1605: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K robot Erbij: vi:1605 |
sjtumpke weg |
||
Tekslien 1: | Tekslien 1: | ||
<center> [[1602]] - [[1603]] - [[1604]] - '''[[1605]]''' - [[1606]] - [[1607]] - [[1608]] </center> |
|||
{{sjtumpke}} |
|||
[[Plaetje:Cervantesmonument.jpg|thumb|rechts|150px|Cervantes monumènt]] |
|||
==Gebäörtenisse== |
== Gebäörtenisse == |
||
* [[1 april]] - [[Paus Leo XI|Alessandro Ottaviano de' Medici]] volg [[Paus Clemens VIII]] op. |
|||
* [[13 april]] - In [[Ruslandj]] begint de [[Tied der Troebele]] mèt 't sjterve van [[Tsaar]] [[Boris Godoenov]]. |
|||
* [[16 mei]] - [[Paus Paulus V]] (Camillo Borghese) volg Paus Leo XI op. |
|||
* [[11 juni]] - Moskou wirt veraoverd door de [[Valse Dimitri I]], dae mèt sjteun van de Poolse keuning [[Sigismund III Wasa]] de kathelieke kirk wilt insjtèlle. |
|||
* [[25 juli]] - In [['s Heerenberg]] wirt [[Mechteld ten Ham]] waeges [[Opvattinge euver hekse en hekserie in Europa|hekserie]] in 't aopebaar verbrend. |
|||
* [[9 augustus]] - Biej 't [[Belègk van Oldenzaal (1605)|Belègk van Oldenzaal]] wirt de sjtad, door mer 500 soldaoten verdedigd, door ein Sjpaanse euvermach ónger leijing van Spinola ingenómme. |
|||
* [[18 augustus]] - Spinola [[Belègk van Linge (1605)|nump Linge]] in. |
|||
* [[23 augustus]] - Eësjte aanvalle op Bergen op Zoom door [[Du Terrail]]. De sjtad sjleit de aanval aaf. |
|||
* [[21 september]] - Tweëde aanval op Bergen op Zoom. Du Terrail vilt de sjtad veur de tweëde keër tevergaefs aan, hae verlus hiebiej meë es hónderd man. |
|||
* [[9 oktober]] - [[Sjlaag biej Mülheim (1605)|Sjlaag biej Mülheim]] tösje [[Maurits van Oranje]] en [[Ambrosio Spinola]]. Door ein kriegslis van Spinola trèk de winnende Maurits zich truk. |
|||
* [[28 oktober]] - Spinola nump Wachtendonk in biej 't [[Belègk van Wachtendonk (1605)|Belègk van Wachtendonk]]. |
|||
* [[3 november]] - Prins Salim volg ziene euverleje vader [[Akbar de Groate]] op es vors van 't [[Mogoelriek]]. Hae geit regere es [[Nuruddin Salim Jahangir|Jahangir]]. |
|||
* [[5 november]] - [[Bösjkroetverraod]] ("Gunpowder Plot") in Londe (Èngelandj), ein poging tot sjtaatsgreep van óngerdrökte kathelieke o.l.v. [[Guy Fawkes]]. |
|||
* [[8 november]] - [[Belaegering van kesjteël Krakau (1605)|Belaegering van kesjteël Krakau]] door laegers van [[Ambrosio Spinola]]. |
|||
;zónger datum |
|||
==Gebore== |
|||
* Keuning [[Christiaan IV van Denemarke]] lègk eine claim op [[Greunlandj]]. |
|||
== |
== Gebaore == |
||
* [[8 april]] - [[Filips IV van Sjpanje]], keuning van [[Sjpanje]] van [[1621]] pes [[1665]] (gesjtórve [[1665]]) |
|||
* [[18 april]] (geduip) - [[Giacomo Carissimi]], Italiaanse componis (gesjtórve [[1674]]) |
|||
* [[19 oktober]] - [[Thomas Browne]], Èngelsje arts en sjriever |
|||
;exacte datum ónbekènd |
|||
⚫ | |||
* [[Louys Trip]], hanjelaer in iezer, waopes en munitie, en ein van de opdrachgaeversj veur de boew van 't [[Trippehoes]] (gesjtórve [[1684]]) |
|||
== Gesjtórve == |
|||
[[Plaetje:Boris Godunov.jpg|thumb|rechts|150px| De Russische tsaar Boris Godoenov, gesjtórve in 1605]] |
|||
* [[3 miert|3 mieërt]] - [[Paus Clemens VIII]] (69), gebaore es ''Ippolito Aldobrandini'' ([[paus]] van 1592 pes 1605) |
|||
* [[17 miert|17 mieërt]] – [[Pieter Bast]] (ca. 35), Nederlandjse teikenaer, koperbewirker en cartograaf |
|||
* [[6 april]] - [[John Stow]] (ca. 80), Britse historicus |
|||
* [[13 april]] - [[Boris Godoenov]] (54), Russische Tsaar |
|||
* [[27 april]] - [[Paus Leo XI]] (69), gebaore es ''Alessandro de' Medici'', [[paus]] in 1605 |
|||
* [[24 september]] - [[Manoel Mendes]] (58 ?), Portugese componis |
|||
⚫ | |||
== Meziek == |
|||
* Oetgaaf van ''Gradualia I '' van [[William Byrd]] |
|||
* Publicatie van 't ''Viefde Book Madrigalen'' van [[Claudio Monteverdi]] |
|||
== Literatuur == |
|||
* [[Miguel de Cervantes|Miguel de Cervantes Saavedra]] (1547-1616), Sjpaanse roman- en teneëlsjriever, geuf zien book [[Don Quichot|Don Quichot van la Mancha]] oet. |
|||
{{Commonscat|1605}} |
|||
[[Categorie:Zeventiende iew]] |
[[Categorie:Zeventiende iew]] |
Versie op 10 dec 2010 00:55
Gebäörtenisse
- 1 april - Alessandro Ottaviano de' Medici volg Paus Clemens VIII op.
