Kölsj

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Nuts. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Kölsj is 't dialek va Kölle. 't Liek einegszins op de Limburgse dialekte: 't behuurt tot de Ripuarische dialekgroop, wie ouch 't Kèrkraods.

Woorden

Hoegduutsj	Kölsch	Limburgs
schieben/ziehen	däue/trecke	duje/trèkke
etwas	jet	get
Eisbein	Hämsche	sjeenkske, sjinkske
Kind, Kinder	Panz, Pänz	kindj, kinger
Tante, Onkel	Uhm, Ühm	tant(e), nónk(e)
(sterbens-)krank aussehen	beripscht ußsinn	sjrevenskraank, sjterveskrank oetzeen
nackt	bläck	naksj, naaksj, bloat
Oberbett	Plümo	dèkbèd
oder	ov	of
Ossi	Pimmock	(Oost-Duutsjer ?), Oas-Duutsjer
Zwiebel	Ölsch, Öllisch	un
reden	kalle, schwade	kalle. zjwetse
Schmutz, Streit	Knies	onnuts, ruzie, ruzing, sjtried
schon, bereits	ald	al
schon, (ein)mal	enz	ins
Spatz bzw. Fliege	Mösch	mösj en vleeg
verrückt	jeck	gek
Wahlkölner	Immi	Immigrant naar Kölle
Dachstuhl, Dachboden, Dachbereich	Läuf, Läuv	zolder, zölder

Väöl weurd weure oet oersjpronkelike omsjrievinge gebaore:

Akkordeon	Quetschebüggel	kwitsjbuul, kwetsjbuul,trèkzak
Bett	Lappekeß	bèd
Geizhals	Knießbüggel, Knießkopp	näöje, nèje

Andere Vokabeln sind aus mittlerweile wenig gebräuchlichen oder anders belegten Synonymen entstanden:

Tür	Pooz	duur, deur
Schmerz	Ping	pien
weg	fott	voet

Weer anger wuurd ontsjtaon oet de algemein omgangstaol:

Auto	Kess	wage
Wohnung	Bud	boet

't oze vader op Kölsj

Dees ies 'n moderne kölsje versie van 't oze vader, van de poet Jean Jenniches (1894-1979)

Vatterunser

Leeve Herrjott, hellich ess Dinge Name.
Vum Himmel us rejeers Do et janze Weltall
noh Dingem Welle.
Wie ne Vatter sorgs Do för de Minschheit,
die he op de Äd Di Rich erwaden deit.
Vill Nut es en der Welt, döm bedde mer:
maach doch, dat keine Minsch mieh muss
Hunger ligge.
Nemm vun uns alle Sündeschold,
domet och jederein ess jnädich de eije
Schöldner.
Helf Do uns, dat meer alle Versökunge
widderstonn,
un halt alles vun uns fähn, wat unsem
iwije Heil schade künnt.

Amen.

Brónne

  Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle