Limburgs in driej trepkes: Versjèl tösje versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
ZjaakN (Euverlèk | biedrages)
referenties
nüj kolom (conv. = conventie)
Tekslien 42: Tekslien 42:
|colspan=5|[[Aafbeilding:vowels_Iimb_23G.JPEG|30pix|right|oetspraokschema]]
|colspan=5|[[Aafbeilding:vowels_Iimb_23G.JPEG|30pix|right|oetspraokschema]]
|-----
|-----
|colspan=6|<br><big>'''1 open niet-geronde klinkers'''</big>
|colspan=7|<br><big>'''1 open niet-geronde klinkers'''</big>
|-----
|-----
| fon
| fon
|Boileau<br>1971
|Boileau<br>1971
|conv.
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon<br>
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon<br>
| gesjlaoëte lettergr.
| gesjlaoëte lettergr.
Tekslien 54: Tekslien 55:
| y
| y
|[[Image:Boi_uu1_.jpg|15px]]
|[[Image:Boi_uu1_.jpg|15px]]
|u
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| tuut ((punt)zak)<br>---<br>muus (muizen)<br>____________________<br>krüts (kruis)<br>---<br>ül (uil)
| tuut ((punt)zak)<br>---<br>muus (muizen)<br>____________________<br>krüts (kruis)<br>---<br>ül (uil)
Tekslien 61: Tekslien 63:
| ø
| ø
|[[Image:Boi_uu3_.jpg|15px]]<br>+<br>[[Image:Boi_eu1_.jpg|15px]]
|[[Image:Boi_uu3_.jpg|15px]]<br>+<br>[[Image:Boi_eu1_.jpg|15px]]
|ö3
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| keump (kommen)<br>---<br>sjteul (stoelen)<br>____________________<br>zus (want)<br>---<br>un (ui)
| keump (kommen)<br>---<br>sjteul (stoelen)<br>____________________<br>zus (want)<br>---<br>un (ui)
Tekslien 68: Tekslien 71:
| &#493; ???
| &#493; ???
|[[Aafbeilding:Boi_eu2_.jpg|15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_eu2_.jpg|15px]]
|ö2
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| dèùsj (tafel)<br>---<br>drèùm (droom imp.)<br>____________________<br>Gùlpe (Gulpen)<br>---<br>pùl (jong kip)
| dèùsj (tafel)<br>---<br>drèùm (droom imp.)<br>____________________<br>Gùlpe (Gulpen)<br>---<br>pùl (jong kip)
Tekslien 75: Tekslien 79:
| œ
| œ
|[[Aafbeilding:Boi_eu3_.jpg|15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_eu3_.jpg|15px]]
|ö1
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| näöj (gierig)<br>---<br>päöl (palen)<br>____________________<br>xx<br>---<br>öft (gedroogd fruit)
| näöj (gierig)<br>---<br>päöl (palen)<br>____________________<br>xx<br>---<br>öft (gedroogd fruit)
Tekslien 80: Tekslien 85:
| bäö (boe)<br>---<br>knäö (kluwen, plur)<br>____________________<br>xx<br>---<br>xx
| bäö (boe)<br>---<br>knäö (kluwen, plur)<br>____________________<br>xx<br>---<br>xx
|-----
|-----
|colspan=6|<br><big>'''2 gesloten, niet-geronde klinkers'''</big>
|colspan=7|<br><big>'''2 gesloten, niet-geronde klinkers'''</big>
|-----
|-----
| fon
| fon
| Boileau
| Boileau
|conv.
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon
| gesjlaoëte lettergr.
| gesjlaoëte lettergr.
Tekslien 91: Tekslien 97:
| i
| i
|[[Aafbeilding:Boi_i1_.jpg|15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_i1_.jpg|15px]]
|i
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| knien (konijn)<br>---<br>vies (vies)<br>____________________<br>diekk (dik)<br>---<br>bliefft (blijft, hij)
| knien (konijn)<br>---<br>vies (vies)<br>____________________<br>diekk (dik)<br>---<br>bliefft (blijft, hij)
Tekslien 98: Tekslien 105:
| &#618;, e
| &#618;, e
|[[Image:Boi_i3_.jpg |15px]]<br>+<br>[[Image:Boi_o1_.jpg |15px]]
|[[Image:Boi_i3_.jpg |15px]]<br>+<br>[[Image:Boi_o1_.jpg |15px]]
|e3
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| keend (kind)<br>---<br>reem (riem)<br>____________________<br>drissig (dertig)<br>---<br>dipde (diepte)
| keend (kind)<br>---<br>reem (riem)<br>____________________<br>drissig (dertig)<br>---<br>dipde (diepte)
Tekslien 105: Tekslien 113:
| &#553;
| &#553;
|[[Aafbeilding:Boi_e2_.jpg|15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_e2_.jpg|15px]]
|e2
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| Èèzde (NL-Eijsden)<br>---<br>wèès (wees)<br>____________________<br>hèts (hitte)<br>---<br>bèd (bed)
