Heitse

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heitsers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Heitse (Heythuysen) Gewaeze gemeinte in Nederlandj
Gevörmp	?, 1991
Opgehaeve	2007
Opgegange in	Leudaal
Provincie	Nederlands Limburg
Hoofplaats	Heitse
Opperflaakde (bie opluffing)	56,40 km²
– daovan water:	0,46 km²
Inwoeners (kort veur opluffing)	12.178 (1-8-2006)
– deechde:	349,7/km²
Lies van börgemeisters

Heitse (Nederlands Heythuysen) is 'n dörp in de Nederlands-Limburgse gemeindje Leudaal.

Aanzeen

Heitse haet 'n dörpskèrk oet 1504; die waerdje in 1927 opgebouwdj door de Remundjse arsjitekt Caspar Franssen. Naeve de kirk steit 'n Mariakapel oet 1851.

Historie

Tot 1 januari 2007 waor Heitse 'n zelfstandige gemeindje mèt 'n oppervlak van 56,40 km² die ouch nog de kèrne Baoksem (Baexem), Gratem (Grathem), Kelpe en Oler omvatje. De gemeindjes Baoksem en Gratem waore in 1991 toegeveugdj. Wie Heitse mèt Hale, Hunsel en Rogkel en Naer fuseerde tot 't Leudaal haai ze ongeviêr 12.000 inwoëners.

Historische inwoeënertalle

Jaor Aantal Greuj (gans Limburg) 1830 1.253 -- 1840 1.337 +6,7% (+5,6%) 1849 1.503 +12,4% (+4,3%) 1859 1.649 +9,7% (+4,4%) 1869 1.777 +7,8% (+4,5%) 1879 1.917 +7,9% (+7,0%) 1889 2.144 +11,8% (+6,8%) 1899 2.173 +1,4% (+10,2%)

Jaor Aantal Greuj (gans Limburg) 1909 2.475 +13,9% (+17,8%) 1920 2.523 +1,9% (+32,6%) 1930 2.732 +8,3% (+25,1%) 1947 3.132 +14,6% (+24,2%) 1956 3.613 +15,4% (+27,3%) 1960 3.959 +9,6% (+7,4%) 1971 4.455 +12,5% (+13,9%)

Opmerkinge

• Alle inwoeënertalle zeen zónger Baoksem en Gratem en ouch zónger Kelpe-Oler, wat vanaods bie Gratem huërdje.
• De getalle veur 1971 zeen op ganse vieftalle aafgeróndj.

Rillatief óntwikkeling van 1830 tot 1971

(v₁₈₃₀=100)

Greun: Gemeindje Heitse
Blauw: Provincie Limburg

Waope

't Heitser waope in de versie vaan 1819.

---

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs.

---

De aw gemeinte Heitse kraog op 8 december 1819 vaan d'n Hoege Raod vaan Adel 't volgend waope touwbedeild:

Vaan lazuur (blauw) belaoje mèt 'ne bisjop, hawwend in zien rechterhand 'n staaf en in de linker e book, [alles vaan goud,] vergezeld aon de rechterkant (veur de beziener links) vaan drei geëupende roeze vaan goud en aon de linkerkant door e sjèldsje vaan goud, belaoje mèt drei heures vaan lazuur, 't sjèldsje vaan bove en oonder vergezeld door 'n geëupende roes vaan goud.

De kleur vaan de bisjop is in de besjrieving neet geneump. Dit waope tuint Sinterklaos, de petroenheilege vaan Heitse. 't Sjèldsje is vaan 't graofsjap Häör. Heitse laog neet allein in dat graofsjap, meh ressorteerde tot ind zeventienden iew ouch oonder de Häörse sjepebaank. De kleure zien de riekskleure.

Nao de fusie mèt Baoksem en Gratem vroog de gemeinte e nui waope aon. Dit waope woort op 14 juli 1992 touwgekind en dreug de volgende umsjrieving:

Gedeild: I. in lazuur 'n abdissestaaf vaan goud; II. in goud drei heures vaan keel (roed). 't Sjèld gedèk mèt 'n gouwe kroen vaan drei blajer en twie perele.

In 't nui waope vaan Leudaal koume zoewel de staaf en de drei heures trök.

DIKKE PENIS JONGUH

Traditie

• 't Aodjaorszinge mèt aodjaorsleedjes, op 31 december, door de kinjer van de sjoël, trèkkend langs de hoeze. Dit wirdj sinds ut joar 2001 ouch door de oajere jeugd gedoan, allein wirdj d'r den gezônge veur 'n fles beer.
• Kwakkert Wasse. Eder jaor, op de 11e vanne 11e, waertj 't Kwakkert-beeldje op 't Kirkplein gewasse door de groeëte Prins en de Jeugdprins van v.v. De Kwakkert. Op dees wieze waertj in Heitse de vastelaovendj geaopendj. Dit beeldje is op 11 november 1988 onthultj ter gelaegenheid van 't 33-jaorig bestaon van v.v. De Kwakkert. Initiatiefnemers wore destieds de Aod-Prins, de gemeindje Heitse en de Rabobank.
• De Waever. Op vastelaovesdinsdig óm 24.00 oor waertj de vastelaovendj traditiegetrouw aafgeslaote door 't danse vanne Waever op 't Kirkplein.