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie op 22 jan 2016 23:08

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Heëlesj, es te dit dialek sjpriks.

Welte (óch waal: Welten) is e kirkdörp i de gemingde Heële i Zuud-Limburg. De naam, i arsjiefsjtökker vuurkómmend is Waltine (1061), Weltene (1155), Velthem, Weltem en Weltheim kump va -heim (nederzètting) i walt óf busj.

Historie

Welte woeëd as dörp vermild i 'n uurkónde i 1061 oeë-i sjprake is va 'n kapel. Deë zal i 1921 oetgreuje tót g'ne Martinusparochiekèrk. De kern va Welte woeëd gevörmp durch twieë adellige hoezer: Hoes De Doom en Hoes Sjtriethage. Doa bevingke zich nag get aw boerderieë.

De Geleënbaek, deë i Benzerao óntsjpringk, sjtruimp door Welte hin. I 1889 is Welte nag e klieën dörpke mit 322 inwoeënersj i 68 weuninge. I 1962 woeëd doa 'n groeëte veëdel teënge Welte aageboewd en langzamerhand vergreujt 't dörpke mit Heële. I 1989 tèlt Welte 4098 inwoeënersj i 1722 weuninge.

't Dörp

Bekank zint 't Welterhuuske en d'r Weltermeule. Dees watermuële óp g'ne Welterbaek, 'ne ziejbeëk van g'ne Gelaenbaek, woar al i 1443 geneump. Ze is geleëge aa d'r Welterwiejer in ge Welterpark en ze behuërde uursjprónkelig, tót ge hoes va Sjtriethage. 't Mergele geboew, gedèk mit 'n mansardekap en 'ne toerm, woar i 1982 gerestaureerd.

De kirk is gewieëd aa d'r hieëlige Martinus. Zeë woeëd al geneump i 1049. De Miedelieëwse toerm mit sjpits is verboewd i 1897. D'r loewklok dateert va 1519. Seër 1859 is de kirk 'ne [[baevaart]|beëvaarts]soord va d'r hieëlige Marcoen, deë aagereupe woeëd teënge scrofulose, gezjwalle, zjweëre en verlamminge aa g'ne erm, bein en veut. De fieësdaag vilt óp 1 mei mit aansjlieëtend 'n octaaf.

D'r Welterhof is 'n psychiatrische kliniek gesjtich i 1974.

Evenemente

Mit Wiechnaachte weëd 'n wandeling mit muziek georganiseerd langs leëvende kaarsjgreupe.

Vereëniginge

Muziekvereëniging T.O.G. Welte (1919) mit harmonie en Waltinekapel
Saxofoonkwintet
RKVV Weltania
CV de Vlavrèters

Gemeinte Heële

Sjtad en dörper: Gebrook · Grasbrook · Heële · Heëlebaan · Heëlehei · De Hees · Meezenbroek · Muëleberg · Welte · Zeswege

Buurtsjappe en gehuchte: Aarveld-Bekkerveld · Aokerbaan · Aokersjtraot · De Beitel · Beersdal · Benzerao · Berg · Boutsj · Dem · Douve Weien · Einde · Ekenderveld · Ten Esje · Euverbrook · Euverlotbrook · Flattersjtraot · De Euren · Euvesj Kaumer · Ganzewei · Heële-Centrum · Hekseberg · Heihove · Hiërewaeg · De Hölsberg · Hondsrug · Huske · Imsterao · Kaume · Kaumer · Kommert · Kouvenrao · Kuëningsbemd · Mariageweng · Mariaroa · Mörge · Musjebrook · Musjemig · Nieuw-Einde · Nuuj Lotbrook · Palemig · Passart · Prikkenis · Rennemig · Robrook · Rukker · Schurenberg · Schuureik · Sjandele · Sjrievesjhei · Sjuur · De Stack · De Sjtasjón-kolonie · Soeret · Terlinden · Terschuren · Terworm · Ungesj Kaumer · Vaosje · Varebeuker · De Vrank · Vrieheide · Vrusjehuske · Vrusjemig · Weggebekker

