Norbiks: Versjèl tösje versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
aanv
Tekslien 1: Tekslien 1:
{{Dialek|Norbiks}}
{{Dialek|Norbiks}}
't '''Norbiks''' is 't [[Limburgs]] dialect gesproke in [[Norbik]].
't '''Norbiks''' is 't [[Limburgs]] dialect dat gekald wert in [[Norbik]]. 't Norbiks is zjuus wie väöl aander Limburgse dialekte 'n [[toeëntaal]]. Kiek: [[Toeëntaal (Norbiks)]].


== Kènmaerke ==
== Kènmaerke ==
Tekslien 15: Tekslien 15:
* Andersj es in de mètste Limburgse dialekte blijf de ''-t'' in alle gevalle stoon (m.a.w. gein [[t-deletie]]). Ouch opvallend zien de väöl verkortinge van oorsprunkelèk lang vocale (''Noorbeek'' > ''Norbik''). Dao stjèèt taegenuvver dat de ''i'' veur 'n ''n'' verlengkt wert tot ''ee'': ''keend'', ''seent''.
* Andersj es in de mètste Limburgse dialekte blijf de ''-t'' in alle gevalle stoon (m.a.w. gein [[t-deletie]]). Ouch opvallend zien de väöl verkortinge van oorsprunkelèk lang vocale (''Noorbeek'' > ''Norbik''). Dao stjèèt taegenuvver dat de ''i'' veur 'n ''n'' verlengkt wert tot ''ee'': ''keend'', ''seent''.
* Mieërvoudsvörming mèt behulp van d'r umlaut: bv. boom-beum; baank-baenk.
* Mieërvoudsvörming mèt behulp van d'r umlaut: bv. boom-beum; baank-baenk.
* Mieërvoudsvörming mèt behulp van verendering in toeën: bv. been-been; daag-daag.
* Mieërvoudsvörming mèt behulp van verendering in toeën: bv. bèèn (sjlèèptoeën, been) - bèèn (sjtoeëttoeën, benen).
* Toeënverendering haat betekenisoondersjèjjende waeërd: bv. haos-haos; knèè-knèè
* Toeënverendering haat betekenisoondersjèjjende waeërd: bv. haos (hals) - haos (kous).

== Historie ==
== Historie ==
D'r is nog neet väöl uvver 't dialekt va Norbik gesjraeve mae 'n umvangrieke sjtudie oet de jaore daartèg bevestègt de waarnumming dat de taal groeëte verenderinge haat dörgemakd. In de daartèger jaore zach me bv. loojt ipv loch; aajt ipv ach; zaajt ipv zach.
D'r is nog neet väöl uvver 't dialekt va Norbik gesjraeve mae 'n umvangrieke sjtudie oet de jaore daartèg bevestègt de waarnumming dat de taal groeëte verenderinge haat dörgemakd. In de daartèger jaore zach me bv. loojt ipv loch; aajt ipv ach; zaajt ipv zach.

Versie op 17 sep 2008 09:18

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


't Norbiks is 't Limburgs dialect dat gekald wert in Norbik. 't Norbiks is zjuus wie väöl aander Limburgse dialekte 'n toeëntaal. Kiek: Toeëntaal (Norbiks).

Kènmaerke

Ripuarismes

Wie alle dialekte in 't Mergelland ligk 't Norbiks in de euvergangszaone van 't Limburgs nao 't Ripuarisch, en ooch al is 't aontal ripuarismes beperkt, toch valle dudelik de volgende vas te stèlle:

  • Norbik is èè van de westelikste dörper oeë 't lidwoord d'r veur mannelèke wäörd väörkump. Te weste vaan Norbik is dat de of d'n.
  • Norbik liegkt zjuus t'n ooste van de isoglos tösje bein en boum einerzijs en been en boom anderzijs. In Norbik kleenke die lètste twie vörme. Dees lijn löpt va Norbik deur bies aon De Boesj (Koningsbosch).

Neet-ripuarismes

Norbik liegkt evvel wer zjuus t'n wèste van de -lik/-lich-lijn; me zaet hie natuurlèk, neet natuurlèch. In Sjlennich, e dörp wiejer nao 't ooste, is dat waal te hure (dit is ooch in d'r naam te zieë).

Aander kènmaerke

  • Andersj es in de mètste Limburgse dialekte blijf de -t in alle gevalle stoon (m.a.w. gein t-deletie). Ouch opvallend zien de väöl verkortinge van oorsprunkelèk lang vocale (Noorbeek > Norbik). Dao stjèèt taegenuvver dat de i veur 'n n verlengkt wert tot ee: keend, seent.
  • Mieërvoudsvörming mèt behulp van d'r umlaut: bv. boom-beum; baank-baenk.
  • Mieërvoudsvörming mèt behulp van verendering in toeën: bv. bèèn (sjlèèptoeën, been) - bèèn (sjtoeëttoeën, benen).
  • Toeënverendering haat betekenisoondersjèjjende waeërd: bv. haos (hals) - haos (kous).

Historie

D'r is nog neet väöl uvver 't dialekt va Norbik gesjraeve mae 'n umvangrieke sjtudie oet de jaore daartèg bevestègt de waarnumming dat de taal groeëte verenderinge haat dörgemakd. In de daartèger jaore zach me bv. loojt ipv loch; aajt ipv ach; zaajt ipv zach.

Aod-Norbikse wäöerd

  • de paveij - d'r sjtoep
  • de sjoebkar/de sjtoetskar - d'r kruiwage (ooch figuurlek)
  • d'r somo - d'r zalm
  • de moele - de mósjele
  • de gozètte - 't gebak
  • d'r plats - 't gebak
  • d'r vlaam - d'r vlaai
  • de sjlaat - de sjlaaj
  • de boelètte - de gehaktballe
  • de crevètte - de garnale
  • d'r prat/maoj - modder
  • de sjoor - de buuj
  • zieëne - zieje
  • zaene - zaeëgene
  • baene - baeje
  • d'r baoën - de brón
  • d'r heujstel - baove de sjtel oeë me 't huj bewaarde
  • 't mèlkes - 't mèlkhoes
  • 't wèrkes - 't werkhoes
  • d'r meestem - d'r meesthoop
  • d'r koeër - de binneplaatsj
  • de ziej - de vergiet
  • gats - bedórve sjpek is gats
  • d'r sjlaag - 't luik
  • d'r oethoot - de lente
  • d'r knaeët - de knecht
  • de maat - de meid
  • d'r sjnieder - de kleermaker
  • de nie-aersj - de naaister
  • de kaoëk - de kokkin
  • klowwe - sjtaele
  • kroompiere - erpele
  • 'ne pèkè - e dröpke
  • leute - (de aerte/bónne oet de leut doeë)
  • kaore - preuve
  • käöre - aaje, sjtrele
  • tappesere - behange
  • bagere - verhuze
  • piepe - roke
  • d'r zjwaam - d'r rook
  • de essereus - de centrifuusj
  • 't sjloppelig - 't lake
  • de äöerte - de aeëtesreste
  • de zjat - de tas (kopje)
  • d'r badsj - d'r bak (stenen bak)
  • d'r baj - 't paeërd/de grens (paard/grens)
  • d'r kuusj - 't vaerke (varken)
  • de grule - de sjóttele (kopjes en schotels)
  • tówwe - sjpooje
  • pareij - 't zelfde
  • maol-koesj - miskraom
  • de hoon - de kip
  • 't veensterlaer - d'r zeem
  • d'r sjnutesplak - d'r zagkdook
  • d'r plak - hoofddoekje
  • de keusteek - de sjloop
  • de mal - de weenkeltesj
  • de sakosj - de haandtesj
  • medamme - mevrów
  • mamzel - juffrouw
  • d'r bietel - d'r hippy
  • sjnuuts - sjnoep
  • d'r sjieklèt - d'r kauwgum
  • d'r sjónsreem - d'r veter
  • sjónswiks -
  • d'r uur - d'r uijer
  • de daeme - de spenen (koe)
  • d'r tób - d'r ummer
  • d'r sjoeblómmel - d'r dweel
  • de vitrien - de etalage
  • 't huuske - de WC
  • 't huuskespapier - 't WC-papier
  • de sjas -
  • 't sjaab - de kas
  • 't sjót - de laaj
  • d'r brikae - d'r aansjtaeëker
  • paonsès - vieulkes
  • de moeër - de wórtel
  • moos - kuuël
  • sjpaoër - prij
  • vleddig - smaerig
  • aregel/tezens - fleenk,
  • óppedaod - dalek
  • 'n owwerwètse - 'ne driej öm de oeëre
  • de bakke - de wange
  • d'r baktaand - d'r kies
  • d'r taanddókter - d'r tandarts
  • d'r hoesdókter - d'r hoesarts
  • d'r veterinaer/ d'r artiest - d'r vieëarts
  • de ówsbraone - de weempers
  • hoondervel - kippevel
  • de naaslaoëker -
  • fieëber - koorts
  • de sjnoep - verkaowe
  • de sjäöts - d'r rók

Norbiks op sjrif

'n Bekaande sjriefster is Bep Mergelsberg, die oonder andere in 't blad Veldeke publiceerde, wie dat nog besjtong.

Externe link

Sjabloon:Stumpke

Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Norbiks&oldid=131029"