Gitaar

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De gitaar is e populair meziekinstrument det geluid maak door te spelen oppe snaore (oppe meiste saorte guuef 't zès snaore) wobie 't geluid of akkoestisch of via lektrikversterking geprojecteerdj wuuertj. Ze wuuertj normaal gespraoke bespeeldj door te tokkele, plókken of aan te slaon mitte rechse handj dewiel me de toeanhuuegdje aanguuef mitte linkse handj (angesóm veur linkshenjige). De gitaar is 'n chordofoon, traditiegewies geboedj van hout mit snaore van nylon of staol, en óngersjèdj zich van anger chordofone dore boew enne stumming. De modern gitaar woort veurgegange dore luut, de vihuela enne dóbbelkaorige Renaissance- en Barokgitare; die allemaol bie höbbe gedragen ane óntwikkeling vanne modern zèssnaorige gitaar.

't Guuef drie houftype modern akkoestische gitare: de klassieke gitaar (mit nylonsnaore), de akkoestische gitaar mit staolsnaore (ouch waal western geneump) enne archtopgitaar (de veurlouper vanne semi-akkoestische gitaar). De toean van 'n akkoestische gitaar wuuertj geproduceerdj dore trilling vanne snaore, die wuuertj versterk dore body vanne gitaar (de resonerendje klankkamer). De klassieke gitaar geldj döks es e soloinstrument wobie me ouch ingewikkeldje fingerpickingtechnieke toepas.

Lektrikgitare zeen gekómme inne dertiger jaoren en gebroeken 'ne versterker dae elektronisch de toean kan vervorme. De ieëste versterkdje gitaar gebroekdje 'ne holle body, mer oetènjelik vónj me det de solid body gesjikdjer woor, ómdet me zoea minder feedback kreeg. Lektrikgitare höbben 'nen depen invlood gehadj oppe popcultuur, en höbbe det nag ummer. Gitare waere gezeen es primair instrumenter in genre wie de blues, bluegrass, country, flamenco, folk, jazz, jota, mariachi, metal, punk, reggae, rock, soul en väöl vörm van popmeziek.

Óngerdeiler vanne gitaar

Gitaaróngerdeiler (veuren oetlègk: zuuch teks).

'n Gitaar kèntj versjillige óngerdeiler. Veure lektrikgitaar zeen dees (nómmers wie op 't plaetje rechs):

1. Kop;
2. Brögk;
3. Stumknoep;
4. Frets;
5. Trussrod of halsspanstaaf;
6. Toets (door dees in te drökke kan me d'n toean verangere);
7. Hals of nak (hie-op bevinje zich de toetse);
8. Nakpuntj ('t puntj wo de nak aan 't lief vanne gitaar vasgeliemp zitj);
9. Lief, lichaam of body (ouch waal: klankkas);
10. Pickups of elemente;
11. Lektrikknuup womit me voluum en toean kan regele;
12. Kamp;
13. Slaagplaat.

Stumming

Gitare höbben euver 't algemein zès snaore. De gangbaarste stumming is (van lieëg nao hoeag) E-A-D-G-B-e (Einen Aap Dae Gein Banane Ètj) of E-B-G-D-A-E. Dees stumming beedj 'n gooj kómpromie tösse speelgemek veur väöl akkoorden enne meugelikheid óm mit minimaal bewaeging inne toetshandj 'nen toeanledder te spele. Anger stumminge zeen ónger anger E-A-d-f#-b-e *dit zeen dezelvendje intervallen es oppe luut), D-G-d-g-b-d en G-B-D-G-B-D ("aope G") en D-A-D-F#-A-D ("aope D"), waere väöl gebroek veure blues en bottleneck of slidegitaar, D-A-d-g-b-e ("drop D"), väöl gebroek door metalbands en inne rock vanwaengen 't mekkelik kónne spele van powerakkoorde, of D-A-d-g-a-d, väöl gebroek bieje folkmeziek. Dees zoeageneumdje alternatieve stumminge waere, wie hiebaoven al aangegaeve, meistes gebroek veur specifieke meziekstiele, wie de slack-keygitaar in Hawaï.