2 december

2 december is de 336ste daag van 't jaor (337ste in ein sjrikkeljaor) in de Gregoriaanse kalender. Nog 29 daag pes 't eindj van 't jaor.

Gebäörtenisse

Saint Paul’s Cathedral,
geäöpend op 2 december 1697.

• 1409 - De Universiteit van Leipzig in Leipzig, Sakse, Duutsjlandj, ein van de awste Europese universiteite, wirt gesjtich.
• 1697 - St Paul's Cathedral (Londe) wirt geäöpend.
• 1804 - In de Notre-Dame van Paries wirt Napoleon Bonaparte tot keizer gekroand. Hae is de eësjte Franse keizer in doezend jaor.
• 1805 - In de Sjlaag biej Austerlitz versjlaon de Franse troepe ónger Napoleon eine gecombineerde Russisch-Oasteriekse sjtriedmach.
• 1823 - President James Monroe van de Verenigde Sjtate hilt ein reje in 't Amerikaans Congres wo-in hae Europese inmenging in Noord- en Zuid-Amerika aafwies, net zoa es Amerikaanse inmenging in Europa. Dit zouw later de Monroedoctrine waere geneump.
• 1848 - Frans Jozef I wirt keizer van Oasteriek.
• 1852 - Napoleon III wirt keizer van Frankriek.
• 1854 - Oasteriek sjlut ein alliantie mèt 't Verenigd Keuninkriek en Frankriek.
• 1856 - Frankriek en Sjpanje bereike ein euvereinkóms euver 't verloup van hun gezamelike grens.
• 1877 - Veur 't eësj wirt zuursjtof vloejbaar gemaak, door Louis-Paul Cailletet.
• 1901 - Gillette verkriet 't octrooi op 't verwisselbaar sjaermetske.
• 1916 - De Franse generaal Joseph Joffre wirt vervange door Robert Nivelle es sjtafchef van 't Frans leger. 1920 - Armenië sjteit biej 't Verdraag van Alexandropol gebeed aaf aan Turkije.
• 1927 - De Ford Motor Company presenteert de Ford Model A.
• 1930 - President Herbert Hoover vreug 't Amerikaans Congres 150 miljoen dollar veur ein programma van peblieke werke, óm bane te sjeppe en de economie te sjtimelere.
• 1942 - Ein team ónger leijing van Enrico Fermi sjlaag óm de eësjte nucleaire kernreactie te veroarzake die zichzelf in sjtand kènt hawwe (Manhattanproject).
• 1950 - De Algemein Vergadering van de Verenigde Naties numme Resolutie 390(V) aan, wobiej de Eritreeërs es volk waere erkènd, mèr Eritrea wirt mèt Ethiopië tot ein federatie samegevoog.
• 1954 - De Amerikaanse Senaat besjluut mèt 65 taenge 22 senator Joseph McCarthy te veraordeile waeges "gedrag dat de Senaat in opsjpraak dreig te brènge".
• 1959 - Première van de documentaire La Muraille de Chine, geregisseerd door Carlo Lizzani, de eësjte film wobiej geure waere gebruuk.* 1959 - Breuk van de Malpassetdam (Frankriek), mèt eine ramp tot gevolg.
• 1961 - In ein radiotoesjpraak verklaort de Cubaanse leijer Fidel Castro dat hae eine Marxistisch-Leninist is en dat Cuba communistisch zal waere.
• 1962 - Senator Mike Mansfield is nao ein reis nao Vietnam, die hae op verzeuk van president John F. Kennedy maakde, de eësjte Amerikaanse functionaris dae ein pessimistische verklaoring aflègk euver de veurtgank van de Vietnamaorlog.