| Èèzde (NL-Eijsden)<br>---<br>wèès (wees)<br>____________________<br>hèts (hitte)<br>---<br>bèd (bed)
Tekslien 112: Tekslien 121:
| &#603;
| &#603;
|[[Aafbeilding:Boi_e3_.jpg |15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_e3_.jpg |15px]]
|e1
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| hael (hard)<br>---<br>gael (geel)<br>____________________<br>get (iets)<br>---<br>teng (tanden)
| hael (hard)<br>---<br>gael (geel)<br>____________________<br>get (iets)<br>---<br>teng (tanden)
Tekslien 117: Tekslien 127:
| xx<br>---<br>rae (reden)<br>____________________<br>xx<br>---<br>mae (maar)
| xx<br>---<br>rae (reden)<br>____________________<br>xx<br>---<br>mae (maar)
|-----
|-----
|colspan=6|<br><big>'''3 open geronde klinkers'''</big>
|colspan=7|<br><big>'''3 open geronde klinkers'''</big>
|-----
|-----
| fon
| fon
| Boileau
| Boileau
|conv.
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon<br>
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon<br>
| gesjlaoëte lettergr.
| gesjlaoëte lettergr.
Tekslien 128: Tekslien 139:
| u
| u
|[[Aafbeilding:Boi_oe1_.jpg |15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_oe1_.jpg |15px]]
|oe
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| moes (muis)<br>---<br>sjoer (schuur, imp.)<br>____________________<br>oett (uit)<br>---<br>voett (weg (gaan))
| moes (muis)<br>---<br>sjoer (schuur, imp.)<br>____________________<br>oett (uit)<br>---<br>voett (weg (gaan))
Tekslien 135: Tekslien 147:
| o
| o
|[[Image:Boi_oe3_.jpg |15px]]<br>+<br>[[Image:Boi_o1_.jpg |15px]]
|[[Image:Boi_oe3_.jpg |15px]]<br>+<br>[[Image:Boi_o1_.jpg |15px]]
|o3
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| Moontse (Montzen)<br>---<br>good (goed)<br>____________________<br>dóch (doe, imp.)<br>---<br>ós (onze (vr.))
| Moontse (Montzen)<br>---<br>good (goed)<br>____________________<br>dóch (doe, imp.)<br>---<br>ós (onze (vr.))
Tekslien 142: Tekslien 155:
| &#491;
| &#491;
|[[Aafbeilding:Boi_o2_.jpg |15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_o2_.jpg |15px]]
|o2
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| gòòd (goud)<br>---<br>róóm (room)<br>____________________<br>òp (op)<br>---<br>Mòrres'nt (Moresnet)
| gòòd (goud)<br>---<br>róóm (room)<br>____________________<br>òp (op)<br>---<br>Mòrres'nt (Moresnet)
Tekslien 149: Tekslien 163:
| &#596;
| &#596;
|[[Aafbeilding:Boi_o3_.jpg |15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_o3_.jpg |15px]]
|o1
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| zaot (zout)<br>---<br>traon (traan)<br>____________________<br>nog (nog)<br>---<br>kow (koude)
| zaot (zout)<br>---<br>traon (traan)<br>____________________<br>nog (nog)<br>---<br>kow (koude)
Tekslien 154: Tekslien 169:
| jao (ja)<br>---<br>dao (aldaar)<br>____________________<br>xx<br>---<br>bao (bijna)
| jao (ja)<br>---<br>dao (aldaar)<br>____________________<br>xx<br>---<br>bao (bijna)
|-----
|-----
|colspan=6|<br><big>'''4 gesloten geronde klinkers'''</big>
|colspan=7|<br><big>'''4 gesloten geronde klinkers'''</big>
|-----
|-----
| |&#623; ???
| |&#623; ???
Tekslien 160: Tekslien 175:
|colspan=6|hant v'r die?? (Belsj Limburg missjie ?) <br>bekaand in Slavische tale (Russ. byt' = zieë).
|colspan=6|hant v'r die?? (Belsj Limburg missjie ?) <br>bekaand in Slavische tale (Russ. byt' = zieë).
|-----
|-----
|colspan=6|<br><big>'''5 a'''</big>
|colspan=7|<br><big>'''5 a'''</big>
|-----
|-----
| fon
| fon
| fon
| Boileau
|conv.
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon
| SL = sleeptoon<br>ST =stoottoon
| gesjlaoëte lettergr.
| gesjlaoëte lettergr.
Tekslien 171: Tekslien 187:
| a
| a
|[[Aafbeilding:Boi_a_.jpg |15px]]
|[[Aafbeilding:Boi_a_.jpg |15px]]
|a
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| laank (SL)<br>---<br>laank (ST)<br>__________<br>köet (SL)<br>---<br>köet (ST)
| graaf (talud)<br>---<br>graaf (graf)<br>____________________<br>gasp (gesp)<br>---<br>gram (gram)
| graaf (talud)<br>---<br>graaf (graf)<br>____________________<br>gasp (gesp)<br>---<br>gram (gram)

