Sovjet-Unie: Versjèl tösje versies
pleetsje |
K r2.7.2) (Robot: d'rbie: ace, af, als, am, an, ang, ar, arz, ast, az, ba, bar, bat-smg, be, be-x-old, bg, bn, br, bs, ca, ceb, ckb, crh, cs, cu, cv, cy, da, de, diq, dsb, dv, el, eo, es, et, eu, ext, fa, fi, fiu-vro, fo, fr, frr, fy, ga, gan, gd, gl, gl... |
||
| Tekslien 12: | Tekslien 12: | ||
[[Categorie:Historische len]] |
[[Categorie:Historische len]] |
||
[[ace:Uni Soviet]] |
|||
[[af:Sowjetunie]] |
|||
[[als:Sowjetunion]] |
|||
[[am:ሶቪዬት ሕብረት]] |
|||
[[an:Unión de Republicas Socialistas Sovieticas]] |
|||
[[ang:Sofiete Ȝesamnung]] |
|||
[[ar:الاتحاد السوفيتي]] |
|||
[[arz:الاتحاد السوفييتى]] |
|||
[[ast:Xunión Soviética]] |
|||
[[az:Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]] |
|||
[[ba:Советтар Союзы]] |
|||
[[bar:Sowjetunion]] |
|||
[[bat-smg:Tarību Sājonga]] |
|||
[[be:Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік]] |
|||
[[be-x-old:Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік]] |
|||
[[bg:Съюз на съветските социалистически републики]] |
|||
[[bn:সোভিয়েত ইউনিয়ন]] |
|||
[[br:Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel]] |
|||
[[bs:Savez sovjetskih socijalističkih republika]] |
|||
[[ca:Unió de Repúbliques Socialistes Soviètiques]] |
|||
[[ceb:Unyong Sobyet]] |
|||
[[ckb:یەکێتیی سۆڤیەت]] |
|||
[[crh:Şuralar Sotsialistik Cumhuriyetler Birligi]] |
|||
[[cs:Sovětský svaz]] |
|||
[[cu:Съвѣтьскъ Социалистичьскъ Димократїи Съвѫꙁъ]] |
|||
[[cv:СССР]] |
|||
[[cy:Yr Undeb Sofietaidd]] |
|||
[[da:Sovjetunionen]] |
|||
[[de:Sowjetunion]] |
|||
[[diq:Yewina Sowyeti]] |
|||
[[dsb:Sowjetski zwězk]] |
|||
[[dv:ސޯވިއެޓް އިއްތިހާދު]] |
|||
[[el:Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών]] |
|||
[[en:Soviet Union]] |
[[en:Soviet Union]] |
||
[[eo:Sovetunio]] |
|||
[[es:Unión Soviética]] |
|||
[[et:Nõukogude Liit]] |
|||
[[eu:Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna]] |
|||
[[ext:Union Soviética]] |
|||
[[fa:اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی]] |
|||
[[fi:Neuvostoliitto]] |
|||
[[fiu-vro:Nõvvokogo Liit]] |
|||
[[fo:Sovjetsamveldið]] |
|||
[[fr:Union des républiques socialistes soviétiques]] |
|||
[[frr:Sowjetunion]] |
|||
[[fy:Sowjetuny]] |
|||
[[ga:An tAontas Sóivéadach]] |
|||
[[gan:蘇聯]] |
|||
[[gd:Aonadh Sobhiat]] |
|||
[[gl:Unión Soviética]] |
|||
[[glk:شوروی]] |
|||
[[gn:Tetã peteĩ reko Soviétiko]] |
|||
[[got:𐌲𐌲𐌲𐌸]] |
|||
[[gu:સોવિયેત યુનિયન]] |
|||
[[gv:Unnaneys ny Pobblaghtyn Soveidjagh Soshiallagh]] |
|||
[[he:ברית המועצות]] |
|||
[[hi:सोवियत संघ]] |
|||
[[hr:Sovjetski Savez]] |
|||
[[hsb:Sowjetski zwjazk]] |
|||
[[hu:Szovjetunió]] |
|||
[[hy:Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն]] |
|||
[[ia:Union Sovietic]] |
|||
[[id:Uni Soviet]] |
|||
[[ilo:Kappon ti Sobiet]] |
|||
[[io:Soviet-Uniono]] |
|||
[[is:Sovétríkin]] |
|||
[[it:Unione Sovietica]] |
|||
[[ja:ソビエト連邦]] |
|||
[[jbo:sofygu'e]] |
|||
[[jv:Uni Sovyèt]] |
|||
[[ka:საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი]] |
|||
[[kbd:Республикэ Совет Социал Зэгуэтхэр]] |
|||
[[kk:Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы]] |
|||
[[km:សហភាពសូវៀត]] |
|||
[[kn:ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ]] |
|||
[[ko:소비에트 연방]] |
|||
[[ku:Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst]] |
|||
[[kw:URSS]] |
|||
[[ky:Советтик Социалисттик Республикалар Союзу]] |
|||
[[la:Unio Rerum Publicarum Sovieticarum Socialisticarum]] |
|||
[[lad:Union Sovyetika]] |
|||
[[lb:Sowjetunioun]] |
|||
[[lez:Совет Социалист Республикайрин ГалкӀ]] |
|||
[[lij:Union de e Repubbriche Soçialiste Sovietiche]] |
|||
[[lt:Tarybų Sąjunga]] |
|||
[[lv:Padomju Savienība]] |
|||
[[mdf:Советонь Соткс]] |
|||
[[mhr:Совет Социализм Республик-влак Ушем]] |
|||
[[mk:Сојуз на Советските Социјалистички Републики]] |
|||
[[ml:സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] |
|||
[[mn:Зөвлөлт Холбоот Улс]] |
|||
[[mr:सोव्हियेत संघ]] |
|||
[[ms:Kesatuan Republik Sosialis Soviet]] |
|||
[[my:ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ]] |
|||
[[mzn:شوروی]] |
|||
[[nds:Sowjetunion]] |
|||
[[nds-nl:Sovjet-Unie]] |
|||
[[ne:सोवियत संघ]] |
|||
[[nl:Sovjet-Unie]] |
|||
[[nn:Sovjetunionen]] |
|||
[[no:Sovjetunionen]] |
|||
[[nrm:Unnion Soviétique]] |
|||
[[oc:Union de las Republicas Socialistas Sovieticas]] |
|||
[[os:Советон Цæдис]] |
|||
[[pa:ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ]] |
|||
[[pap:Union Sovietiko]] |
|||
[[pl:Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich]] |
|||
[[pnb:سویت یونین]] |
|||
[[pt:União Soviética]] |
|||
[[qu:Susyalista Suwit Republikakunap Huñun]] |
|||
[[ro:Uniunea Republicilor Sovietice Socialiste]] |
|||
[[ru:Союз Советских Социалистических Республик]] |
|||
[[sah:Сэбиэт Социалист Республикалар Холбоhуга]] |
|||
[[scn:Unioni Suviètica]] |
|||
[[sco:Soviet Union]] |
|||
[[se:Sovjetlihttu]] |
|||
[[sh:Sovjetski Savez]] |
|||
[[si:සෝවියට් සංගමය]] |
|||
[[simple:Soviet Union]] |
|||
[[sk:Sovietsky zväz]] |
|||
[[sl:Sovjetska zveza]] |
|||
[[so:Midowga Sofiyet]] |
|||
[[sq:Bashkimi Sovjetik]] |
|||
[[sr:Савез Совјетских Социјалистичких Република]] |
|||
[[stq:Sowjetunion]] |
|||
[[su:Uni Soviét]] |
|||
[[sv:Sovjetunionen]] |
|||
[[sw:Umoja wa Kisovyeti]] |
|||
[[szl:Sojusz Socjalistycznych Sowjeckich Republik]] |
|||
[[ta:சோவியத் ஒன்றியம்]] |
|||
[[te:సోవియట్ యూనియన్]] |
|||
[[tg:Иттиҳоди Шӯравӣ]] |
|||
[[th:สหภาพโซเวียต]] |
|||
[[tl:Unyong Sobyet]] |
|||
[[tr:Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği]] |
|||
[[tt:Sovet Sosialist Cömhüriätlär Berlege]] |
|||
[[udm:Советской Социалистической Республикаослэн Союззы]] |
|||
[[ug:سوۋېت ئىتتىپاقى]] |
|||
[[uk:Союз Радянських Соціалістичних Республік]] |
|||
[[ur:سوویت اتحاد]] |
|||
[[uz:Shoʻro Sotsialistlik Jumhuriyatlari Ittifoqi]] |
|||
[[vec:Union Sovietica]] |
|||
[[vep:Nevondkundaližiden Socialistižiden Tazovaldkundoiden Ühtištuz]] |
|||
[[vi:Liên Xô]] |
|||
[[wa:URSS]] |
|||
[[war:Unyon Sobyet]] |
|||
[[wo:Soviet Yi Benno]] |
|||
[[xmf:სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკეფიშ რსხუ]] |
|||
[[yi:סאוועטן פארבאנד]] |
|||
[[yo:Ìsọ̀kan Sófìẹ̀tì]] |
|||
[[za:Suhlienz]] |
|||
[[zh:苏联]] |
|||
[[zh-classical:蘇聯]] |
