Limburgs in driej trepkes: Versjèl tösje versies
test afbb |
test afbb |
||
Tekslien 59: | Tekslien 59: | ||
| ruke (ruiken)<br>---<br>sjume (schuimen)<br>____________________<br>trükke (tricks)<br>---<br>sjpüjje (spuwen) |
| ruke (ruiken)<br>---<br>sjume (schuimen)<br>____________________<br>trükke (tricks)<br>---<br>sjpüjje (spuwen) |
||
| xx<br>---<br>juu (halt paard !)<br>____________________<br>xx<br>---<br>dedjü (gotfer..) |
| xx<br>---<br>juu (halt paard !)<br>____________________<br>xx<br>---<br>dedjü (gotfer..) |
||
|[[Image: |
|[[Image:Boi i1 .jpg|10px|Boi i1 .jpg]] |
||
|---- |
|---- |
||
| ø |
| ø |
Versie op 19 jun 2006 22:51
Vör d'r peunt tùssje de taalgrens en de Benrather Laen hat Professer Boileau van de universitèèt va Lük in 1951 - 1971 de klaanke van de lokale taal bestudeerd, namelik vör 'n òppervlakte va-n driejhónderdsestig veerkaante kiellòmeter, mit sestigdoezend inwoners (1969).
E broekt dao bie en ège spelling, neet die van de IPA, 'n spelling die tèkes vraot die v'r normaal neet hant (e =it e peunt d'r- ónder, e mit e-n hökske d'r- ónder, enz.)
Dr' pròfesser laet waeëd op 't feit dat in de umgangstaal van zie gebied de e, de o en de eu mie es twèèj trappe van aoëpenhèèd hant:
äö-èù-eu - Tùssje "däör" en "zeut" sjtèèt "Tèùve"
ao-òò-oo - Tùssje "plaog" en "ploog", "gròòf'"
ae-èè-ee - Tùssje "waeg" en "vleeg", "gèèt'"
In de lies hie- ónder zunt de inzichte va-n d'r Boileau toegepast mit 'n spelling, die baeëter paast bie wat me-n ee Limburg gewend ès.
In ander tale
't Nederlans haat bv. mer èng köete e (bed) en èng lang ee, en die versjille ee klaank - zeu òch de o en de oo -en 'n lang eu hant ze dao al gaar neet.- Freule ??
Òffisyeel haat 't Duutsj al get mieë: köete e (Bett) en lang ä (Bär) / lang ee (mehr). Mae voll - bohren / Böcke - Höhle. -- Me hüet òch grob, gröbrt, met ù.
't òffisyeel Fraans kint zelfs mar jüs köete kleenkers: è, é, o, au, ... Mae me hüet (inj 't Belsj Fraans ?): "la mariée est très belle": la marjee è trè bel, mit driej trepkes.
grens
Oeë liet de grens van ós driej trepkes nao 't noord-westen toe?
referenties
- Boileau A. 1971. Enquête dialectale sur la toponymie germano-romane du Nord-Est de la province de Liège - Analyse lexicologique et grammaticale comparative
- http://me* http://www.ping.be/~ping4929/z_z_voeren_bib/z_kwoof/kwoof17.html
- http://www.arts.gla.ac.uk/ipa/vowels.html"
Limburgs mit 3 Trepkes Dit ès 'n klinkeranalyse, gèè spellingssysteem Daoväöer haat dis analyse 'n ège spellingl 1. de köete klaanke an 't ing van e waoëd, en 2. lang en köete ie, oe, uu. Kleenkere mit naslag (-ë) kaome later nog. | |||||||
1 open niet-geronde klinkers | |||||||
fon | SL = sleeptoon ST =stoottoon |
gesjlaoëte lettergr. | aoëpe lettergr. | an 't ing | Blazoen vaan Andorra | ||
y | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
tuut ((punt)zak) --- muus (muizen) ____________________ krüts (kruis) --- ül (uil) |
ruke (ruiken) --- sjume (schuimen) ____________________ trükke (tricks) --- sjpüjje (spuwen) |
xx --- juu (halt paard !) ____________________ xx --- dedjü (gotfer..) |
|||
ø | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
keump (kommen) --- sjteul (stoelen) ____________________ zus (want) --- un (ui) |
keuse (konden, conj) --- veule (voelen) ____________________ kulle (verneuken) --- xx |
xx --- keu (koeien) ____________________ xx --- xx | |||
ǭ ??? | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
dèùsj (tafel) --- drèùm (droom imp.) ____________________ Gùlpe (Gulpen) --- pùl (jong kip) |
flèùte (fluiten) --- drèùme (dromen) ____________________ knùppel (knuppel) --- hùjje (hooien) |
