Grot
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Grot is 'n natuurlèk gevörmde oonderaardse ruimte en 'n karstversjiensel. Koolzoerhoudend water haat kalksjtèè opgelosd oeë-dör op d'r doer 'n grot oontsjtong. Dèk keumt dröppelsjtèè in 'n grot väör.
De Limburgse mergelgrotte zeunt bekaans allemaol oonnatuurleke grotte, die däör oontginning va mergel oontsjtande zeunt. Toch vint me d'r groeëtste karstgaank va Nederland in 't noordelèk gangsjtelsel van d'r Sint-Pieterbaerg, 't sjtelsel va Janssen Eggels (50 meter).
Bekaande grotte
[bewirk | brón bewèrke]- Grotte va Lorette-Rochefort op de Lomme in de Belzje provincie Name.
- Grotte va Han, op de Lesse in de buurt va Rochefort en èng van de groeëtste dröppelsjtèègrotte van Europa.
- Grotte va Remouchamps op de Rubicon.
- Grotte va Hotton op de Ourthe.
- Dinant
- Couvin
- Postojna
- Causses
- Lascaux, Centraal Massief
- Altamira, Pyreneeë
Miensjeleke bewuëning
[bewirk | brón bewèrke]
De grotte haant al ummer besjutting an luuj gegaeve. In Geulem in Zuud Limburg, aan en in d'r Geulemmerberg, lik 'n aantal grotwuëninge (mergel). Die zunt bis begin van d'r 20e ieëw in gebruuk gewaes es wuuëning vuur de blokbraekesj en woerte in de jaore 70 van d'r 20e ieëw gerestaurierd.
In de Grotte va Remouchamps wonde 8000 v chr. al luuj en de Grót va Spy is bekaand vör de voondste van d'r Neanderthaler.
Cultusplaatsje
[bewirk | brón bewèrke]Saer 't paleolithicum waoërte grotsjilderinge gemakd, zoewie de grotsjilderinge va Lascaux in Fraankriek of Altamira in Sjpanje. Die grotte waore cultusplaatsje, gèng wonplaatsje. In d'r Fraanse tied waore ooch Limburgse mergelgrotte in Geulem, Valkeberg en Mestreech ingericht es katholieke kèrk of kapel. De Jezuïetegrot in d'r Cannerberg in Mestreech is besjilderd dör monnike in d'r 19de ieëw.
Biotoop
[bewirk | brón bewèrke]Grotte zeunt plaatsje oeë vleermuus överweentere.
Thema
[bewirk | brón bewèrke]De grot is 'n thema en beeld in väöl mythes en sjprookjes. Zoe heel Rhea Zeus verborge in de Grot va Psychro in de Idaberg op Kreta en Mithras en Jezus zeunt gebaore en begrave in 'n grot. In de psychologie va Jung is de grot 'n beeld väör 't moderarchetype.