- 13 april - In Ruslandj begint de Tied der Troebele mèt 't sjterve van Tsaar Boris Godoenov.
- 16 mei - Paus Paulus V (Camillo Borghese) volg Paus Leo XI op.
- 11 juni - Moskou wirt veraoverd door de Valse Dimitri I, dae mèt sjteun van de Poolse keuning Sigismund III Wasa de kathelieke kirk wilt insjtèlle.
- 25 juli - In 's Heerenberg wirt Mechteld ten Ham waeges hekserie in 't aopebaar verbrend.
- 9 augustus - Biej 't Belègk van Oldenzaal wirt de sjtad, door mer 500 soldaoten verdedigd, door ein Sjpaanse euvermach ónger leijing van Spinola ingenómme.
- 18 augustus - Spinola nump Linge in.
- 23 augustus - Eësjte aanvalle op Bergen op Zoom door Du Terrail. De sjtad sjleit de aanval aaf.
- 21 september - Tweëde aanval op Bergen op Zoom. Du Terrail vilt de sjtad veur de tweëde keër tevergaefs aan, hae verlus hiebiej meë es hónderd man.
- 9 oktober - Sjlaag biej Mülheim tösje Maurits van Oranje en Ambrosio Spinola. Door ein kriegslis van Spinola trèk de winnende Maurits zich truk.
- 28 oktober - Spinola nump Wachtendonk in biej 't Belègk van Wachtendonk.
- 3 november - Prins Salim volg ziene euverleje vader Akbar de Groate op es vors van 't Mogoelriek. Hae geit regere es Jahangir.
- 5 november - Bösjkroetverraod ("Gunpowder Plot") in Londe (Èngelandj), ein poging tot sjtaatsgreep van óngerdrökte kathelieke o.l.v. Guy Fawkes.
- 8 november - Belaegering van kesjteël Krakau door laegers van Ambrosio Spinola.
- zónger datum
- Keuning Christiaan IV van Denemarke lègk eine claim op Greunlandj.
Gebaore
- 8 april - Filips IV van Sjpanje, keuning van Sjpanje van 1621 pes 1665 (gesjtórve 1665)
- 18 april (geduip) - Giacomo Carissimi, Italiaanse componis (gesjtórve 1674)
- 19 oktober - Thomas Browne, Èngelsje arts en sjriever
- exacte datum ónbekènd
- Louys Trip, hanjelaer in iezer, waopes en munitie, en ein van de opdrachgaeversj veur de boew van 't Trippehoes (gesjtórve 1684)
Gesjtórve
- 3 mieërt - Paus Clemens VIII (69), gebaore es Ippolito Aldobrandini (paus van 1592 pes 1605)
- 17 mieërt – Pieter Bast (ca. 35), Nederlandjse teikenaer, koperbewirker en cartograaf
- 6 april - John Stow (ca. 80), Britse historicus
- 13 april - Boris Godoenov (54), Russische Tsaar
- 27 april - Paus Leo XI (69), gebaore es Alessandro de' Medici, paus in 1605
- 24 september - Manoel Mendes (58 ?), Portugese componis
- 15 oktober - Akbar de Groate (63), keizer euver 't Mogoelriek
Meziek
- Oetgaaf van Gradualia I van William Byrd
- Publicatie van 't Viefde Book Madrigalen van Claudio Monteverdi
Literatuur
- Miguel de Cervantes Saavedra (1547-1616), Sjpaanse roman- en teneëlsjriever, geuf zien book Don Quichot van la Mancha oet.