@@ Tekslien 1: / Tekslien 1: @@
 {{Dialek2|Valkebergs|Heëlesj}}
-'''Welte''' (Welten) is 'n kèrk[[dörp]] in de gemeinte [[Heële]] in [[Nederlands Limburg|Zuid Limburg]]. De naam, in archiefsjtökker veurkómmend es Waltine (1061), Weltene (1155), Velthem, Weltem en Weltheim kump van heim (nederzètting) in walt of bos.
+'''Welte''' (óch waal: ''Welten'') is e kirk[[dörp]] i de gemingde [[Heële]] i [[Nederlands Limburg|Zuud-Limburg]]. De naam, i arsjiefsjtökker vuurkómmend is ''Waltine'' (1061), ''Weltene'' (1155), ''Velthem'', ''Weltem'' en ''Weltheim'' kump va ''-heim'' (nederzètting) i walt óf busj.
 ==Historie==
-Welte weurt es dörp vermeld in 'n oarkónde in 1061 woa-in sjpraoke is van 'n [[kapel (geboew)|kapel]]. Die zal in 1921 oetgreuje tot de Martinusparochiekèrk.
+Welte woeëd as dörp vermild i 'n uurkónde i 1061 oeë-i sjprake is va 'n [[kapel (geboew)|kapel]]. Deë zal i 1921 oetgreuje tót g'ne Martinusparochiekèrk.
-De kern van Welte weurt gevörmp door  twiè adellike hoezer: hoes [[De Doom]] en Hoes [[Sjtriethage]].  Dao bevinge zich nog get ouw boerderieje.
+De kern va Welte woeëd gevörmp durch  twieë adellige hoezer: Hoes [[De Doom]] en Hoes [[Sjtriethage]]. Doa bevingke zich nag get aw boerderieë.
-De Gelaenbaek, die in [[Benzerao]] óntspringt, struimp door Welte heen. In 1889 is Welte nog 'n klein dörpke mèt 322 inweunersj in 68 weuninge. In 1962 weurt 'r 'n groate [[wiek]] tege Welte aangeboewd  en langzamerhand vergreujt 't dörpke mèt Heerle. In 1989 tèlt Welte 4098 inweunersj in 1722 weuninge.
+De Geleënbaek, deë i [[Benzerao]] óntsjpringk, sjtruimp door Welte hin. I 1889 is Welte nag e klieën dörpke mit 322 inwoeënersj i 68 weuninge. I 1962 woeëd doa 'n groeëte [[wiek|veëdel]] teënge Welte aageboewd en langzamerhand vergreujt 't dörpke mit Heële. I 1989 tèlt Welte 4098 inwoeënersj i 1722 weuninge.
 =='t Dörp==
-Bekènd zin 't ''Welterhuuske'' en de ''Weltermeule''. Dees [[watermeule]] op de Welterbaek, 'n ziebaek van de [[Gelaenbaek]], weurt al in 1443 geneump. Ze is gelege aan de Welterviever in 't Welterpark en ze behuèrde oarsjprónkelik, tot 't hoes van [[Sjtriethage]]. 't [[Mergel]]e geboew  gedèk mèt 'n mansardekap en 'ne tore, is in 1982 gerestaureerd.
+Bekank zint 't ''Welterhuuske'' en d'r ''Weltermeule''. Dees [[watermeule|watermuële]] óp g'ne Welterbaek, 'ne ziejbeëk van g'ne [[Gelaenbaek]], woar al i 1443 geneump. Ze is geleëge aa d'r Welterwiejer in ge [[Welterpark]] en ze behuërde uursjprónkelig, tót ge hoes va [[Sjtriethage]]. 't [[Mergel]]e geboew, gedèk mit 'n mansardekap en 'ne toerm, woar i 1982 gerestaureerd.
-De kèrk ies gewiejd aan de heilige [[Martinus]]. Ze weurt al geneump in 1049. De [[Middelièwe|Miedelièwse]] tore mèt sjpits is verboewd in 1897. De loewklok dateert van 1519. Saer 1859 is de kèrk 'n [[baevaart]]soord van de heilige [[Marcoen]], dae aangerope weurt tege scrofulose, gezjwelle, zjwaere en verlamminge aan erm, bein en veut. De fièsdaag vèlt op 1 mei mèt aansjletend 'n [[octaaf (fiès)|octaaf]].
+De kirk is gewieëd aa d'r hieëlige [[Martinus]]. Zeë woeëd al geneump i 1049. De [[Middelièwe|Miedelieëwse]] toerm mit sjpits is verboewd i 1897. D'r loewklok dateert va 1519. Seër 1859 is de kirk 'ne [[baevaart]|beëvaarts]soord va d'r hieëlige [[Marcoen]], deë aagereupe woeëd teënge [[scrofulose]], gezjwalle, zjweëre en verlamminge aa g'ne erm, bein en veut. De fieësdaag vilt óp 1 mei mit aansjlieëtend 'n [[octaaf (fiès)|octaaf]].
-De ''Welterhof'' is 'n psychiatrische kliniek gesjtich in 1974.
+D'r ''Welterhof'' is 'n psychiatrische kliniek gesjtich i 1974.
 ==Evenemente==
-Mèt [[Kaersjmes]] weurt 'n wandeling mèt muziek georganiseerd langs levende kaersjgroepe.
+Mit [[Kaersjmes|Wiechnaachte]] weëd 'n wandeling mit muziek georganiseerd langs leëvende kaarsjgreupe.
-==Vereiniginge==
+==Vereëniginge==
-* Muziekvereiniging T.O.G. Welte (1919) mèt harmonie en Waltinekapel
+* Muziekvereëniging T.O.G. Welte (1919) mit harmonie en Waltinekapel
 * Saxofoonkwintet
 * RKVV Weltania
 * CV de Vlavrèters
 [[Categorie:Heële]]
 {{GemeinteHeële}}