Kapel (geboew)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Kapel (van 't Latiense woord cappa = mantel) ies 'n vriesjtaond geboew of gebuuwke, woain ziech 'n altaar mèt 'n kruusbeeld of 'n beeld van 'ne heilige bevingk. Ein kapel(ke) ies 'n plek veur devotie. De bezeuker sjtiek 'n keertske aan en zaet 'n gebed es dank veur 'n verkrege guns of veur 't vinge van houp, innerleke rös, sjterkde en mood in probleemsituaties.
Waegkapel
[bewirk | brón bewèrke]
Dèks ies zoan kapel geplaats op krusinge van waeg. Dat zint de veld- of weegkapelkes, te vergelieke mèt 't eenvoudiger veldkruus of weegkruus, meh ouch gesjtiech es baeplaats veur de plaatselike bevolking. 'n Kapel kèn gewiejd zin aan 'ne heilige, ze dreug dan ouch de naam van dae heilige. De meiste kapelkes, veural te vinge in 't zuje van Limburg, zint gewiejd aan Maria. Ander heilige in minder maote zoa-es: Anna, Hubertus, Jozef, Rochus, Antonius, Heilig Hart, Gerlachus, de Heilige Familie, Sint-Jan.
Kaersjsjtal in kapel
[bewirk | brón bewèrke]Rónd de Kaersjdaag ies 't gebrukelik um in kapelkes 'ne kaersjsjtal in te riechte. 't Oarsjprónkelik heiligebeeld weurt dan meistal aafgedèk um tiedelik plaats te make veur 'ne oetgebreide kaersjgroep.
Ander kapelle
[bewirk | brón bewèrke]
- Es in 'n groate kèrk of kathedraal 'n apaarte ruumde ies gemaak mèt 'n eige altaar hèt dat ouch 'n kapel. Dees zint dèks gewiejd aan 'ne bepaalde heilige. Zuug hieveur kapel (deil van geboew). De ruumdes veur ièredeenste in hospitale, sjoale en kloastersj drage ouch de naam kapel.
- Nao de functie gekeke, besjtoon d'r duipkapelle, roazekranskapelle, graafkapelle, baevaartkapelle en boetekapelle.
- Zelfs in de óndergróndse mergelgrotte in en um Valkeberg bv. Gemeintegrot; Suubberberg; de Koepelgrot in Geulem en in Mestreech zint kapelle ingeriech. Dat gebeurde veural in de tied, dat Katholieke ièredeenste in 't geheim mooste plaatsvinge. bv. in de Franse tied rónd 1800.
