Handel: Versjèl tösje versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Addbot (Euverlèk | biedrages)
K Bot: Migrating 89 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q601401 (translate me)
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
Gans Norbiks artikel vervaange in 'n nui Mestreechse. Waor toch mer e stumpke en alles wat d'r in woort besjreve kump ouch te spraoke in mien versie
Tekslien 1: Tekslien 1:
{{dialek|Nuts}}
{{Dialek|Mestreechs}}
'''Handel''' is 't oetwissele van goedere en/of deenste tösje twieë partieje. De origineel vörm van handel waor 't direk ruile van goedere taege-n ein: ''ruilhandel''.
[[Handel]] is 't oetwissele vaan geujere, sjiechte en aander kosbaar zake. Handel is 't basisprinciep vaan eder [[ikkenomie]]. 't Drieve vaan handel weurt ouch '''sjachele''' geneump.
In dit geval zunt de twieë partieje 't ieësjt eins gewoere euver de gelieke waerd van de
oet te ruile goedere.


De ierste oetwisseling vaan geujere of sjiechte goof 't al in 't [[Paleolithicum]] (de Awwe [[Steintied]]) mer kaom pas ech op in 't [[Mesolithicum]] (de Middelsteintied). 't Gief bewieze tot al 150.000 jaor trök woort gesjacheld euver groeten aofstand en tege d'n tied tot de [[homo sapiens]] oet 't [[Neolithicum]] kaom (de Jonge Steintied, 10.000-2000 v.Chr., indegend mèt de introductie vaan 't [[sjrif]]) en stei en landbouwgemeinsjappe vörmde, waor handel 'n essentieel deil vaan 't leve. De stap nao 'n gevestegde, agrarische levesstijl transformeerde de minseleke sameleving en leide bis e veujseleuversjot, zoetot me nui affaires wie [[wèrktuug]] make en [[weve]] kós oontwikkele. Dees ambachslui creëerde daan 'n euversjot vaan hun producte, wat ze weer kóste verhandele veur veujsel. Dörpe gónge ziech specialisere in producte die op 'n aander geleef waore en roond 3000 v.Chr. hadde de [[Mesopotamië]]rs handelsroutes gevesteg mèt de stei in de [[Indusvallei]] - mesjiens de ierste verbindinge tösse oongelieksoortege steieleke gebede.
Moderne handel gebeurt mit behölp van [[geld]]: eigelik e good dat nörges good veur is, mèr woeëvan alle handelspartners de waerd erkinne. De kóms va geld maakde 't mekkeliker om de waerd van goedere veur versjillende partieje oet te drökke en maakde 't meugelik om ''verdene'' en ''oetgaeve'' vanein te sjeie.

[[categorie:economie]]
Handel is 'n motor die ikkenomieë aonzèt, sociaol interactie vergemekelek, polletiek veraanderinge stimuleert en veurt nao de verspreiing vaan ideeë, taole, geujere, culture, relizjie, riekdóm, lui en krenkdes. Via handel sjare lui geujere in oet wied streke, huurde ze euver gebäörtenisse en zworve ze oet nao oonbekènde plaotse veur nui kanse. Handel heet relaties tösse meugelek rivaole gestabiliseerd mer ouch geveurd nao conflicte, oorloge en 't oonderwerpe, oetmoorde en oonderdrökke vaan mieljoene, mesjiens wel mieljaarde lui. Door alle tieje heer zien [[richard]]s opgestande, oondergegaange en geressusciteerd umtot de minselek basisbehoofte handel noedzaak maakde.
{{sjtumpke}}

== Etymologie ==
Wie dèks mèt aw [[Germaanse taole|Germaonse]] wäörd in 't [[Limbörgs]] is 't duuster of '''handel''' vaan 't [[Duits]] of [[Nederlands]] de taol in kaom, of, wat realistischer is, al veur de vörming vaan dees twie taole gebruuk woort in Limbörg. 't Drieve vaan handel weurt in 't Limbörgs '''sjachele''' geneump. Ouch heivaan is de [[etymologie]] duuster, al zal 't woersjijnlek 'n verlimbörgs woord mótte zien gewees vaan 't [[Vlaoms]] (''schachele''). Iemes dee sjachelt weurt allewijl dèks 'nen '''handeleer''' geneump, mer dat is 'n [[Hollands|verhollandisering]]. Eigelek sprik me meistens vaan '''sjacheleer''' of '''marchang''' (''marsjang'', vaan 't [[Frans]]). '''Handele''' weurt nog ummertouw in 't [[Mestreechs]] '''marchandere''' geneump (vaan 't Frans ''marchander'').