|||
[[zh-min-nan:Soviet Siā-hōe-chú-gī Kiōng-hô-kok Liân-ha̍p]] |
|||
[[zh-yue:蘇聯]] |
|||
Versie op 17 nov 2012 19:33
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Sovjet-Unie (Russisch Советский Союз, Sov'etskij sojoez), officieel de Unie vaan Socialistische Sovjetrippublieke (Russisch Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих еспу́блик, Sojeoz Sov'etskich Sotsialitsjeskich Respoeblik), aofgekort USSR (Russisch СССР, SSSR) waor 'nen einpartijstaot op communistische groondslaag in Oos-Europa en Azië, wat 't bèste deil vaan d'n twintegsten iew bestande heet en op de historie vaan deen iew hiel groeten invlood heet gehad. 't Had Moskou es hoofstad. 't Waor in zie gans bestoon 't groetste land op de wereld.
De Unie woort opgeriech in 1922, naotot de Bolsjevieke de Börgeroorlog tege de Witte hadde gewonne. Dees euverwinning maakde 'n ind aon jaore vaan chaos die waore oetgebroke nao de Fibberwarierevolutie (ind vaan 't Russisch Keizerriek) en de Oktoberrevolutie (machsgreep vaan de communiste) in 1917. De leismaan vaan de revolutie, Vladimir Lenin, storf al in 1924 en oet de machsstrijd dee volgde kaom Jozef Stalin nao veure. Heer regeerde es dictator en veurde 'n radicaol collectivisatie en planeconomie door. Ouch zörgde heer veur 'n snel industrialisatie. In 1941 veel nazi-Duitsland oonder Hitler de Sovjet-Unie binne, wat 't land in 't Geallieerd kamp vaan d'n Twiede Wereldoorlog zat. Nao groete terreinwins in 't ierste jaor volgde vaanaof de Slaag bij Stalingrad (1942) d'n ummekier, wat de Geallieerde holp d'n oorlog te winne.
De euverwinning vaan de Sovjet-Unie brach zoeget gans Midde- en Oos-Europa in d'n invloodssfeer vaan Moskou; Stalin stèlde in versjèllende len communistische regeringe in en riechde 't Warschaupact op. Dit waor 't begin vaan groete spanninge mèt de westerse wereld (vereineg in de NAVO) en de Vereinegde Staote in 't bezunder; de decennia vaan spanning die volgde neump me de Kawwen Oorlog. Nao Stalin z'nen doed in 1953 kaom Nikita Chroesjtsjov aon de mach, dee de dictatuur vaan ziene veurgenger sterk verzachde meh dee zien machspolitiek wijerzat. Oonder häöm bleujde 't Russisch atoom- en ruimtevaartprogram en haolde de Sovjet-Russische wetensjap e hoeg niveau. Ouch beval heer 'n invasie in Hongarije en zat heer rakètte op Cuba (de zoegenaomde Cubacrisis). Wie heer in 1964 door zien partij woort eweggesjik, woort dees politiek gooddeils behawwe. In de jaore 1970 evels (oonder Leonid Brezjnev) raakde 't land in 'n sterke stagnatie, ouch al umtot de leiers vaan de partij vergrijsde.
In de jaore 1980 veel 't systeem oeterein; de nuie veurzitter Michail Gorbatsjov gaof touw tot 't land in crisis waor en begós zie volk mie vrijheid te gunne. Dit leide tot 't ind vaan de Kawwen Oorlog (1989) en tot 't oetereinvalle vaan de Unie: in 1990 en 1991 verklaorde ziech de ein nao de aander deilrippubliek oonaofhenkelek. Op 25 december 1991 woort 't land officieel opgeheve. Rusland gelt allewijl es opvolgerstaot vaan de Sovjet-Unie.
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle