Beiere: Versjèl tösje versies

Bewirk links
Van Wikipedia
Interactief door geschiedenis bladeren
← Gank nao de veurige diffGank nao de volgende diff →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
KamikazeBot (Euverlèk | biedrages)
1.606 bewerkingen
K r2.7.1) (Robot: debie: diq:Bavyera
Luxe beNen (Euverlèk | biedrages)
53 bewerkingen
K aonpasse informatietabel
Tekslien 2: Tekslien 2:
{{dialek|Mestreechs}}
{{dialek|Mestreechs}}


{| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;"
<!-- ************ TABEL MET DETAILINFORMATIE ************ -->
|+<font size="+1">'''Vrijstaot Beiere'''</font>
<!-- ** VLAG en WAPEN ** -->
<small>'''(Freistaat Bayern)'''</small>
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="100px"
⚫
|-
! Vlag
! Blazoen
⚫
|- align="center"
| style="background: #ffffff; width: 145px;" | [[Plaetje:Flag of Bavaria (lozengy).svg|150px|Veendel vaan Beiere]] <small>[[Veendel vaan Beiere]]</small>
| style="background: #ffffff; width: 200px;" | [[Plaetje:Coat of arms of Bavaria.svg|80px|Waope vaan Beiere]] <small>[[Waope vaan Beiere]]</small>
|-----
|-----
| style="background:#efefef;" align="center" colspan="2" |
! colspan="2" | Kaart
|---- bgcolor="#FFFFFF"
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"
⚫
| colspan="2" align="center" | [[Plaetje:Deutschland Lage von Bayern.svg|250px|]]
|-----
|-
| align="center" width="120px" |
! colspan="2" | Basisgegeves
[[Plaetje:Flag of Bavaria (lozengy).svg|120px|Staotsveendel]]
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| align="center" width="120px" |
⚫
| [[Hoofstad]] || [[Minge (Mönche)]]
[[Plaetje:Coat of arms of Bavaria.svg|120px|Waope van Beiere]]
|---- bgcolor="#FFFFFF"
⚫
|- align=center width="120px"
| <small>[[Veendel van Beiere]]</small>
| [[Oppervlekde]] || 70.551,57 [[km²]] <small>(ierste)</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| <small>[[Waope van Beiere]]</small>
| Inwoeners || 12.538.696 <small>(twiede)</small> <small>''(31 December 2010)''</small>
⚫
|}
|-----
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Bevolkingsdiechheid || 178 inwoeners/km² <small>(èlfde)</small>
| align="center" colspan="2" | <big>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
'''Beiere''' (''Bayern'')</big><br />[[Bundesländer van Duitsland|Boondsland vaan Duitsland]]
| ISO 3166-2 || DE-BY
|-----
|---- bgcolor="#FFFFFF"
⚫
| align="center" colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" | [[Plaetje:Deutschland Lage von Bayern.svg|120px]]
⚫
| Officieel website || [http://www.bayern.de/English-.594.htm www.bayern.de]
|-----
|-
⚫
| [[Houfsjtad|Hoofstad]] || [[München]]
! colspan="2" | Politiek
|-----
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Minister-President]]
| [[Horst Seehofer]] ([[CSU]])
| [[Ministerpresident]] || [[Horst Seehofer]] ([[Christlich-Soziale Union|CSU]])
|-----
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Coalitie]] || [[Christlich-Soziale Union|CSU]]/[[Freie Demokratische Partei|FDP]]
| [[Oppervlakde]]
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| 70,549.44 km&sup2;
| Zedeleerverdeiling<br />(187 zedele):
|-----
|[[Christlich-Soziale Union|CSU]] 92, [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]] 39, [[Freie Wähler|FW]] 21, [[Bündnis 90/Die Grünen|Bündnis 90/Die Grünen]] 19, [[Freie Demokratische Partei|FDP]] 16
| Inwoeners<br /> - Totaal<br /> - Deechde
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| <br />12.519.312<br />177.5/km&sup2;
| lèste verkezinge || [[28 september]] [[2008]]
|-----
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[ISO-regio]]
| volgende verkezinge || [[2012]]
| DE-BY
|-----
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Stumme in de [[Bundesrat]] || 6
| [[Website]]
⚫
| [http://www.bayern.de/English-.594.htm www.bayern.de]
|}
|}
<!-- ************ EINDE TABEL MET DETAILINFORMATIE ************ -->


'''Beiere''', formeel de '''Vrijstaot Beiere''' ([[Duits]]: ''Freistaat Bayern''), is 'n [[Staote van Duutsjlandj|staot]] in [[Duitsland]] die in 't zuiooste vaan 't land ligk. Mèt 'n gebeed vaan 70.548 veerkante kilometer en naoventrint 12,5 miljoen inwoeners is 't de groetste staot vaan 't land en nump 't zoe'n 20% vaan 't totale land in beslaag. De hoofstad vaan de staot is München in 't ''[[Regierungsbezirk]]'' [[Opper-Beiere]].
'''Beiere''', formeel de '''Vrijstaot Beiere''' ([[Duits]]: ''Freistaat Bayern''), is 'n [[Staote van Duutsjlandj|staot]] in [[Duitsland]] die in 't zuiooste vaan 't land ligk. Mèt 'n gebeed vaan 70.548 veerkante kilometer en naoventrint 12,5 miljoen inwoeners is 't de groetste staot vaan 't land en nump 't zoe'n 20% vaan 't totale land in beslaag. De hoofstad vaan de staot is München in 't ''[[Regierungsbezirk]]'' [[Opper-Beiere]].

Versie op 9 dec 2011 17:10
Aan dit artikel weurt de kómmenden tied nog gewirk.
Tot daen tied kan d'n inhaud van 't artikel veurnaam informatie misse of nog neet good in zie verbandj ligke.


Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Vrijstaot Beiere (Freistaat Bayern)
Vlag Blazoen
Veendel vaan Beiere Veendel vaan Beiere Waope vaan Beiere Waope vaan Beiere
Kaart
Basisgegeves
Hoofstad Minge (Mönche)
Oppervlekde 70.551,57 km² (ierste)
Inwoeners 12.538.696 (twiede) (31 December 2010)
Bevolkingsdiechheid 178 inwoeners/km² (èlfde)
ISO 3166-2 DE-BY
Officieel website www.bayern.de
Politiek
Ministerpresident Horst Seehofer (CSU)
Coalitie CSU/FDP
Zedeleerverdeiling
(187 zedele): 		CSU 92, SPD 39, FW 21, Bündnis 90/Die Grünen 19, FDP 16
lèste verkezinge 28 september 2008
volgende verkezinge 2012
Stumme in de Bundesrat 6

Beiere, formeel de Vrijstaot Beiere (Duits: Freistaat Bayern), is 'n staot in Duitsland die in 't zuiooste vaan 't land ligk. Mèt 'n gebeed vaan 70.548 veerkante kilometer en naoventrint 12,5 miljoen inwoeners is 't de groetste staot vaan 't land en nump 't zoe'n 20% vaan 't totale land in beslaag. De hoofstad vaan de staot is München in 't Regierungsbezirk Opper-Beiere.

Gesjiedenis

't Ierste stamhertogdom

Beiere oontstoond wienie 'n Germaanse stam, de Bajuware, in d'n 6e iew n.C. 't gebeed inveel en 'r 'n hertogdom stiechte opnder d'n Agilolfinge. In naom zien de Beiere christen, meh pas nao de koms vaan preesters oet 't iers-gallische weste oontstoond 'r 'n geloufleve. Bonifatius woort oondersteund door hertog Odilo (734-748) en reorganiseerde of stiechte d'n bisdomme Regensburg, Salzburg, Freising en Passau. Hertog Tassilo III (748-788) maakde ziech los vaan 't Frankische Riek en oonderworp d'n Slavische stamme in 't Alpegebeed. In 788 woort Tassilo door Karel de Groete aofgezèt en 't stamhertogdom weer ingelief bie 't Frankische Riek. Bie d'n opdeiling vaan 't Frankische Riek in 843 in 't Verdraag vaan Verdun kaom Beiere oongedeild bie 't Oos-Frankische Riek oonder Lodewiek de Duitser. Binne 't Oos-Frankische Riek woor Beiere 't kernpays vaan de keuninge.

't Twiede stamhertogdom Beiere (907)

Oonder d'n lèste Karolinge verzwaakde 't centrale gezag sterk, zoetot de Beierse stam zelf weer mie mecht wis te kriege. Markgraof Luitpold vaan Karinthië kraog väöl invlood. Zien zoon Arnulf (907-937) neumde ziech hertog vaan de Beiere en aongrenzende gebeeje. In 920 is Arnulf zelfs cóntrakeuning vaan keuning Hendrik I. Pas in 938 woort 't Duitse gezag in Beiere herstèld. In 947 woort d'n dynastie vaan Luitpold op 'n ziespaor gezat en beneumde keuning Otto I zien broor Hendrik tot hertog. Heimèt woor 'n zietak vaan 't Saksische kiezershoes op d'n hertogeleke troen gekoume. Oonder hertog Hendrik II oontstoond 'r 'n strijd mèt kiezer Otto II. Heibei woort in 976 Karinthië vaan Beieren los gemeek en tot 'n aofzunderlek hertogdom verluffe. Hertog Hendrik IV woort in 1002 es Hendrik II kiezer. Heimèt kaom 'n ind aon d'n zelfstandeghied vaan 't hertogdom. Kiezer Hendrik IV droog 't hertogdom Beiere in 1070 euver aon d'n Swabisch-Italiaanse dynastie vaan de Welfe. Oonder dees dynastie woort Beiere weer 'n belaankrieke polletieke mech. In 1137 verwaorf hertog Hendrik X ouch 't hertogdom Sakse en verder oetgestrèkde bezittenge in Toscane. Nao d'n verkeezeng vaan hertog Conrad vaan Swabe tot keuning in 1138 braok d'n strijd tösse de twee mechtege vorste oet. In 1139 oontnaom de keuning Hendrik zien Beierse hertogdom en verliende 't aon zien haafbroor Leopold vaan Babenberg, markgraof vaan Oestenriek. In 1156 krijg de Welf Hendrik de Liew 't hertogdom Beiere trök in 'n verkleinde vörm: 't markgraofsjap Oestenriek woort tot 'n aofzunderlek hertogdom verluffe.

't Hertogdom Beiere oonder 't hoes Wittelsbach (1180)

In 1180 woort Hendrik de Liew, hertog vaan Beiere en Sakse, door de kiezer aofgezèt en verbanne. Stirië woort vervolges los gemeek vaan Beiere en tot 'n aofzunderlek hertogdom verluffe. 't Verkleinde hertogdom Beieren woort euvergedrage aon Otto vaan Wittelsbach. Zien naokoumelinge zouwe tot 1918 aon de regering blieve. De hertogeleke mech is in Beiere nao 1180 sterk gesloonke: de graove en bisjoppe zien vrijwaal oonaofhenkelek gewore vaan d'n hertog. In 1214 woort door 't houwelek vaan hertog Otto II mèt Agnes vaan d'n Palts 't paltsgraofsjap aon de Rien verworve. Dit gebed grensde neet aon Beieren en heel 'n aofzunderleke gesjiedenis.

't Hertogdom Beiere nao de deiling vaan 1255

Nao d'n doed vaan hertog Otto II in 1253 deilde zien zoons in 1255 de bezittinge vaan 't hoes Wittelsbach:

  • Lodewiek II (euverleije in 1294) kraog Opper-Beiere en 't paltsgraofsjap aon de Rien mèt de käörvorsteleke weerdegheid
  • Hendrik XIII (I) (euverleije in 1290) kreog Neder-Beiere.

Nao d'n doed vaan keuning Konradien in 1268 ervde de hertoge vaan Beiere 'n groet deil vaan de pays vaan de Hohenstaufe mèt oonder aandere 't graofsjap Dillinge en de stad Donauwörth. Nao d'n doed vaan de beide broors volgde 'n wijere versplintereng vaan 't hertogdom.

Hertog Lodewiek vaan Opper-Beiere woort in 1294 opgevolg door zien zoons:

  • Rudolf (euverleije in 1319) te München en in de Rienpalts
  • Lodewiek IV (euverleije in 1347) te Ingolstadt

Hertog Hendrik I vaan Neder-Beiere woort in 1290 opgevolg door zien zoons:

  • Otto III (euverleije in 1313)
  • Lodewijk II (euverleije in 1296)
  • Stefan I (euverleije in 1310)

Hertog Lodewijk IV had 'n groete invlood op de Beierse en Duitse gesjiedenis. In 1314 woort heer tot Duits keuning gemaak, oonderwijl zien broor Rudolf op de cóntrapartij stumde. In 1317 woort Rudolf oet Münche verdreve en door d'n euverwinning bie Mühldorf in 1322 woort d'n Duitse troenstrijd ten guns vaan Lodewiek de Beier beslut. In 1329 woort 't hoesverdraag vaan Pavia geslote. De zoons vaan d'n euverleije euverleije käörvors Rudolf kraoge 't paltsgraofsjap aon de Rien en 't groetste deil vaan de Beierse Noordgouw (Opper-Palts) touwgeweze. De käörvorsteleke weerdegheid góng wissele tössen allebei d'n linies. Naotot in 1340 d'n hertogea vaan Neder-Beiere waort oegestorve woort hun pays hereineg mèt Opper-Beiere. Ouch boete Beiere verwaorf de dynastie oonder kiezer Lodewiek vorstedomme: in 1324 't markgraofsjap Brandenburg en in 1342 't graofsjap Tirol. In 1346 volgde d'n gaofsjappen Holland, Zeeland, Friesland en Henegouwe.

't Hertogdom Beiere nao de deiling vaan 1349/1353

't Hertogdom Beiere nao de deiling vaan 1392

't Käörvorstedom Beiere (1620)

Beiere en d'n Reichsdeputationshauptschluss in 1803

Beieren en de Vrei vaan Pressburg vaan 1805

Keuninklek Beiere

Beiere en 't Congres vaan Wene

't Keuninkriek Beiere vaan 1815 tot 1918

De vrijstaot Beiere (1918-noe)

Bestuurleke deile

Regierungsbezirke

Beiere is verdeild in 5 zoegeneumpde Regierungsbezirke. Dees umvatte op hun beurt weer Landkreise en Kreisvrije Stei (Duits: Kreisfreie Städte)

Regierungsbezirk Waope Hoofplaots Inwoeners (2008) Oppervlak (km²) Aontal Landkreise Aontal Kreisvrije Stei
Opper-Franke Waope vaan Opper-Franke Bayreuth 1.085.770 7.231 9 4
Midde-Franke Waope vaan Midde-Franke Ansbach 1.714.453 7.245 7 5
Oonder-Franke Waope vaan Oonder-Franke Würzburg 1.331.500 8.531 9 3
Schwaben Waope vaan Schwaben Augsburg 1.787.995 9.992 10 4
Opper-Palts Waope vaan Opper-Palts Regensburg 1.085.216 9.691 7 3
Opper-Beiere Waope vaan Opper-Beiere München 4.320.934 17.530 20 3
Neder-Beiere Waope vaan Niederbayern Landshut 1.193.444 10.330 9 3
Beiere Waope vaan Beiere München 12.519.312 70.549 71 25
Bestuurleke distrikte vaan Beiere

Landkreise

  1. Aichach-Friedberg
  2. Altötting
  3. Amberg-Sulzbach
  4. Ansbach
  5. Aschaffenburg
  6. Augsburg
  7. Bad Kissingen
  8. Bad Tölz-Wolfratshausen
  9. Bamberg
  10. Bayreuth
  11. Berchtesgadener Land
  12. Cham
  13. Coburg
  14. Dachau
  15. Deggendorf
  16. Dillingen
  17. Dingolfing-Landau
  18. Donau-Ries
  19. Ebersberg
  20. Eichstätt
  21. Erding
  22. Erlangen-Höchstadt
  23. Forchheim
  24. Freising
  1. Freyung-Grafenau
  2. Fürstenfeldbruck
  3. Fürth
  4. Garmisch-Partenkirchen
  5. Günzburg
  6. Haßberge
  7. Hof
  8. Kelheim
  9. Kitzingen
  10. Kronach
  11. Kulmbach
  12. Landsberg
  13. Landshut
  14. Lichtenfels
  15. Lindau
  16. Main-Spessart
  17. Miesbach
  18. Miltenberg
  19. Mühldorf
  20. München
  21. Neuburg-Schrobenhausen
  22. Neumarkt
  23. Neustadt (Aisch)-Bad Windsheim
  24. Neustadt (Waldnaab)
  1. Neu-Ulm
  2. Nürnberger Land
  3. Oberallgäu
  4. Ostallgäu
  5. Passau
  6. Pfaffenhofen
  7. Regen
  8. Regensburg
  9. Rhön-Grabfeld
  10. Rosenheim
  11. Roth
  12. Rottal-Inn
  13. Schwandorf
  14. Schweinfurt
  15. Starnberg
  16. Straubing-Bogen
  17. Tirschenreuth
  18. Traunstein
  19. Unterallgäu
  20. Weilheim-Schongau
  21. Weißenburg-Gunzenhausen
  22. Wunsiedel
  23. Würzburg

Kreisvrije stei

  1. Amberg
  2. Ansbach
  3. Aschaffenburg
  4. Augsburg
  5. Bamberg
  6. Bayreuth
  7. Coburg
  8. Erlangen
  9. Fürth
  1. Hof
  2. Ingolstadt
  3. Kaufbeuren
  4. Kempten im Allgäu
  5. Landshut
  6. Memmingen
  7. München
  8. Nürnberg
  9. Passau
  1. Regensburg
  2. Rosenheim
  3. Schwabach
  4. Schweinfurt
  5. Straubing
  6. Weiden in der Oberpfalz
  7. Würzburg

Sjabloon:Link FA

Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Beiere&oldid=292030"