Versie op 23 mrt 2008 11:56

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Oos-Voeres. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Vör d'r driejhook tùssje de Germaans-Romaanse taalgrens en de Benrather Laen haat Professer Boileau van de universitèèt va Lük in 1951 - 1971 de klaanke van de lokale taal bestudeerd, namelik vör 'n òppervlakte va-n driejhónderdsestig veerkaante kiellòmeter, mit sestigdoezend inwoners (1969).

E broekt dao bie en ège spelling, neet die van de IPA, 'n spelling die tèkes vraot die v'r normaal neet hant (e =it e peunt d'r- ónder, e mit e-n hökske d'r- ónder, enz.)

Dr' pròfesser laet waeëd op 't feit dat in de umgangstaal van zie gebied de e, de o en de eu mie es twèèj trappe van aoëpenhèèd hant:


äö-èù-eu - Tùssje "däör" en "zeut" sjtèèt "Tèùve"

ao-òò-oo - Tùssje "plaog" en "ploog", "gròòf'"

ae-èè-ee - Tùssje "waeg" en "vleeg", "gèèt'"


In de lies hie- ónder zunt de inzichte va-n d'r Boileau toegepast mit 'n spelling, die baeëter paast bie wat me-n ee Limburg gewend ès.

In ander tale

't Nederlans haat bv. mer èng köete e (bed) en èng lang ee, en die versjille ee klaank - zeu òch de o en de oo -en 'n lang eu hant ze dao al gaar neet.- Freule ??

Òffisyeel haat 't Duutsj al get mieë: köete e (Bett) en lang ä (Bär) / lang ee (mehr). Mae voll - bohren / Böcke - Höhle. -- Me hüet òch grob, gröbrt, met ù.

't òffisyeel Fraans kint zelfs mar jüs köete kleenkers: è, é, o, au, ... Mae me hüet (inj 't Belsj Fraans ?): "la mariée est très belle": la marjee è trè bel, mit driej trepkes.

Grens

Oeë liet de grens van ós driej trepkes nao 't noord-westen toe?

referenties

Limburgs mit 3 Trepkes
Dit ès 'n klinkeranalyse, gèè spellingssysteem

Daoväöer haat dis analyse 'n ège spellingl
1. de köete klaanke an 't ing van e waoëd, en
2. lang en köete ie, oe, uu.

