Algerije

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Algerije
Waope van Algerije
Basisgegaevens
Officieel taal	Arabisch
Huidsjtad	Algiers
Sjtaotsvörm	Rippebliek
Sjtaotshoof	Abdelaziz Bouteflika (sins 1999)
premier	Ahmed Ouyahia
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	2.381.741 km² -%
Inwoeners – Deechde:	33.769.669 (2008) 14/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Algerijnsen dinar (DZD)
Tiedzaone	UTC +1
Nationale fiesdaag	1 november
Vouksleed	Kassaman
Web | Code | Tel.	.dz | DZA | +213

Algerije (officieel الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية) is e land in Noord-Afrika mèt 'n Arabisch-islamitische cultuur. Nao oppervlak is 't 't twiede groetste land vaan Afrika (nao Soedaan). Algerije grens aon Marokko, de Westeleke Sahara, Mauretanië, Mali, Niger, Libië en Tunesië. Ten noorde ligk 't aon de Middellandse Zie. Hoofstad is Algiers, aander stei zien Oran, Annaba, Biskra en Bechar. 't Noorde vaan 't land heet in Middellandse-zieklimaat; 't zuie, aofgesjeie door de Barbarijse Hoegvlakde, is ein groete weusde, mèt gans in 't zuie 't Ahaggar-massief.

Bestuurleke indeiling

Algerije is in 48 provincies opgedeild.

Demografie

De bevolking vaan de kösstreke is veur e good deil Arabisch of gearabiseerd; ze sprik 't Magribijns dialek. Zoe gaw me in 't binneland kump trif me echte Berbers en Berbertaole aon, zoe weurt 't druug zuidelek deil oetsletend door Toeareg bewoend. 't Standaardarabisch is de officieel taol, ouch 't Berbers is erkind. 't Frans heet gein officieel status meh weurt nog hiel väöl gebruuk es cultuurtaol.

Historie

Algerieë

Algerije weurt werkelek sins minsehäögenis door Berbers bewoend; archeologische voonste die Berber-aonwezegheid indikere goon trök tot 10.000 v.Chr.. Roond 100 v.Chr. begóste de Feniciërs de kös vaan Algerije te kolonisere; dees kolonies kaome oonder de mach vaan Carthago. Oonderwijl stiechde de Berbers e paar keuninkrieke, woe-oonder Numidië; roond 200 v.Chr. evels woort de ganse kös door de Roemeine vereuverd. Nao de val vaan 't Wesroemeins Riek vele de Vandale binne, die al snel door de Oosroemeinse keizer Justinianus de Groete verdreve woorte. Oetindelek kaome in de achste iew de Arabiere aon, die tenauwernoed de Berbers kóste vereuvere. De Berbers naome wel massaol d'n islam aon, meh verklaorde ziech metein weer oonaofhenkelek vaan 't kalifaat; de koumende iewe zouwe ze in 't binneland oppermechteg blieve. Dat bleef ouch zoe wie begin zeventiende iew de kös vaan Algerije door de Osmaanse Törke vereuverd woort. Wel perbeerde de Törke ummer wijer 't land in te dringe, meh de innerleke zwakegheid vaan 't Törks Riek zelf verhinderde dat. In de negentiende iew lökden 't de Franse evels wel veur al 't berbergebeed te vereuvere. Toch doorden 't nog 75 jaor tot gaans Algerije in Franse hen waor: 't begós mèt de vereuvering vaan Algiers in 1830 en indegde pas in de jaore nul vaan de twintegste iew. 'n Bekinde episode in de vereuveringsoorlog is 't belag vaan Masagran.

't Beleid vaan de Franse wèkde zoewel oonder de Arabsiche es oonder de Berberbevolking väöl verzèt. De Europeane en Joede hadde volledege börgerrechte dewijl de moslimbevolking boete de wèt geplaots woort. Ouch verveel 't oonderwies, wat teveure in 't Arabisch noorde floreerde, tot e lieg niveau. In 1954 begós 't Nationaal Bevrijdingsfront 'n guerilla tege 't Frans bestuur. Bij de val vaan de Veerde Franse Rippebliek leet 't land zien kolonië los; in 1962 woort de oonaofhenkelekheid vaan krach. Dit had 'nen enormen exodus vaan blaanke en Fransgezinde Algerijne tot gevolg. In 1965 greep minister vaan defensie Houari Boumédiènne de mach, heer vörmde 'n dictatuur op socialistische groondslaog. In 1991 sjreef zien partij veur 't iers in jaore vrij verkezinge oet. Wie die door 't Islamitisch Heilsfrónt (FIS), 'n fundamentalistische partij, gewónne woorte verklaorde de regering ze oongeldeg. Dit leide tot 'ne börgeroorlog tösse de regering en 't FIS, die de steun vaan e good deil vaan de bevolking hadde. Wie 't FIS evels op groete sjaol begós de bevolking te terrorisere sloog de stumming oonder de bevolking um. De lèste jaore kaom 't land tot rös: de vrei woort geslote en väöl vaan de oorlogscriminele kraoge amnestie.