nèù (neen (twijfel)) --- nèù (neen (zeker)) ____________________ xx --- jèù (vooruit paard !) | |||
œ | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
näöj (gierig) --- päöl (palen) ____________________ xx --- öft (gedroogd fruit) |
xx --- xx ____________________ xx --- käöre (aaien) |
bäö (boe) --- knäö (kluwen, plur) ____________________ xx --- xx | |||
2 gesloten, niet-geronde klinkers | |||||||
fon | SL = sleeptoon ST =stoottoon |
gesjlaoëte lettergr. | aoëpe lettergr. | an 't ing | |||
i | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
knien (konijn) --- vies (vies) ____________________ diekk (dik) --- bliefft (blijft, hij) |
piepe (roken) --- piepe (piepen) ____________________ diekke (dikke) --- kienne (kienen) |
hie (hier) --- xx ____________________ bie (bij (iemand)) --- wie ?(hoe?) | |||
ɪ, e | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
keend (kind) --- reem (riem) ____________________ drissig (dertig) --- dipde (diepte) |
pese (pissen) --- dene (dienen) ____________________ xx --- sjpringe(springen) |
xx --- knee (knie) ____________________ ee (in) --- xx | |||
ȩ | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
Èèzde (NL-Eijsden) --- wèès (wees) ____________________ hèts (hitte) --- bèd (bed) |
wète (weten) --- dèle (delen) ____________________ lètter (letter) --- lèjje (leiden) |
nèè (neen) --- hèè ! (he !) ____________________ xx --- büffèè (buffet) | |||
ɛ | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
hael (hard) --- gael (geel) ____________________ get (iets) --- teng (tanden) |
xx --- gaele (kopen) ____________________ effe (effen) --- Sjlennig (Slenaken) |
xx --- rae (reden) ____________________ xx --- mae (maar) | |||
3 open geronde klinkers | |||||||
fon | SL = sleeptoon ST =stoottoon |
gesjlaoëte lettergr. | aoëpe lettergr. | an 't ing | |||
u | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
moes (muis) --- sjoer (schuur, imp.) ____________________ oett (uit) --- voett (weg (gaan)) |
kroepe (kruipen) --- sjoere (schuren) ____________________ toeppe (kaartspel) --- doemme (duimen) |
doe (jij) --- xx ____________________ xx --- doe (toen) | |||
o | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
Moontse (Montzen) --- good (goed) ____________________ dóch (doe, imp.) --- ós (onze (vr.)) |
xx --- rope (roepen) ____________________ xx --- wónne (wonen) |
xx --- ko (koe) ____________________ xx --- xx | |||
ǫ | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
gòòd (goud) --- róóm (room) ____________________ òp (op) --- Mòrres'nt (Moresnet) |
ròke (roken) --- vóge (voegen) ____________________ klòppe (kloppen) --- òwwe (ogen) |
jó (ja, twijfel) --- hó ! (ho !) ____________________ xx --- fòttò (foto) | |||
ɔ | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
zaot (zout) --- traon (traan) ____________________ nog (nog) --- kow (koude) |
xx --- raoze (kijven) ____________________ hotte (houden) --- sjowwe (schouwen) |
jao (ja) --- dao (aldaar) ____________________ xx --- bao (bijna) | |||
4 gesloten geronde klinkers | |||||||
ɯ ??? | hant v'r die?? (Belsj Limburg missjie ?) bekaand in Slavische tale (Russ. byt' = zieë). | ||||||
5 a | |||||||
fon | SL = sleeptoon ST =stoottoon |
gesjlaoëte lettergr. | aoëpe lettergr. | an 't ing | |||
a | laank (SL) --- laank (ST) __________ köet (SL) --- köet (ST) |
graaf (talud) --- graaf (graf) ____________________ gasp (gesp) --- gram (gram) |
bazel (prietpraat) --- kare (karren) ____________________ matte (matten) --- kalle (praten) |
xx --- sja (schade) ____________________ da (dan) --- ba (bah) |