1800

1797 - 1798 - 1799 - 1800 - 1801 - 1802 - 1803

Gebäörtenissen

Sjlaag bij Marengo.

• 8 jannewarie - In de bosje biej 't Franse Aveyron wirt ein wolfskèndj gevónje dat de naam Victor kriet.
• 17 jannewarie - Eine opsjtand van royaliste in de Vendée, Frankriek, wirt neergesjlage.
• 14 miert - Nao ein conclaaf van drieënhauve maondj wirt Giorgio Barnaba Luigi Chiaramonti tot paus gekaoze. Es protegé van de vreugere paus Pius VI kees hae de naam Pius VII.
• 28 miert - 't Iers parlemènt teikent de unificatie akte van 1800 wo-in akkaord wirt gegaon mèt ein vereiniging mèt Groat-Brittannië. In 1801 zal dees wèt ingaon.
• 15 mei - Napoleon Bonaparte trèk euver de Groate Sint-Bernhardpas.
• 14 juni - Napoleon Bonaparte behaolt ein klinkende euverwinning op de Oasteriekersj biej Marengo.
• 26 juli - In Frankriek wirt de waek weer ingeveurd, mèt de zevende daag es rösdaag. Allein ambtenaere blieve wirke volges de decade, mèt jedere tieënde daag es rösdaag.

Amerikaanse presidentsverkezinge (road: John Adams, greun: Thomas Jefferson)

• 30 augustus - Gabriel Prosser, eine zjwarte sjlaaf oet Virginia, beraamp eine opsjtand op de plantage, mèr wirt gepak en opgehange.
• 5 september - Malta, dat door de Franse bezat waas, vilt in henj van de Britte.
• 30 september - Philippe Lebon verkriet 't patent op 't make van leechgaas oet sjteinkaol.
• 1 oktober - Sjpanje en Frankriek teikene in 't geheim 't verdraag van San Ildefonso, womit Sjpanje 't koloniaal territorium Louisiana trukgeuf aan de Franse.
• 1 november - In gebruukname van 't Amerikaanse Witte Hoes.
• 4 november - Presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate tösje Thomas Jefferson en John Adams. Oetentelik zouw 't ein vraemp gelieksjpel waere tösje Jefferson en ziene beougde vicepresident Aaron Burr dat nao lang getouwtrèk oetentelik tot 't 1e presidentsjap van Jefferson zouw leije.
• 17 november - De Verenigde Sjtate höbbe hun nuuj federaal hoofsjtad in gebruuk genómme: Washington D.C., aan de oever van de Potomac (revier).
• 21 november - Madeleine-Sophie Barat sjtich mèt drie vriendinne de Sociëteit van 't Heilig Hart.
• 3 december - De sjlaag biej Hohenlinden, Napoleon versjleit opnuuj de Oasteriekersj.
• 6 december - Vanaaf 6 december kriege kènjer ein beloaning of sjtraof. Deze daag is de sjterfdaag van Nicolaas van Myra, eine groate kènjervrundj.
• 24 december - Maordaansjlaag op Napoleon. Ein bóm óntplóf naeve zien riejtuug es hae op waeg is nao de opera.

Gebore

• 7 jannewarie - Millard Fillmore, dertieënde president van de Verenigde Sjtate
• 11 jannewarie - Ányos Jedlik, Hongaarse benedictijn, natuurkundige en oetvènjer (gesjtorve 1895)
• 14 jannewarie - Ludwig von Köchel, Oasteriekse componist
• 12 fibberwarie - John Edward Gray, Britse zoöloog (gesjtorve 1875)
• 31 juli - Friedrich Wöhler, Duutsje sjeikundige
• 12 augustus - Jean-Jacques Ampère, Franse historicus, filoloog en auteur (gesjtorve 1864)
• 13 augustus - Ippolito Rosellini, Italiaanse egyptoloog (gesjtorve 1843)
• 29 september - Frederick Bakewell, Èngelsje natuurkundige en oetvènjer (gesjtorve 1869)
• 25 oktober - Charles de Meester, Belzje politicus en burgemeister (gesjtorve 1855)
• 25 oktober - Th. B. Macauley, Èngelsje sjriever
• 4 november - Eduard Brendler, componist
• 29 november - Gerardus Petrus Wilmer, bisjop van Haarlem
• 29 december - Charles Goodyear, bandjefabrikant

Gesjtorve

• 23 fibberwarie - Joseph Warton, Èngelsje dichter en criticus
• 25 april - William Cowper, Èngelsje dichter
• 7 mei - Niccolò Piccinni (72), Italiaanse componist
• 18 mei - Aleksandr Soevorov (70), Russische generaal
• 27 juni - William Cumberland Cruikshank (55), Sjotse chemicus, anatoom en sjriever
• 25 augustus - Elizabeth Montagu, Èngelsje sjriefster
• 26 september - William Billings (53), Amerikaanse componist
• 27 september - Hyacinthe Jadin (24), Franse componist en meziekpedagoog
• 29 september - Michael Denis (71), Oasteriekse sjriever en lepidopterist
• 7 oktober - Gabriel Prosser (24), Afrikaanse sjlaveleijer

datum ónbekènd

• Adam de Boer (79), Friese sjaatser

Óntdèkkinge

• De eësjte chemische batteriej door Alessandro Volta.
• De infraroaj sjtraling door William Herschel.
• Waterzuvering door middel van Chloor, bedach door de Sjot William Cruikshank, is de eësjte methode oats óm water ten behoeve van de aopebaar hygiëne chemisch te behanjele.
• Iezere drökpaersj door de Èngelsjman Robert Walker.
• Hendry Maudslay vundj de draejbank mèt sjroefaandrieving oet.
• Lorenzo Hervás y Panduro publiceert Catálogo de las lenguas de las naciones conocidas, y numeración división y clase de éstas según la diversitad de sus idiomas y dialectos, ein belangriek werk veur 't weitesjappelik taalóngerzeuk.

Beuk

• Sur la littérature considérée dans ses rapports avec les institutions sociales, ein book van Anne Louise Germaine de Staël wirt gepubliceerd.
• Friedrich von Schiller sjrief Wallenstein.

Meziek

• Les deux journées van Luigi Cherubini.
• Eësjte symfonie van Beethoven.
• De opera Le Calife de Bagdad van François-Adrien Boïeldieu.