== Spreekwäörd en gezègkdes ==
* Handel zoonder verstand is verluus veur de hand. (''Niks zoonder belump koupe.'')
* Handeleer, d’n duvel is diene grampeer. (''Dat is 'nen oonbetrouwbare handeleer.'')

== Brónne ==
* Mark Theoharis, ''Levallois technique'', oet ''1001 ideas that changed our way of thinking'' vaan Robert Arp & Arthur Caplan (Librero, Londe, 2014, p. 27)
* Sectie ''Etymologie'' en ''Spreekwäörd en gezègkdes'' vaan [http://www.mestreechtertaol.nl/dictionair/nld/handel handel], [http://www.mestreechtertaol.nl/dictionair/nld/handel%20drijven sjachele], [http://www.mestreechtertaol.nl/dictionair/nld/handelaar handeleer, sjacheleer, marchang], [http://www.mestreechtertaol.nl/dictionair/nld/handelen handele en marchandere] door Flor Aarts, ''Mestreechter Taol''

[[categorie:Economie]]

Versie op 8 sep 2015 22:02

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Handel is 't oetwissele vaan geujere, sjiechte en aander kosbaar zake. Handel is 't basisprinciep vaan eder ikkenomie. 't Drieve vaan handel weurt ouch sjachele geneump.

De ierste oetwisseling vaan geujere of sjiechte goof 't al in 't Paleolithicum (de Awwe Steintied) mer kaom pas ech op in 't Mesolithicum (de Middelsteintied). 't Gief bewieze tot al 150.000 jaor trök woort gesjacheld euver groeten aofstand en tege d'n tied tot de homo sapiens oet 't Neolithicum kaom (de Jonge Steintied, 10.000-2000 v.Chr., indegend mèt de introductie vaan 't sjrif) en stei en landbouwgemeinsjappe vörmde, waor handel 'n essentieel deil vaan 't leve. De stap nao 'n gevestegde, agrarische levesstijl transformeerde de minseleke sameleving en leide bis e veujseleuversjot, zoetot me nui affaires wie wèrktuug make en weve kós oontwikkele. Dees ambachslui creëerde daan 'n euversjot vaan hun producte, wat ze weer kóste verhandele veur veujsel. Dörpe gónge ziech specialisere in producte die op 'n aander geleef waore en roond 3000 v.Chr. hadde de Mesopotamiërs handelsroutes gevesteg mèt de stei in de Indusvallei - mesjiens de ierste verbindinge tösse oongelieksoortege steieleke gebede.

Handel is 'n motor die ikkenomieë aonzèt, sociaol interactie vergemekelek, polletiek veraanderinge stimuleert en veurt nao de verspreiing vaan ideeë, taole, geujere, culture, relizjie, riekdóm, lui en krenkdes. Via handel sjare lui geujere in oet wied streke, huurde ze euver gebäörtenisse en zworve ze oet nao oonbekènde plaotse veur nui kanse. Handel heet relaties tösse meugelek rivaole gestabiliseerd mer ouch geveurd nao conflicte, oorloge en 't oonderwerpe, oetmoorde en oonderdrökke vaan mieljoene, mesjiens wel mieljaarde lui. Door alle tieje heer zien richards opgestande, oondergegaange en geressusciteerd umtot de minselek basisbehoofte handel noedzaak maakde.

Etymologie

Wie dèks mèt aw Germaonse wäörd in 't Limbörgs is 't duuster of handel vaan 't Duits of Nederlands de taol in kaom, of, wat realistischer is, al veur de vörming vaan dees twie taole gebruuk woort in Limbörg. 't Drieve vaan handel weurt in 't Limbörgs sjachele geneump. Ouch heivaan is de etymologie duuster, al zal 't woersjijnlek 'n verlimbörgs woord mótte zien gewees vaan 't Vlaoms (schachele). Iemes dee sjachelt weurt allewijl dèks 'nen handeleer geneump, mer dat is 'n verhollandisering. Eigelek sprik me meistens vaan sjacheleer of marchang (marsjang, vaan 't Frans). Handele weurt nog ummertouw in 't Mestreechs marchandere geneump (vaan 't Frans marchander).

Spreekwäörd en gezègkdes

  • Handel zoonder verstand is verluus veur de hand. (Niks zoonder belump koupe.)
  • Handeleer, d’n duvel is diene grampeer. (Dat is 'nen oonbetrouwbare handeleer.)

Brónne

Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Handel&oldid=378966"