Handel: Versjèl tösje versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
leuk pleetje
Tekslien 1: Tekslien 1:
{{Dialek|Mestreechs}}
{{Dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Kaufmann-1568.png|thumb|'ne Sjacheleer of ''Kaufmann'' in [[Frankfurt am Main]] oet [[1568]].]]
[[Handel]] is 't oetwissele vaan geujere, sjiechte en aander kosbaar zake. Handel is 't basisprinciep vaan eder [[ikkenomie]]. 't Drieve vaan handel weurt ouch '''sjachele''' geneump.
[[Handel]] is 't oetwissele vaan geujere, sjiechte en aander kosbaar zake. Handel is 't basisprinciep vaan eder [[ikkenomie]]. 't Drieve vaan handel weurt ouch '''sjachele''' geneump.



Versie op 8 sep 2015 22:06

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


'ne Sjacheleer of Kaufmann in Frankfurt am Main oet 1568.

Handel is 't oetwissele vaan geujere, sjiechte en aander kosbaar zake. Handel is 't basisprinciep vaan eder ikkenomie. 't Drieve vaan handel weurt ouch sjachele geneump.

De ierste oetwisseling vaan geujere of sjiechte goof 't al in 't Paleolithicum (de Awwe Steintied) mer kaom pas ech op in 't Mesolithicum (de Middelsteintied). 't Gief bewieze tot al 150.000 jaor trök woort gesjacheld euver groeten aofstand en tege d'n tied tot de homo sapiens oet 't Neolithicum kaom (de Jonge Steintied, 10.000-2000 v.Chr., indegend mèt de introductie vaan 't sjrif) en stei en landbouwgemeinsjappe vörmde, waor handel 'n essentieel deil vaan 't leve. De stap nao 'n gevestegde, agrarische levesstijl transformeerde de minseleke sameleving en leide bis e veujseleuversjot, zoetot me nui affaires wie wèrktuug make en weve kós oontwikkele. Dees ambachslui creëerde daan 'n euversjot vaan hun producte, wat ze weer kóste verhandele veur veujsel. Dörpe gónge ziech specialisere in producte die op 'n aander geleef waore en roond 3000 v.Chr. hadde de Mesopotamiërs handelsroutes gevesteg mèt de stei in de Indusvallei - mesjiens de ierste verbindinge tösse oongelieksoortege steieleke gebede.

Handel is 'n motor die ikkenomieë aonzèt, sociaol interactie vergemekelek, polletiek veraanderinge stimuleert en veurt nao de verspreiing vaan ideeë, taole, geujere, culture, relizjie, riekdóm, lui en krenkdes. Via handel sjare lui geujere in oet wied streke, huurde ze euver gebäörtenisse en zworve ze oet nao oonbekènde plaotse veur nui kanse. Handel heet relaties tösse meugelek rivaole gestabiliseerd mer ouch geveurd nao conflicte, oorloge en 't oonderwerpe, oetmoorde en oonderdrökke vaan mieljoene, mesjiens wel mieljaarde lui. Door alle tieje heer zien richards opgestande, oondergegaange en geressusciteerd umtot de minselek basisbehoofte handel noedzaak maakde.

Etymologie

Wie dèks mèt aw Germaonse wäörd in 't Limbörgs is 't duuster of handel vaan 't Duits of Nederlands de taol in kaom, of, wat realistischer is, al veur de vörming vaan dees twie taole gebruuk woort in Limbörg. 't Drieve vaan handel weurt in 't Limbörgs sjachele geneump. Ouch heivaan is de etymologie duuster, al zal 't woersjijnlek 'n verlimbörgs woord mótte zien gewees vaan 't Vlaoms (schachele). Iemes dee sjachelt weurt allewijl dèks 'nen handeleer geneump, mer dat is 'n verhollandisering. Eigelek sprik me meistens vaan sjacheleer of marchang (marsjang, vaan 't Frans). Handele weurt nog ummertouw in 't Mestreechs marchandere geneump (vaan 't Frans marchander).

Spreekwäörd en gezègkdes

  • Handel zoonder verstand is verluus veur de hand. (Niks zoonder belump koupe.)
  • Handeleer, d’n duvel is diene grampeer. (Dat is 'nen oonbetrouwbare handeleer.)

Brónne

Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Handel&oldid=378968"