Donald Tusk

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Donald Franciszek Tusk (sprik oet: Dón-nald Fran-tsjísj-sjek Toesk; gebore 22 april 1957 in Danzig) is 'ne Poolse politicus. Vaan 2019 tot 2022 waor heer veurzitter vaan de Europese Volkspartij - de centrumrechse Europese polletieke partij. Dees "Europartij" besteit veural oet Christendemocratische partije, wie 't Nederlands CDA, de Belzje CD&V, de Duitse CDU en Tusk zien eige Poolse partij, Platforma Obywatelska (PO; Civiel Platform). Daoveur waor heer vaan 2014 tot 2019 veurzitter vaan d'n Europese Raod en vaan 2007 tot 2014 premier vaan de Rippebliek Pole. Op 13 december 2023 naom heer weer de positie aon es premier vaan Pole.

Vaan 2003 tot 2014 waor Tusk de veurzitter vaan de ikkenomisch liberaol-conservatieve partij Platforma Obywatelska (PO, Civiel Platoform). In oktober 2021 kierde heer trök es leier vaan de PO nao 'nn online stumming vaan partijlede, naodet de partijconventie häöm tot woernummend veurzitter had verkoze. Nao de mislukde vertrouwensstumming in de regering vaan Mateusz Morawiecki (geallieerd aon de radicaolrechs-nationalistische partij PiS) kroog Tusk de taak um 'n nui regering te vörme.

Tusk waor de langszittende premier vaan de Daarde Rippebliek vaan Pole (de allewijl rippebliek, die vörm naom nao 't valle vaan 't communisme in Pole en Centraol-Europa). Heer heet in zien ierste termijn touwzich gehawwe op de vermindering en digitalisering vaan de publieke sector en wilde ziechzelf presentere es ‘n pragmatisch liberaol realis en technocraot. In de aanloup tot de co-organisatie door Pole en Oekraïne vaan Euro 2012, investeerde heer sterk in infrastructuur, boebij heer 't snelweegnetwèrk oetbreide te koste vaan de spoorweegsector. In zien twiede periood leide heer versjèllende sjendaole, oonvervölde beloftes en 'n afkeuling vaan de ikkenemie (2012-2014) es gevolg vaan zien bespaoringsbeleid (austeriteit) vaan de Europese sjöldcrisis. Dit zörgde tot 'n significante daoling in de peblieke steun vaan zien leiersjap. In ‘t polletiek landsjap wat door PiS (de gezwore radicaolrechse tegestender vaan OP) nao häör verkiezingseuverwinninge woort gedomineerd, heet heer ziech es invloodrieken tegestender getoend tege wat heer besjouwde es 'n democratische achteroetgaank Heer deeg dit vaanoet zien polletiek ziechbaar positie es Veurzitter vaan d'n Europese Raod, boe heer ouch te make kroog mèt de nuie premier vaan Pole. In 2023, wie heer trök aon de mach kaom, heet heer zich geriech op ‘t verbetere vaan de rechsstaot en ‘t versterke vaan de betrèkkinge tösse Pole en de res vaan de Europese Unie. Sinds deen tied is Tusk, es premier, nao de Rössische invasie in Oekraïne doorgegaange mèt 't helpe vaan Pole zie naoberland Oekraïne. In 2024 verrasde heer 't internationaol pebliek mèt zien touwwiezing vaan rechse kwesties, wie verzèt contra illegaol migratie, ‘t geve vaan prioriteit aon grensveilegheid, zoe wied es ‘t opsjorte vaan ‘t asielrech veur deginnege die illegaol de grens bij Belarus euversteke.