• 1970 - In de Verenigde Sjtate geit ein bureau veur Milieubesjerming van sjtart.
• 1971 - De Verenigde Arabische Emirate waere gevormp.
• 1975 - In Laos wirt de repebliek oetgerope.
• 1975 - Treinkaping biej Wijster.
• 1982 - Barney Clark, eine 61-jaorige tandarts, krit es eësjte miensj ter waereld ein permanènt kunshart. De operatie wirt oetgeveurd aan de University of Utah. Clark zal nog 112 daag in laeve blieve.
• 1988 - Benazir Bhutto wirt minister-president van Pakistan. Ze is de eësjte vrouwelike regeringsleijer in ein door de islam gedomineerd landj.
• 1990 - Ein coalitie ónger leijing van bóndskanseleer Helmut Kohl wint de eësjte verkezinge in 't herenigde Duutsjlandj. In 1932 ware veur de lètste keër vriej verkezinge gehawwe in gans Duutsjlandj, dat doe euverigens groater waas es in 1990.
• 1993 - Drugsbaron Pablo Escobar wirt doadgesjaote in Medellín (Colombia).
• 1993 - In Zuid-Afrika wirt ein eindj gemaak aan de bantoestans.
• 1993 - NASA lanceert de Spaceshuttle Endeavour. De astronaute aan baord mótte ein optische fout aan de Hubbletelescoop hersjtèlle.
• 1995 - Lancering van SOHO, 't eësjte zónne-observatorium in de ruumde, boete de sjtoarende aardse dampkrink.
• 1997 - Oprichting van 't Aartsbisdóm Vaduz in Liechtensjtein, aafgesjplits van 't Zjwitserse Bisdóm Chur.
• 1999 - 't Verenigd Keuninkriek dreug poletieke mach in Noord-Ierlandj euver aan 't Noord-Ierse parlemènt.
• 1999 - De Belsj Gerard Mortier wirt es intendant van de Salzburger Festspiele opgevolg door de Duutsjer Peter Ruzicka.
• 1999 - In 't Britse weitesjapsblaad Nature wirt ein rapport van 22 óngerzeukersj gepubliceerd die 't miensjelike chromosoom 22 höbbe kènne óntciefere.
• 2001 - Enron vreug de Chapter 11-sjtatus aan waeges ein dreigend bankroet naodat Dynegy ein bod van 8,4 miljard dollar haet ingetrokke. Dit is 't groatste bankroet in de Verenigde Sjtate in 2003 en haet groate gevolge, zelfs politiek.
• 2002 - Frankriek en 't Verenigd Keuninkriek sjlete ein euvereinkóms euver sjleting van 't asielzeukerscentrum Sangatte biej de ingank van de Kanaaltunnel.
• 2005 - In Europa wirt de nuje sjpelcomputer van Microsoft oetgebrach, de Xbox 360. Waeges beperkte veurraoje en ein groate vraog, kènt neet jedere potentiële kouper waere veurzeen van 't apparaat.
• 2006 - In Japan wirt de nuje sjpelcomputer van Nintendo oetgebrach, de Nintendo Wii. Net es biej de Europese release van de Xbox 360, ein jaor eërder, sjtaon väöl luuj in de riej óm deze sjpelcomputer te koupe en zint de veurraoje beperk. * 2009 - Geplande äöpening van de wolkekrabber Burj Dubai in de Verenigde Arabische Emirate. 't Burj Dubai is mèt 818 maeter 't hoagste geboew ter waereld. Deze datum is neet gehaold door de economische crisis die eindj 2008 begoosj.