Kleenkere mit naslag (-ë) kaome later nog.
oetspraokschema
oetspraokschema

1 open niet-geronde klinkers
fon Boileau
1971
conv. SL = sleeptoon
ST =stoottoon
gesjlaoëte lettergr. aoëpe lettergr. an 't ing
y u laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
tuut ((punt)zak)
---
muus (muizen)
____________________
krüts (kruis)
---
ül (uil)
ruke (ruiken)
---
sjume (schuimen)
____________________
trükke (tricks)
---
sjpüjje (spuwen)
xx
---
juu (halt paard !)
____________________
xx
---
dedjü (gotfer..)
ø
+
ö3 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
keump (kommen)
---
sjteul (stoelen)
____________________
zus (want)
---
un (ui)
keuse (konden, conj)
---
veule (voelen)
____________________
kulle (verneuken)
---
xx
xx
---
keu (koeien)
____________________
xx
---
xx
ǭ  ??? ö2 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
dèùsj (tafel)
---
drèùm (droom imp.)
____________________
Gùlpe (Gulpen)
---
pùl (jong kip)
flèùte (fluiten)
---
drèùme (dromen)
____________________
knùppel (knuppel)
---
hùjje (hooien)
nèù (neen (twijfel))
---
nèù (neen (zeker))
____________________
xx
---
jèù (vooruit paard !)
œ ö1 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
näöj (gierig)
---
päöl (palen)
____________________
xx
---
öft (gedroogd fruit)
xx
---
xx
____________________
xx
---
käöre (aaien)
bäö (boe)
---
knäö (kluwen, plur)
____________________
xx
---
xx

2 gesloten, niet-geronde klinkers
fon Boileau conv. SL = sleeptoon
ST =stoottoon
gesjlaoëte lettergr. aoëpe lettergr. an 't ing
i i laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
knien (konijn)
---
vies (vies)
____________________
diekk (dik)
---
bliefft (blijft, hij)
piepe (roken)
---
piepe (piepen)
____________________
diekke (dikke)
---
kienne (kienen)
hie (hier)
---
xx
____________________
bie (bij (iemand))
---
wie ?(hoe?)
ɪ, e
+
e3 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
keend (kind)
---
reem (riem)
____________________
drissig (dertig)
---
dipde (diepte)
pese (pissen)
---
dene (dienen)
____________________
xx
---
sjpringe(springen)
xx
---
knee (knie)
____________________
ee (in)
---
xx
ȩ e2 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
Èèzde (NL-Eijsden)
---
wèès (wees)
____________________
hèts (hitte)
---
bèd (bed)
wète (weten)
---
dèle (delen)
____________________
lètter (letter)
---
lèjje (leiden)
nèè (neen)
---
hèè ! (he !)
____________________
xx
---
büffèè (buffet)
ɛ e1 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
hael (hard)
---
gael (geel)
____________________
get (iets)
---
teng (tanden)
xx
---
gaele (kopen)
____________________
effe (effen)
---
Sjlennig (Slenaken)
xx
---
rae (reden)
____________________
xx
---
mae (maar)

3 open geronde klinkers
fon Boileau conv. SL = sleeptoon
ST =stoottoon
gesjlaoëte lettergr. aoëpe lettergr. an 't ing zz
u oe laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
moes (muis)
---
sjoer (schuur, imp.)
____________________
oett (uit)
---
voett (weg (gaan))
kroepe (kruipen)
---
sjoere (schuren)
____________________
toeppe (kaartspel)
---
doemme (duimen)
doe (jij)
---
xx
____________________
xx
---
doe (toen)
o
+
o3 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
Moontse (Montzen)
---
good (goed)
____________________
dóch (doe, imp.)
---
ós (onze (vr.))
xx
---
rope (roepen)
____________________
xx
---
wónne (wonen)
xx
---
ko (koe)
____________________
xx
---
xx
ǫ o2 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
gòòd (goud)
---
róóm (room)
____________________
òp (op)
---
Mòrres'nt (Moresnet)
ròke (roken)
---
vóge (voegen)
____________________
klòppe (kloppen)
---
òwwe (ogen)
jó (ja, twijfel)
---
hó ! (ho !)
____________________
xx
---
fòttò (foto)
ɔ o1 laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
zaot (zout)
---
traon (traan)
____________________
nog (nog)
---
kow (koude)
xx
---
raoze (kijven)
____________________
hotte (houden)
---
sjowwe (schouwen)
jao (ja)
---
dao (aldaar)
____________________
xx
---
bao (bijna)

4 gesloten geronde klinkers
ɯ ??? ___ hant v'r die?? (Belsj Limburg missjie ?)
bekaand in Slavische tale (Russ. byt' = zieë).

5 a
fon Boileau conv. SL = sleeptoon
ST =stoottoon
gesjlaoëte lettergr. aoëpe lettergr. an 't ing
a a laank (SL)
---
laank (ST)
__________
köet (SL)
---
köet (ST)
graaf (talud)
---
graaf (graf)
____________________
gasp (gesp)
---
gram (gram)
bazel (prietpraat)
---
kare (karren)
____________________
matte (matten)
---
kalle (praten)
xx
---
sja (schade)
____________________
da (dan)
---
ba (bah)