Grammair: Versjèl tösje versies
typo |
K gramm., sjp. en typo's |
||
| Tekslien 1: | Tekslien 1: | ||
{{dialek|mestreechs}} |
{{dialek|mestreechs}} |
||
'''Grammatica''', '''grammaire''' of '''grammair''' (vaan 't [[Grieks]]e γράμματον, "letter") is 't |
'''Grammatica''', '''grammaire''' of '''grammair''' (vaan 't [[Grieks]]e γράμματον, "letter") is 't theoretisch oonderdeil vaan de [[taalweitesjap|taolkunde]] wat alles wat rechstreeks op de systematiek vaan 'n [[taal|taol]] betrekking heet besjrief en besjtudeet. |
||
'n Sjriftelek wirk wat dees systematiek vaan 'n taal |
'n Sjriftelek wirk wat dees systematiek vaan 'n taal besjrief weurt ouch waal 'n grammatica geneump. Behauve bie de sjtudie van "natuurlike taole" weure de terme grammair, [[syntaxis]] en [[semantiek]] ouch gebroek veur [[formele taol|formeel taole]] en [[computertaol|computertaole]]. Om de grammatica vaan 'n taol (natuurleke taol of computertaol) formeel te besjrieve zien [[metataol|metataole]] oontwikkeld. |
||
De grammatica vèlt globaal in twie deile |
De grammatica vèlt globaal in twie deile oetrein: de [[morfologie]] en de [[syntaxis]]. De morfologie heet betrekking op de vörmlièr vaan afzonderleke wäörd en op [[morfeem|morfeme]]. De [[fonologie]] is eigelek 'n combinatie vaan de [[fonetiek]] en de grammatica, mer weurt meistal es 'n op zichzelf staonde discipline binne de taolkunde gezeen. De syntaxis heet alleriers betrekking op de opdeiling (ontleding) vaan zinne in [[zinsdeil]]e, sjuus wie 't [[Subjek (taol)|oonderwerp]], [[direk objek|direk]] en [[indirek objek|indirek]] [[objek (taalkunde)|objek]] en de [[bepaoling]]. |
||
De ontleding vaan zinne weurt wijers oonderverdeild in ''taolkundige'' en ''redekundige'' ontleding. In de taolkundige ontleding weurt veural gekeke naor de [[woordsoort]] boe-tot |
De ontleding vaan zinne weurt wijers oonderverdeild in ''taolkundige'' en ''redekundige'' ontleding. In de taolkundige ontleding weurt veural gekeke naor de [[woordsoort]] boe-tot individueel wäörd behure (sjuus wie [[verb]] of [[substantief]]). In de redekundige ontleding kiek me naor de funktie vaan ganse zinsdeile binne de zin. |
||
== Zuug ouch == |
== Zuug ouch == |
||
*[[Limburgse grammair]] |
*[[Limburgse grammair]] |
||
Versie op 31 okt 2009 13:03
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Grammatica, grammaire of grammair (vaan 't Griekse γράμματον, "letter") is 't theoretisch oonderdeil vaan de taolkunde wat alles wat rechstreeks op de systematiek vaan 'n taol betrekking heet besjrief en besjtudeet.
'n Sjriftelek wirk wat dees systematiek vaan 'n taal besjrief weurt ouch waal 'n grammatica geneump. Behauve bie de sjtudie van "natuurlike taole" weure de terme grammair, syntaxis en semantiek ouch gebroek veur formeel taole en computertaole. Om de grammatica vaan 'n taol (natuurleke taol of computertaol) formeel te besjrieve zien metataole oontwikkeld.
De grammatica vèlt globaal in twie deile oetrein: de morfologie en de syntaxis. De morfologie heet betrekking op de vörmlièr vaan afzonderleke wäörd en op morfeme. De fonologie is eigelek 'n combinatie vaan de fonetiek en de grammatica, mer weurt meistal es 'n op zichzelf staonde discipline binne de taolkunde gezeen. De syntaxis heet alleriers betrekking op de opdeiling (ontleding) vaan zinne in zinsdeile, sjuus wie 't oonderwerp, direk en indirek objek en de bepaoling.
De ontleding vaan zinne weurt wijers oonderverdeild in taolkundige en redekundige ontleding. In de taolkundige ontleding weurt veural gekeke naor de woordsoort boe-tot individueel wäörd behure (sjuus wie verb of substantief). In de redekundige ontleding kiek me naor de funktie vaan ganse zinsdeile binne de zin.