Siberië
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
██ Geografisch Siberië;
██ Historisch Siberië.
Siberië (Rössisch: Сибирь, Sibir) is de naam veur e groot gebied in Naord-Azië det veur 't grótste deil is gelaege in 't Aziatisch deil van Röslandj.
Geografie
[bewirk | brón bewèrke]- Ómvangk
Allewiel weurt de naam "Siberië" gebroek veur 't Federaal Distrik Siberië. 't Historisch en geografisch Siberië is aevel grótter en besleit 't grótste deil van 't Federaal Distrik Oeral en e deil van 't Federaal Distrik Wied Ooste (Jakoetië).
't Naorde van Kazachstan weurt ouch tót Siberië geraekend.
- Oppervlakde
Geografisch gezeen haet Siberië binne Röslandj 'n oppervlakde van 10.006.450 km², womit 't óngeveer 59% van 't totaal gróndjgebied van Röslandj besjleit en óngeveer 23% van gans Azië.
Historisch gezeen besjleit 't gebied zelfs óngeveer 75% van 't gans gróndjgebied van Röslandj en vèlt ouch 't gans Rössisch Wied Ooste dao-ónger; allewiel weurt dit aevel es 'n apaart gebied gezeen. Deiler van 't Oeralgebied t'n ooste van de kamp van de Oeralberg waere veural in wèsterse brónne ouch dök tót Siberië geraekend.
- Landjsjappe
Geografisch vèlt Siberië, same mit 't Rössisch Wied Ooste, op te deile in 'n aantal Rössisch grootlandjsjappe: 't Wès-Siberisch Leeglandj, 't Naord-Siberisch Leeglandj, 't Midde-Siberisch Berglandj, de Zuud-Siberische Berg, 't Centraal-Jakoetisch Daal, 't Oos-Siberisch Berglandj en 't Oos-Siberisch Leeglandj. Daobinne bevinje zich weer e groot aantal kleinder gebiede.
- Revere
't Gebied weurt doorsjneje door 'n aantal van de grótste revere oppe waereld: de Ob, de Jenisej en de Lena. Anger grote revere zeen ónger anger de grensreveer Amoer, de Olenjok en de Indigirka. Mit oetzunjering van de Amoer sjtruime dees allemaol nao de Naordelike Ieszee.
- Klimaat en baomgebroek
Siberië haet 'n extreem landjklimaat, mit heel sjtrang wintjers en werm zomers. Door versjillende berg in 't ooste ligke de temperature in Oos-Siberië gemiddeld get leger in de wintjer es in Wès-Siberië. De leegste temperature van 't naordelik halfróndj waere dao gemaete; ze gaon tót -70 °C. Tiedes de zomer kan de temperatuur oploupe tót meer es 30 °C. 't Versjil tösse de leegste en de hoogste temperatuur die dao is gemaete bedreug dus meer es 100 °C; det is e waereldrekaor.
't Grótste deil van Siberië besjteit oet taiga; daobaove ligk e gebied mit bóstoendra en 't naordelikste deil van Siberië besjteit oet extreem kajen toendra, wovan d'n óngergróndj permanent bevraore is (permafros). In 't zuje en zuudwèste van Siberië ligk e deil van 't Rössisch landjboewgebied.
Bevolking
[bewirk | brón bewèrke]In Siberië wone óngeveer 40 miljoen luuj, óngeveer 27% van de Rössische bevolking. Dertig sjtej höbbe 'n bevolking van meer es hóngerddoezjend luuj.