Gebore

Peter II van Brazilië,

Jan Pieter Minckeleers,
gebaore 2 december 1748.

• 1083 - Anna Komnene, awtste dochter van de Byzantijnse keizer Alexios I Komnenos (gesjtorve 1153)
• 1678 - Nicolaas Cruquius (Nicolaas Kruik), Nederlandse watersjtaatkundig ingenieur (gesjtorve 1754)
• 1748 - Jan Pieter Minckeleers, Nederlandse oetvènjer (gesjtorve 1824)
• 1750 - Gilles-Lambert Godecharle, Belzje beeldhouwer (gesjtorve 1835)
• 1760 - John Breckinridge, Amerikaanse politicus (gesjtorve)
• 1825 - Peter II van Brazilië, keizer van Brazilië (gesjtorve 1891)
• 1859 - Georges Seurat, Franse sjilder (gesjtorve 1891)
• 1882 - Jan Boon, Nederlandse kunstenaer (gesjtorve 1975)
• 1885 - George Richards Minot, Amerikaans medicus
• 1891 - Otto Dix, Duutsje sjilder (gesjtorve 1969)
• 1895 - Klaas Voskuil, Nederlandse journalist (gesjtorve 1975)
• 1899 - John Barbirolli, Britse dirigent (gesjtorve 1970)
• 1901 - Staf Nees, Belzje beiaardeer, componist en organist
• 1906 - Jean Daninos, Franse autoconstructeur (gesjtorve 2001)
• 1906 - Peter Carl Goldmark, Hongaars-Amerikaanse oetvènjer (gesjtorve 1977)
• 1911 - Boris Kowadlo, Nederlandse verzètssjtriejer (gesjtorve 1959)
• 1914 - Ray Walston, Amerikaanse acteur (gesjtorve 2001)
• 1919 - Pierre Toebente, Belzje beeldhouwer en kunssjilder (gesjtorve 1997)
• 1923 - Maria Callas, Amerikaanse operazangeres (gesjtorve 1977)
• 1923 - Aleksandr Jakovlev, Russisch politicus (gesjtorve 2005)
• 1924 - Alexander Haig, Amerikaanse militair en politicus (gesjtorve 2010)
• 1926 - Willem van der Poel, Nederlandse natuurkundige en informaticus
• 1942 - Frans Wiertz, Nederlandse bisjop van Remunj
• 1944 - Ibrahim Rugova, Kosovaars-Albanees politicus (gesjtorve 2006)
• 1944 - Botho Strauß, Duutsje sjriever
• 1946 - Gianni Versace, Italiaans modeóntwerper (gesjtorve 1997)
• 1948 - Antonín Panenka, Tsjecho-Slowaakse voetballer
• 1954 - Huub Stapel, Nederlandse acteur
• 1973 - Monica Seles, Joegoslavisch-Amerikaanse tennisster
• 1973 - Jan Ullrich, Duutsje fitserenner
• 1981 - Britney Spears, Amerikaanse zangeres

Gesjtorve

Gerardus Mercator,
gesjtorve op 2 december 1594.

Markies de Sade,
gesjtorve op 2 december 1814.

• 1381 - Jan van Ruusbroec (88), Belzje MiddelNederlandse sjriever
• 1463 - Albrecht VI van Oasteriekse (45), aartshertog van Oasteriek
• 1547 - Hernán Cortés (62), Sjpaanse veroveraer
• 1552 - Franciscus Xaverius (46), Sjpaanse missionaris
• 1560 - Georg Sabinus (52), Duutsje geleërde
• 1594 - Gerardus Mercator (82), Vlaamse cartograaf
• 1694 - Pierre Paul Puget (74), Frans beeldhouwer, architect, sjilder en ingenieur
• 1810 - Philipp Otto Runge (33), Duutsje kunssjilder
• 1814 - Markies de Sade (74), Franse sjriever
• 1828 - Simon Paap (39), Nederlandse dwerg
• 1859 - John Brown (59), Amerikaanse militant taengesjtander sjlaverniej
• 1929 - Albert Droesbeke (33), Belzje kunssjilder
• 1931 - Vincent d'Indy (80), Frans componist en muziektheoreticus
• 1979 - Jan Pijnenburg (73), Nederlandse fitserenner
• 1982 - Marty Feldman (49), Britse kemiek
• 1985 - Philip Larkin (63), Èngelsje dichter, prozasjriever en jazzcriticus
• 1986 - Desi Arnaz (69), Cubaans-Amerikaanse acteur, muzikant, bandleijer
• 1990 - Aaron Copland (90), Amerikaanse componist
• 1993 - Pablo Escobar (44), Colombiaanse drugsbaron
• 2004 - Kevin Coyne (60), Britse zenger, sjriever, sjilder
• 2004 - Anton Kersjes (81), Nederlandse dirigent
• 2005 - Fred Benavente (79), Nederlandse acteur en tekssjriever
• 2006 - Mariska Veres (59), Nederlandse zangeres

Viering/herdènking

• Nationale feësdaag van Laos
• Nationale feësdaag van de Verenigde Arabische Emirate
• Internationale daag van de aafsjaffing van de sjlaverniej (Verenigde Naties)
• Roams-katholieke kalender:
  • Zalige Jan van Ruusbroec († 1381), Groatmeister v.d. Nederlandstalige mystiek
  • Heilige Bibiana († 367)
  • Heilige Aurelia van Roame († c. 260)